ΗΤΑΝ ταραχώδη εκείνα τα χρόνια. Τα έζησα ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη (1962-1966), σε ένα πρωτοπόρο δηµοκρατικό Πανεπιστήµιο! “Ιουλιανά-Αποστασία” ονοµάζεται η διετής εκρηκτική περίοδος (1965-1966) πολιτικής αστάθειας στη χώρα. Οι ταραχές δηµιουργήθηκαν εξαιτίας της αποποµπής της τότε νόµιµης κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου (Γ. Παπανδρέου) από τον νεαρό βασιλέα Κωνσταντίνο (15 Ιουλίου 1965). Συνεχίστηκαν δε αδιάλειπτα, µέχρι την ορκωµοσία της µεταβατικής κυβέρνησης Παρασκευοπούλου (∆εκ. 1966) και την προκήρυξη νέων εκλογών. Οι οποίες δεν έγιναν ποτέ!
ΕΙΧΑΜΕ την αίσθηση τότε ως φοιτητές, ότι η ελληνική κοινωνία αφυπνιζόταν από ένα βαθύ λήθαργο και έπρεπε να αγωνιστούµε για να αλλάξουµε πολλά: εκλογές βίας και νοθείας (1961), “ελέω θεού” ασύδοτη βασιλεία, Παιδεία µόνο για “έχοντες”, ανοργάνωτη αστυφιλία, µετανάστευση στη δυτική Ευρώπη, κοινωνικές και οικονοµικές ανισότητες κ.ά.
Η ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ κεντρώων και αριστερών δυνάµεων (ΕΚ), υποστηρίχθηκε πλην της κοινωνίας και από ένα ζωηρό στιβαρό φοιτητικό κίνηµα. Με συνεχή συλλαλητήρια, για “Ψωµί, Παιδεία, ∆ηµοκρατία”, την τήρηση του άρθρου 1-1-4 του Συντάγµατος, τις συγκρούσεις του Γ. Παπανδρέου µε το παλάτι (επιστολές, υπόθεση “Ασπίδα”), εκείνες οι µέρες ήταν πρωτόγνωρες. Είχαµε και όξυνση του Κυπριακού (1964), τη δολοφονία του Κένεντι (ΗΠΑ), του Γρ. Λαµπράκη (Θεσσαλονίκη, 1963) την αυτοεξορία του Κ. Καραµανλή στο Παρίσι.
ΕΝΑΣ άνεµος ελευθερίας και δηµοκρατίας έπνεε παντού (1964): πρωτοφανής µεταρρύθµιση Παπανδρέου στην Παιδεία (Παπανούτσος, Κακριδής), κατάργηση διδάκτρων, εξετάστρων, εγγραφών, εξόδων σίτισης, αυξήσεις µισθών εκπ/κών και υποτροφιών ΙΚΥ, πάσο, δωρεάν συγγράµµατα… Όµως, η υποκινούµενη Αποστασία βουλευτών της κυβέρνησης Παπανδρέου (Ιουλιανά), µε τη “σαλαµοποίηση” της Ένωσης Κέντρου (1965) και την πτώση της, είχε πάρει το δρόµο της. Οπότε, να και το Απριλιανό πραξικόπηµα των συνταγµαταρχών, µε τη χώρα να µπαίνει στο “γύψο” (1967-1974)
…ΤΑ ΙΟΥΛΙΑΝΑ και η Αποστασία αποτέλεσαν τον καταλύτη απώλειας της µικρής “δηµοκρατικής Άνοιξης” στην Ελλάδα (1963-1965). Όµως, εδώ ανάγονται και οι µετέπειτα εθνικές τραγωδίες: η στρατιωτική δικτατορία (Χούντα) και η εξαιτίας της τουρκική εισβολή και Κατοχή του 40% της Κύπρου.
ΕΞΗΝΤΑ χρόνια µετά, στη συλλογική µνήµη µένει η πεποίθηση ότι, αν δεν συνέβαιναν εκείνα τα θλιβερά γεγονότα, αν δεν είχαµε αστόχαστες επεµβάσεις άνωθεν, έσωθεν και έξωθεν στο πολίτευµα, τόσο το πολιτειακό και το Κυπριακό, όσο και το πολιτικό θέµα της Ελλάδας, θα είχαν πάρει άλλη τροπή. Αλλά, η Ιστορία δεν “γράφεται” µε υποθετικά αν· γράφεται από την σκληρή πραγµατικότητα των εγωισµών, των µωροφιλοδοξιών και των κακών συµβούλων.
