Στον σύγχρονο Κριτοβουλίδη, στον Γκερόλα της εποχής μας, στον κορυφαίο δημοσιογράφο, λογοτέχνη, φωτογράφο, μύστη των γραμμάτων και του πολιτισμού Νίκο Ψιλάκη ήταν αφιερωμένη η πρώτη εκδήλωση του φεστιβάλ βιβλίου στο χώρο του Μ. Αρσεναλιού το απόγευμα της Τρίτης.
Άνθρωποι που γνώρισαν τον Νίκο Ψιλάκη μίλησαν με θερμά λόγια για το έργο του, δίχως υπερβολές και μεγαλοστομίες όπως θα ταίριαζε στον άνθρωπο που έφυγε από τη ζωή το Φθινόπωρο του 2024.
Mιλώντας για τη γνωριμία του με τον Ν. Ψιλάκη ο δημοσιογράφος Παντελής Μπουκάλας σημείωσε πως «ταιριάξανε τα χνώτα μας με την πρώτη! Ο Νίκος αγάπησε, σεβάστηκε, υπεράσπισε τον λαϊκό πολιτισμό όσο λίγοι, όχι μόνο της Κρήτης γιατί αγαπούσε την Κρήτη θεοπάλαβα αλλά δεν ήταν τοπικιστικό το βλέμμα του. Το γνώρισμα του, πέρα του ότι ήταν αποφασισμένος να δαπανήσει όλο του το χρόνο και τη ζωή στην έρευνα ήταν πως δεν διέκρινε τον πολιτισμό σε υλικό και πνευματικό. Θεωρούσε – και πολύ σωστά – πως όση αξία έχουν δύο μαντινάδες, την ίδια αξία έχει και ένα καλό ψωμί. Για αυτό και αναζήτησε από συνταγές μέχρι ερημητήρια της Κρήτης για να τα προβάλλει στο μέλλον. Γιατί έβλεπε πως ο λαϊκός πολιτισμός υποχωρεί, για πολλούς λόγους: Εμπορευματοποίηση, “φολκλόρ”, τουρισμός, όλα αυτά είναι φθοροποιά. Αποδίδουν κάποια χρήματα σε κάποιους αλλά δεν είναι το “μέγα αγαθό” ο τουρισμός αλλά και μια τεράστια παγίδα και θα πρέπει να το προσέξουμε περισσότερο όχι μόνο στην Κρήτη αλλά σε όλη την Ελλάδα γιατί ήδη υπάρχουν νησιά που έχουν ξεπεράσει το όριο του κορεσμού. Η λαογραφική, ντοκιμαντερίστικη δουλειά του Νίκου, η λογοτεχνία του, η διακονία του σε όλες τις εκδοχές της γραφής είναι μια προσφορά που έχουμε κάθε λόγο να τη χαρακτηρίσουμε εθνική, πολύ περισσότερο που έχουμε συνηθίσει να αποδίδουμε τον χαρακτηρισμό αυτό σε οτιδήποτε, με τη δημαγωγική χρήση της γλώσσας μας έχουμε απαξιώσει κάποιες έννοιες. Η προσφορά του Νίκου ήταν πραγματικά εθνική και του το χρωστάμε».
Κληθείς να ξεχωρίσει ψήγματα της δουλειάς του Νίκου Ψιλάκη ο κ. Μπουκάλας ανέφερε πως «από τα βότανα, τα ερημητήρια, οι σπηλιές που αναζήτησε μέχρι και το τελευταίο κομμάτι στο περιοδικό του σούπερ μαρκετ “Χαλκιαδάκης” (το οποίο έβγαζε ο Ν. Ψυλλάκης) γευόσουν λαϊκό πολιτισμό και του το είχα πει ότι τον ζηλεύω».
ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ
Για έναν «εξαιρετικό άνθρωπο, συγγραφέα, διανοούμενο που τίμησε το επάγγελμα μας, διακόνησε τη δημοσιογραφία της Περιφέρειας και τη διατήρησε σε υψηλά επίπεδα» έκανε λόγο για τον εκλιπόντα ο για χρόνια πρόεδρος του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Συντακτών κ. Θανάσης Μπαμπανέβας. Συμπλήρωσε επίσης πως ο Νίκος Ψιλάκης ήταν μια μορφή των γραμμάτων που τιμήθηκε δύο φορές από την Ακαδημία Αθηνών. «Του οφείλουμε πολλά και σαν κλάδος γιατί πάντα ήταν παρών στους διεκδικητικούς αγώνες της ΕΣΗΕΠΗΝ (Ενωσης Συντακτών Πελοποννήσου, Ηπείρου και Νήσων) που ήταν επίλεκτο μέλος αλλά και στα γράμματα που έδωσε τον καλύτερο του εαυτό. Είχε πάθος με την φωτογραφία που τον καταξίωσε επίσης. Η συνεισφορά του στα γράμματα και την παιδεία ήταν ανεκτίμητη. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη» υπογράμμισε ο κ. Μπαμπανέβας. Ειδικά σήμερα που η “κίτρινη”, η “εργολαβική” δημοσιογραφία κυριαρχεί και βάλλεται όχι άδικα το παράδειγμα του Νίκου Ψιλάκη «είναι φωτεινό, για τους επερχόμενους, η αλήθεια της δημοσιογραφίας. Γιατί υπάρχει η δημοσιογραφία, υπάρχει και η παραδημοσιογραφία. Ο Νίκος είχε όλα τα εχέγγυα να είναι ένας άριστος επαγγελματίας δημοσιογράφος. Αντικειμενικός, αμερόληπτος, και η φωνή της Κρήτης μέσα από το “Ράδιο Κρήτη”».
Παρέθεσε αναφορές του Νίκου Ψιλάκη που ζητούσε να «προσέξετε τον τύπο! Δεν είναι μορφή εξουσίας αλλά ο κύριος τρόπος ελέγχου της εξουσίας. Αλλά προσέξτε δεν εννοώ τη δημοσιογραφία της εργολαβίας, της συγκάλυψης, της αποσιώπησης, της υπεκφυγής, της ανοχής, της ενοχής, της προπαγάνδας, της σκοπιμότητας, της κομματικής υπεργολαβίας, και ακόμα χειρότερα των προσεγμένων μεταμφιέσεων που σερβίρουν φανταχτερές σάλτσες, χωρίς ουσία και γεύση, που προσφέρουν ψεύτικα καθρεφτάκια στους ιθαγενείς του κόσμου μας, γιατί το φαινόμενο δεν είναι μόνο Ελληνικό. Ο έντιμος τύπος βρίσκεται σήμερα όσο ποτέ, στριμωγμένος. Και φανταστείτε τι θα γίνει όταν θα ζούμε σε ένα πλήρη ολοκληρωτισμό, με τον μανδύα κάποιας δημοκρατίας, όταν δεν θα υπάρχει κανείς να φωνάξει για να θυμηθούμε τον “αεί επίκαιρο” Μ. Μπρεχτ».
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΠΗΝ κ. Κυριάκος Κορτέσης υπογράμμισε πως Νίκος Ψιλάκης «είναι κάτι πολύ μεγάλο, για την Κρήτη αλλά και για τη δημοσιογραφία, για την Ένωση Συντακτών, τους Περιφερειακούς δημοσιογράφους. Ένας άψογος επαγγελματίας δημοσιογράφος, ένα υπόδειγμα του πως πρέπει όλοι εμείς που ζούμε μακριά από το κέντρο να ασχολούμαστε με αυτό που κανονικά είναι η δημοσιογραφία, δηλαδή ένα λειτούργημα. Και ακριβώς έτσι έβλεπε ο Νίκος Ψιλάκης τη δημοσιογραφία ως λειτούργημα».
Ενημέρωσε πως η ΕΣΗΕΠΗΝ ως ελάχιστο φόρο τιμής στο “Μουσείο Τύπου” της Ένωσης Συντακτών στην Πάτρα θα δημιουργήσει ένα σημείο όπου θα εκθέτει όλα τα έργα του Νίκου Ψιλάκη προς χάριν των μελετητών αλλά και των μαθητών που βρίσκονται στο χώρο.
