Μια σπάνια ευκαιρία είχαν χθες οι Χανιώτες που άκουσαν από κοντά τον Κωσταντίνο Δασκαλάκη – μία από τις σημαντικότερες διεθνείς προσωπικότητες της Επιστήμης – να εξερευνά τα σημεία συνάντησης της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) με τη Θεωρία παιγνίων και τον Σαίξπηρ. Η διάλεξη δόθηκε στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, στο πλαίσιο του Festum π.
Ο Κρητικής καταγωγής, καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης Υπολογιστών του ΜΙΤ και μέλος του Εργαστηρίου Πληροφορικής και Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT, είναι ο επιστήμονας που σε ηλικία μόλις 27 ετών έλυσε τον γρίφο του Νας (John Forbes Nash), την εξίσωση που επί 60 χρόνια προσπαθούσαν να λύσουν όλοι οι μαθηματικοί του κόσμου χωρίς αποτέλεσμα. Για τη διατριβή του αυτή έχει τιμηθεί από τη Διεθνή Ένωση Θεωρίας Παιγνίων, με το βραβείο Πληροφορικής και Θεωρίας Παιγνίων. Του έχουν απονεμηθεί πολλά άλλα βραβεία και διακρίσεις και οι Κρητικοί νοιώθουν ιδιαίτερα περήφανοι για τα επιτεύγματά του. Ο ίδιος αναφέρθηκε και χθες βράδυ, στην Κρητική καταγωγή του, στον Χανιώτη πατέρα του από τις Βουκολιές και την Λασιθιώτισα μητέρα του από την Ιεράπετρα– εκπαιδευτικοί αμφότεροι – και στο πώς ως παιδί έλαβε από αυτούς τα πρώτα ερεθίσματα που επηρέασαν την μετέπειτα πορεία του.
Σήμερα θεωρείται ένα από τα πιο ιδιοφυή μυαλά, έχοντας τραβήξει την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και όλου του κόσμου. Στη χθεσινή του διάλεξη το Πνευματικό κέντρο Χανίων ήταν κυριολεκτικά κατάμεστο – παρά τις υψηλές θερμοκρασίες- με το Χανιώτικο κοινό να θέτει ερωτήματα για το μέλλον των ανθρώπων και των μηχανών. Μερικά σημεία, από τις απαντήσεις που έδωσε ο διεθνής Έλληνας επιστήμονας τις οποίες ξεχωρίσαμε:
✔ Για το θέμα της υπαρξιακής απειλής από τις μηχανές και την Τεχνητή Νοημοσύνη: «το ερώτημα αυτό είναι πολύ σημαντικό αλλά βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά από το τώρα. Θεωρώ ότι η ανθρωπότητα απειλείται πολύ περισσότερο από την κακή χρήση «βλαμμένων» αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης παρά από την ικανότητα οι μηχανές να ξεφύγουν από τον έλεγχό μας. Κινδυνεύουμε πολύ πιο άμεσα από την Κλιματική αλλαγή παρά από την Τεχνητή Νοημοσύνη»
✔ Για τις προκλήσεις και τις προβληματικές της Τεχνητής Νοημοσύνης: « Πολλές φορές παρατηρείται ότι κάνει κακούς συλλογισμούς, προχωρά σε φαντασιώσεις, είναι ανίκανη για Στρατηγικούς Συλλογισμούς, μεροληπτεί ενώ πολλές φορές παραβιάζει την ιδιωτικότητα σε δεδομένα εκπαίδευσης»
✔ Για την σύγκριση Ανθρώπου και μηχανής και ποιος είναι ανώτερος: « δεν υπάρχει στο μέλλον σαφής διαχωρισμός ανθρώπινης νόησης και Τεχνητής νοημοσύνης, διότι είναι συμπληρωματικές φύσεις. Για παράδειγμα, από την δεκαετία του ’90 οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης έχουν κερδίσει τον άνθρωπο στο σκάκι. Ωστόσο αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι ότι ο άνθρωπος που έχει ως συνεργάτη του τον αλγόριθμο, κερδίζει τον αλγόριθμο. Είναι δύσκολο να φανταστώ ένα μέλλον που υπάρχει σαφής προτίμηση των δύο και οι μηχανές θα κερδίζουν»
✔ Παράδοξο! «Σίγουρα όταν η τεχνολογία κάνει πρόοδο ο άνθρωπος χάνει ικανότητες. Όταν φτιάχτηκαν οι αριθμομηχανές, η ικανότητα μας να κάνουμε πράξεις μειώθηκε. Όταν φτιάχτηκε το Google maps η ικανότητά μας να εξερευνήσουμε μια πόλη μειώθηκε, η μνήμη μας για τον χάρτη της πόλης εξαφανίστηκε. Ο άνθρωπος και η τεχνολογία είναι πάντα συμπληρωματικές φύσεις. Η Τεχνολογία είναι βοηθός μας. Όταν πλεονεκτεί του ανθρώπου αλλάζει και ο τρόπος που λειτουργούμε κι εμείς π.χ στον προγραμματισμό στα μεγάλα λογιστικά μοντέλα σε βοηθά να κάνεις κάτι που θα σου έπαιρνε μια μέρα, μέσα σε 10 λεπτά. Αυτό δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Αυτή η αλλαγή θα έρθει».
