Ο διευθυντής Ε.Σ.Υ. Εµµανουήλ Καραβιτάκης µιλά για έναν µεγάλο αγώνα σε αντίξοες συνθήκες
Υπεράνθρωπες οι προσπάθειες του ιατρονοσηλευτικού -και όχι µόνο- προσωπικού του Νοσοκοµείου Χανίων, το οποίο παλεύει σε αντίξοες συνθήκες να παρέχει ιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στους πολίτες και επισκέπτες των Χανίων και συχνά και των γειτονικών νοµών. Για το “διαµάντι” του νοσηλευτικού ιδρύµατος, τη Μονάδα Νεογνών, µιλά στο podcast ‘‘Γονείς… και τώρα;’’ των “Χ.ν.”, ο Εµµανουήλ Καραβιτάκης, παιδίατρος, διευθυντής ΕΣΥ, επιστηµονικά υπεύθυνος της Μονάδας Νεογνών στο Γενικό Νοσοκοµείο Χανίων.
Θέτοντας ως προτεραιότητα τις υπηρεσίες που αξίζουν τα παιδιά µας, τα οποία αποτελούν το µέλλον µας όπως επισηµαίνει, αναφέρεται σε µια οραµατική πρόταση την οποία είχε κοινοποιήσει πριν από λίγα έτη µέσω της εφηµερίδας, τη δηµιουργία παιδιατρικού νοσοκοµείου στο νησί µας. Ο παιδίατρος σχολιάζει, επίσης το δηµογραφικό πρόβληµα αλλά και τον “επιφανειακό” τρόπο διαχείρισης από την πολιτεία, ενώ αναλύει πώς θα µπορούσε η Κρήτη να προσελκύσει νέους γιατρούς και νοσηλευτές, επιρρίπτοντας ευθύνες και στην τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία καλείται να λάβει δράση για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Ποιος είναι ο ρόλος της Μονάδας Νεογνών και ποια η σηµασία της για την πόλη µας;
Η Μονάδα Νεογνών στο νοσοκοµείο µας είναι επιπέδου 2 και θεωρώ πως είµαστε πολύ τυχεροί στον νοµό µας που έχουµε αυτό το τµήµα. Παλαιότερα, την έχω χαρακτηρίσει ως ένα “διαµάντι” για το νοσοκοµείο Χανίων – ένα από τα πολλά – γιατί προσφέρει πολύ καλές υπηρεσίες στα νεογέννητα του νοµού µας, ενώ εξυπηρετεί και το γενικό νοσοκοµείο Ρεθύµνης, αλλά και παιδιά και µητέρες που έρχονται να γεννήσουν στα Χανιά. Κατά µία έννοια, λοιπόν, το τµήµα Νεογνών διαδραµατίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στην περιγεννητική φροντίδα της ∆υτικής Κρήτης. Είναι πολύ σηµαντική η ύπαρξη τέτοιων τµηµάτων στην επαρχία της Ελλάδας κι αυτό έχει µεγάλο αντίκτυπο στην υγεία των πρόωρων και προβληµατικών νεογνών. Είµαστε περήφανοι για το τµήµα µας, στο οποίο εργάζεται µια πολύ καλή οµάδα µε αντίστοιχο συνεργατικό κλίµα, ενώ είναι και πιστοποιηµένο και η λειτουργία του ελέγχεται από συγκεκριµένο κλιµάκιο.