Η ΕΦΗ ΨΙΛΑΚΗ
«Ως οικογένεια του, νιώθουμε μεγάλη τιμή και συγκίνηση, για αυτήν την τιμητική εκδήλωση που γίνεται στα πλαίσια του φεστιβάλ βιβλίου Χανίων. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς τους διοργανωτές, τους ομιλητές και όσους παρευρίσκονται εδώ, τους ευχαριστούμε ειλικρινά. Νιώθουμε συγκίνηση που το έργο του Νίκου Ψιλάκη, εμπνέει και δίνει διόδους επικοινωνίας» επεσήμανε η κόρη του εκλιπόντα Έφη Ψιλάκη. Παράλληλα συμπλήρωσε πως πέρα από τη μελέτη και τη διάσωση του πολιτισμού, τη δημοσιογραφία, τη φωτογραφία, την παράδοση η δική της προσωπική ανάμνηση «είναι οι τελευταίες του ιδιότητες, του παππού. Ήταν ευλογία από κάθε άποψη».
Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
«Ήταν εξαιρετικός συγγραφέας, διανοούμενος, άνθρωπος του πνεύματος, “συν-κρητιστής” πάνω από όλα. Έρχονταν εδώ στα Χανιά και παρακολουθούσε όλες τις εκδηλώσεις! Πέρυσι τον είχαμε μαζί μας στο φεστιβάλ, δυστυχώς φέτος δεν τον έχουμε. Ξεκινάμε όμως το φετινό φεστιβάλ με μια εκδήλωση στη μνήμη του γιατί ο Νίκος ήταν μια τεράστια απώλεια που δεν αναπληρώνεται εύκολα» δήλωσε ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Ν. Καλογερής.
Στην τοποθέτηση του ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης αφού επισήμανε ότι η Περιφέρεια από την πρώτη χρονιά στήριξε «αυτό το μεγάλο πολιτιστικό γεγονός, όχι για τα Χανιά, την Κρήτη αλλά για όλη την Ελλάδα» στάθηκε στο Νίκο Ψιλάκη. «Ενός ανθρώπου που έβαλε τη δική του σφραγίδα και στη δημοσιογραφία και στη συγγραφή πολλών βιβλίων για τον πολιτισμό. Ένας φίλος από τα παλιά ένας άνθρωπος που άφησε το δικό του στίγμα και φαίνεται πόσο απουσιάζει και η φωνή του. Αιωνία του η μνήμη» είπε ο κ. Αρναουτάκης που ερωτηθείς για το αν του είχε κάνει κριτική ο αείμνηστος δημοσιογράφος θυμήθηκε το 1990 όταν είχε εκλεγεί δήμαρχος Αρχανών για πρώτη φορά και έδωσε συνέντευξη στο Νίκο Ψιλάκη. «Ήταν πρώτη φορά που του έδωσα συνέντευξη, του είπα ότι θέλουμε να φέρουμε ανάπτυξη στις Αρχάνες κάποια πράγματα που να αναδεικνύουν την περιοχή μας. Μου λέει “θέλετε να φέρετε μπουζούκια δήμαρχε;” Εγώ με δέος, με σεβασμό γιατί δεν είχα εξοικειωθεί με τους δημοσιογράφους, του είπα “όχι μπουζούκια αλλά μια άλλη ανάπτυξη”. Και πραγματικά φέραμε μια άλλη ανάπτυξη, με ένα διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης, μιας περιοχής αγροτικής, με τον πολιτισμό, την ιστορία της και αποκτήσαμε μια σχέση».
Τελευταία ομιλήτρια η πρόεδρος της Ένωσης Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου κ. Μαρία Χαραλαμπάκη παρουσίασε τα τρία τελευταία βιβλία του Νίκου Ψιλάκη που κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατο του.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΜΟ ΝΑ ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΣ ΜΙΑ ΠΙΝΑΚΙΔΑ
«Ο Νίκος δεν πίστευε ότι οι πρόγονοι μας ήταν σε όλα καλοί, ούτε ότι έπρεπε να κρατάμε όλα τα έθιμα. Έθιμο είναι και…να πυροβολείς τις πινακίδες. Κάτι καθόλου χρήσιμο ειδικά στον ΒΟΑΚ έτσι όπως είναι» τόνισε, και οι παριστάμενοι από τις αντιδράσεις τους έδειξαν να συμφωνούν απόλυτα με τον κ. Μπουκάλα.