✔ Για την Τέχνη και την Τεχνητή Νοημοσύνη: «Στα Μαθηματικά, στο μέλλον, μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γίνει ένας πολύ καλός βοηθός μας ώστε να λύνουμε προβλήματα. Νομίζω ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη, είναι πολύ δύσκολο να αποκτήσει την αισθητική που έχει ο άνθρωπος και την ικανότητα να κάνει επιλογή. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό στο καλλιτεχνικό πεδίο, στη Τέχνη. Οι αλγόριθμοι εκπαιδεύονται σε ότι δεδομένα τους δώσεις και αναπαράγουν αυτά τα δεδομένα. Ωστόσο η Τέχνη λειτουργεί σε άλλο επίπεδο. Η Τέχνη πάει πέρα από τα δεδομένα στα οποία έχει εκπαιδευτεί ο αλγόριθμος. Αυτό που μπορείς να κάνεις στους αλγορίθμους Τεχνητής Νοημοσύνης είναι να αυξήσεις την θερμοκρασία τους. Κι όταν συμβεί αυτό σε ένα μοντέλο AI, αρχίζει και ξεφεύγει από τα δεδομένα στα οποία εκπαιδεύτηκε και παράγει πιο δημιουργικά δεδομένα. Όταν όμως αυτό συμβεί και ξεφύγεις από τα συνηθισμένα, τα περισσότερα πράγματα που θα βρεις, θα είναι τελείως σκουπίδια. Και η ικανότητα που έχει ο άνθρωπος είναι να επιλέγει εάν κάτι αξίζει σε αυτό το χάος. Αυτό, δεν γίνεται να το κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Γιατί το τι αξίζει είναι πολύ υποκειμενικό και το αποφασίζει κανείς σε συνάρτηση με άλλα πράγματα που συμβαίνουνε στον κόσμο… Το τι αξίζει, δεν είναι σαφές, δεν κρίνεται από ένα μαθηματικό μοντέλο».
ΣΣ. Στην προσωπική του ιστοσελίδα στο ΜΙΤ , όπου κάποιος μπορεί να διαβάσει το βιογραφικό του Κων. Δασκαλάκη και την ερευνητική του πορεία, ο ίδιος έχει επιλέξει για το τέλος ένα ποίημα του Κων. Καβάφη, την «Σατραπεία». Ποίημα με πολλές προεκτάσεις όπου Αλεξανδρινός ποιητής κριτικάρει την επιλογή της εύκολης λύσης, του συμβιβασμού και της εγκατάλειψης των ιδανικών. Μεταξύ των στίχων του λέει:
« Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει· τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε»
Σίγουρα, το θερμό χειροκρότημα των συμπατριωτών του χθες βράδυ, αποτελεί ένα ανεκτίμητο «Εύγε» για την συνεισφορά του Δασκαλάκη στην Επιστήμη και την ανθρωπότητα.