…Όταν ένας νέος συνάδελφος, 30 χρονών, έχει µισθό που κυµαίνεται στα 1.000 – 1.500 ευρώ το µήνα, έρχεται σε έναν τόπο πιθανώς µε την οικογένειά του, και τα ενοίκια είναι από 500-600 ευρώ και πάνω, τότε απλά δεν θα έρθει να υπηρετήσει στον τόπο µας…
Τις πρώτες µέρες ερχοµού του βρέφους, τι έχουν να περιµένουν οι γονείς και τι αναλαµβάνει η Μονάδα Νεογνών;
Ένα 10% των παιδιών που γεννιούνται θα αντιµετωπίσουν προβλήµατα προωρότητας ή άλλα. ∆υστυχώς, οι γεννήσεις βαίνουν µειούµενες, άρα λιγοστεύουν και οι µικροί µας επισκέπτες. Οι γονείς πρέπει να ξέρουν ότι τα µωράκια τους µέχρι και την 28η µέρα ζωής απευθύνονται στο τµήµα των νεογνών, και τα εξετάζουµε είτε ως εξωτερικό ιατρείο είτε ως νοσηλεία. Παρέχουµε οποιαδήποτε φροντίδα σε περιγεννητικό επίπεδο και σε οποιαδήποτε ηλικία κύησης προκύψει. Άρα, σαν αποστολή έχουµε τη νοσηλεία παιδιών από τις 33-34 εβδοµάδες και πάνω κύησης, µε συγκεκριµένα προβλήµατα. Τα πιο σοβαρά περιστατικά σε νεογνά τα σταθεροποιούµε και τα µεταφέρουµε µε τις καλύτερες κι ασφαλείς συνθήκες σε τριτοβάθµιες µονάδες. Ας τονιστεί ότι το κοµµάτι της σταθεροποίησης (θερµοκρασία, ενυδάτωση, πίεση, αναπνευστικό κ.λπ.) είναι πολύ σηµαντικό για την υγεία του εξαιρετικά πρόωρου νεογνού αλλά και στα µετέπειτα προβλήµατα που µπορεί να αντιµετωπίσει. Το ιδανικό είναι, όταν υπάρχει υποψία κύησης υψηλού κινδύνου, αυτά τα µωρά – όπως λέει κι η νοµοθεσία – να µεταφέρονται ενδοµήτρια σε τριτοβάθµια κέντρα κι αυτό γίνεται µε ευθύνη και σε συνεννόηση µε τον µαιευτήρα. Πριν γεννηθεί δηλαδή το παιδί, γιατί οι καλύτερες συνθήκες µεταφοράς είναι ενδοµήτρια!
… Στο εξωτερικό οι Περιφέρειες επιδοτούν γιατρούς, χρηµατοδοτούν συγκεκριµένα προγράµµατα, δίνουν σπίτια σε νέους γιατρούς κ.ο.κ….
Πριν 10 χρόνια, είχατε καταθέσει µια πρόταση για τη δηµιουργία ενός παιδιατρικού νοσοκοµείου στην Κρήτη. Μιλήστε µας για αυτήν την πρόταση και τι ανταπόκριση υπήρχε;
Τα παιδιά αντιπροσωπεύουν το 14-15% του πληθυσµού και η Παιδιατρική ασχολείται µε τα παιδιά µέχρι την ηλικία των 16. Στην Κρήτη και στο Νότιο Αιγαίο έχουµε έναν µεγάλο αριθµό παιδιών αλλά και γεννήσεων. Τα παιδιά πλησιάζουν τις 130.000 – 140.000 και οι γεννήσεις µέχρι πρότινος ήταν 9.000 ετησίως. Ένας µεγάλος πληθυσµός που σίγουρα µας δείχνει πόσο σηµαντική θα ήταν η ύπαρξη ενός παιδιατρικού νοσοκοµείου στην Κρήτη το οποίο θα µπορούσε να εξυπηρετήσει το νησί και το νότιο Αιγαίου, ενώ λαµβάνοντας υπόψη και την µεγάλη επισκεψιµότητα που έχουµε, καταλαβαίνουµε τη σηµασία του. Μιλάµε, λοιπόν, για έναν µεγάλο πληθυσµό αλλά και αριθµό παθήσεων τις οποίες θα κληθούµε και καλούµαστε να αντιµετωπίσουµε εδώ στην Κρήτη, οπότε σίγουρα χρειαζόµαστε ένα παιδιατρικό νοσοκοµείο, το οποίο ιδανικά θα µπορούσε να είναι ενσωµατωµένο σε ένα µεγάλο τριτοβάθµιο νοσοκοµείο στο κέντρο του νησιού. ∆εν πρόκειται για ένα άπιαστο όνειρο ή κάτι ουτοπικό. Αν δηµιουργήσουµε ένα πανεπιστηµιακό παιδιατρικό νοσοκοµείο το οποίο είναι και περιγεννητικό κέντρο, αµέσως γίνονται τα εξής:
- αναβαθµίζεται η ποιότητα παροχής υπηρεσιών
- δίνεται η δυνατότητα σε ειδικευµένους συναδέλφους της Παιδιατρικής να προσεγγίσουν και να έρθουν σε ένα τέτοιο νοσοκοµείου
- δυνατότητα ερευνητικού έργου και κατά συνέπεια ένας µεγάλος αριθµός ειδικεύοµενων θα απευθυνθεί σε ένα τέτοιο νοσοκοµείο
- προσέλκυση φοιτητών
Τα παιδιά µας, δυστυχώς, είναι η µειονότητα του γενικού πληθυσµού κι αυτό είναι το τίµηµα που πληρώνουµε πολλές φορές. ∆εν είχαµε επικοινωνία ή ουσιαστική ανταπόκριση για την πρόταση αυτή από την πολιτεία. Θεωρώ ότι το αξίζουν τα παιδιά µας, το νησί µας και το νότιο Αιγαίο. Η ιατρική κοινότητα και ο κόσµος το σχολίασαν θετικά, ενώ δεν φάνηκε σε κανέναν µια πρόταση – όνειρο θερινής νυκτός.
Πώς µπορεί το σύστηµα Υγείας να γίνει πιο “ελκυστικό” στους νέους γιατρούς; Πώς θα τους φέρουµε στο νησί µας;
Ας µιλήσουµε χωρίς υπεκφυγές: Όταν ένας νέος συνάδελφος, 30 χρονών, έχει µισθό που κυµαίνεται στα 1.000 – 1.500 ευρώ το µήνα, έρχεται σε έναν τόπο πιθανώς µε την οικογένειά του, και τα ενοίκια είναι από 500-600 ευρώ και πάνω, τότε απλά δεν θα έρθει να υπηρετήσει στον τόπο µας. Το οικονοµικό κοµµάτι λοιπόν έχει µεγάλη σηµασία και αν δεν δοθεί µια γενναία παρέµβαση στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, το σύστηµα Υγείας δεν θα είναι ελκυστικό για κανέναν. Το δεύτερο κοµµάτι έχει να κάνει µε τις παρεχόµενες υπηρεσίες. Αν έχουµε αναβαθµισµένες υπηρεσίες προς τους ασθενείς, µε σωστή εκπαίδευση, σίγουρα θα έρθει νέος κόσµος – γιατροί για να εκπαιδευτούν. Αν δουλεύουµε όµως σε ένα καθεστώς έντονου στρες, ρουτίνας, διαµαρτυρίας, ανεπάρκειας προσωπικού και εξουθένωσης, τότε δηµιουργείται αρνητική εντύπωση στους νέους γιατρούς και φυσικά δεν θα έρθουν.
Θεωρώ πώς έχουν µεγάλο µερίδιο ευθύνης και οι τοπικοί άρχοντες. Η Περιφέρεια και οι ∆ήµοι θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, διότι κατά τη γνώµη µου εισπράττουν πολλά από το τουριστικό προϊόν. Για να παρέχεις σωστές και ολοκληρωµένες υπηρεσίες, πρέπει να φροντίσεις για να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες στις παροχές Υγείας. Στο εξωτερικό π.χ. οι Περιφέρειες επιδοτούν γιατρούς, χρηµατοδοτούν συγκεκριµένα προγράµµατα, δίνουν σπίτια σε νέους γιατρούς κοκ. Εποµένως, δεν µπορούµε να απαιτούµε µόνο από την κεντρική εξουσία. Χρηµατοδοτικά εργαλεία υπάρχουν, έργα γίνονται, δεν γίνεται να µη θεωρούµε την Υγεία ένα πολύ µεγάλο έργο, διότι είναι και πρέπει να χρηµατοδοτηθεί κατάλληλα. Ας λάβουµε υπόψη µας το κοµµάτι “άνθρωπος”. ∆εν έχει κανένα νόηµα να φτιάξω ένα νοσοκοµείο µε 600 κλίνες, αν δεν µπορώ να το επανδρώσω.
Αυτή τη στιγµή, το νοσοκοµείο Χανίων παρέχει πολύ υψηλές υπηρεσίες και υπάρχουν ειδικά τµήµατα που δεν βρίσκουµε σε άλλα περιφερειακά – επαρχιακά νοσοκοµεία. Αυτό σηµαίνει ότι έχει και µεγαλύτερες ανάγκες, οι οποίες αυξάνονται όλο και περισσότερο. Οι συνάδελφοί µου, αυτήν την στιγµή, δουλεύουν σε εξουθενωτικούς ρυθµούς οι περισσότεροι. Κλινικές βρίσκονται υπό πίεση και το νοσηλευτικό προσωπικό, στο οποίο επίσης έχουµε έλλειψη µεγάλη, βρίσκεται στα όριά του µαζί µε το ιατρικό και το διοικητικό, αλλά και τις τεχνικές υπηρεσίες. Όλοι µας κάνουµε υπεράνθρωπες προσπάθειες, το σύστηµα Υγείας βασίζεται στο φιλότιµό µας.
Το δηµογραφικό πρόβληµα παραµένει, παρόλο που έχουν γίνει κάποια βήµατα ενίσχυσης της µητρότητας. Εσείς που έρχεστε συχνά σε επαφή µε τους νέους γονείς και µητέρες, τι σας λένε;
Ζούµε σε µια άλλη εποχή πλέον, πριν σχεδόν έναν αιώνα, στην Ελλάδα είχαµε 185.000 γεννήσεις, ενώ το 2024 καταγράψαµε λιγότερο από 70.000 γεννήσεις. Το 2010, µόλις 15 χρόνια πριν, είχαµε 114.000 γεννήσεις. Σχεδόν τις µισές γεννήσεις δηλαδή πια. Φυσικά, δεν είναι µόνο οικονοµικό το “εµπόδιο”, έχουν αλλάξει οι απαιτήσεις της εκάστοτε οικογένειας, έχουµε δυτικοποιηθεί κ.ά. Θεωρώ πως αν δεν κοιτάξουµε τα παιδιά µας, αυτός ο τόπος δεν έχει µέλλον, το µέλλον είναι τα παιδιά µας! Τα παιδιά είναι η δύναµη ενός τόπου, η χαρά, η ελπίδα, η ζωή. Αν, λοιπόν, δεν ενισχύεται η µητρότητα, τα προβλήµατα πολλαπλασιάζονται σε όλα τα επίπεδα. ∆εν θεωρώ την επιδοµατική πολιτική λύση για το δηµογραφικό, παρά µόνο µια καλή “ένεση”. ∆εν φτάνει από µόνη της, χρειάζεται κάτι πιο γεναίο. Η µητρότητα πρέπει να έχει τον απόλυτο σεβασµό και στήριξη από την κοινωνία και την πολιτεία. Μια µητέρα κάνει κατά κάποιον τρόπο ένα λειτούργηµα. Πρέπει το δηµογραφικό να ειδωθεί διαφορετικά, για παράδειγµα οι τρίτεκνες θα έπρεπε να έχουν εξασφαλισµένο το ασφαλιστικό τους, το συνταξιοδοτικό τους, και ένα συµπληρωµατικό επίδοµα, ώστε να µην υπάρχει το άγχος της επιβίωσης, όπως τώρα. Αν δεν δοθούν κίνητρα, δεν θα γεννήσουν οι νέες γυναίκες.
Όλες αυτές τις ανησυχίες εµείς τις βλέπουµε στην καθηµερινότητά µας. Η µάνα πρέπει να νιώθει ασφαλής, µέχρι να µεγαλώσει το παιδί της.
Πολύ σηµαντική είναι επίσης η εξασφάλιση των παιδικών σταθµών: Οι γονείς ψάχνουν µε τα… κυάλια για να βρουν θέσεις στους βρεφονηπιακούς σταθµούς. ∆εν υπάρχουν και φέρει µεγάλες ευθύνες ο δήµος και η περιφέρεια. Όλοι, εν ολίγοις, πρέπει να σκεφτούµε τι µπορούµε να κάνουµε για αυτό. Φέρνοντας ένα σχετικό παράδειγµα, όλα τα µεγάλα νοσοκοµεία έχουν βρεφονηπιακό σταθµό, το νοσοκοµείο Χανίων µε τους 1.200 εργαζόµενους δεν έχει. Αυτό δεν είναι ένα µεγάλο έργο; Ο εργαζόµενος θα το δει ως κίνητρο αν του πεις «το µωράκι σου θα βρίσκεται εδώ όσο θα δουλεύεις και φεύγοντας από τη δουλειά θα το πάρεις». Μάλιστα, αξίζει να σηµειωθεί ότι δεν είναι έργα που χρειάζονται εκατοµµύρια για να γίνουν. Συνεπώς, χρειάζεται µια πολιτική επιδότησης και συγκεκριµένης βοήθειας σε κάποιους τοµείς ώστε να µπορέσουν να “απελευθερωθούν” τα νέα ζευγάρια, να φύγει το άγχος και να τεκνοποιήσουν. Τεράστιο, λοιπόν, πρόβληµα το δηµογραφικό και το αντιµετωπίζει η χώρα µας κι ολόκληρη η Ευρώπη!
