«Με ενδιαφέρει η νέα γενιά και το γεφύρωµα του παλιού µε το νέο. Ο χορός γεννήθηκε στην Κρήτη, το πρώτο µουσικό όργανο είναι το σείστρο, ο πρώτος πολιτισµός στην Ευρώπη είναι εδώ· έχουµε πρωτιές που ξέρουν οι ξένοι κι όχι εµείς. Εποµένως, όλο αυτό µπορεί να βιωθεί µόνο µε αληθινές στιγµές».
Αυτά τα αναπάντεχα βιώµατα θα έχει την ευκαιρία να ζήσει όποιος συµµετάσχει στα βιωµατικά σεµινάρια που διοργανώνει στην Κίσσαµο ο ερευνητής, χορευτής και δάσκαλος κρητικών χορών, Γιάννης Μεγαλακάκης.
Με αφορµή τα βιωµατικά σεµινάρια που διεξάγονται εδώ και 10 χρόνια από τον καλλιτέχνη, οι “διαδροµές” µίλησαν µαζί του για την επιλογή της Κισσάµου και τον σκοπό των φετινών δράσεων, για την ουσία της επικοινωνίας που βρίσκεται στα λίγα κι απλά, αλλά και για την αξία της κρητικής παράδοσης και πώς εκείνη προσεγγίζεται από τους ίδιους τους Κρητικούς τη σύγχρονη εποχή.
Γιατί επιλέχθηκε η Κίσσαµος και ποιος ο σκοπός των βιωµατικών σεµιναρίων;
Εδώ και πολλά χρόνια µε απασχολεί η διδασκαλία και η ουσιαστική µεταλαµπάδευση των κρητικών χορών, γιατί µόνο η διδασκαλία βηµάτων δεν αρκεί. Όταν µιλάµε για παράδοση, δεν υπάρχει δάσκαλος και µαθητής, απλώς υπάρχει κάποιος µε βιώµατα και γνώσεις. Ρωτάω ανθρώπους αν χορεύουν κρητικούς χορούς και νοµίζουν ότι τους ρωτάω αν χορεύουν σε κάποιον σύλλογο. Εγώ εννοώ αν χορεύουν γενικά, αν εκφράζονται έτσι, αν γνωρίζουν για την ιστορία της Κρήτης, τα βιώµατά τους κοκ.
Όταν έχεις γλεντήσει, λοιπόν, µε όλους τους µεγάλους καλλιτέχνες της Κρήτης µέσα από τον πατέρα σου κι έχεις φάει όλα τα κρητικά φαγιά από τα χέρια της µάνας σου, πώς να µην αγαπήσεις την παράδοση της Κρήτης; Έχω αφιερώσει τη ζωή µου στον κρητικό πολιτισµό και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα, πριν 10 χρόνια, των βιωµατικών σεµιναρίων. Έχουµε ταξιδέψει µεταξύ άλλων σε Ανώγεια, Οροπέδιο Λασιθίου, Αποκόρωνα και τώρα Κίσσαµο, έναν τόπο µε µεγάλη ιστορία και παράδοση στους µερακλήδες, µε ιδιαίτερη µουσική, γλώσσα και ύφος σε ό,τι αφορά µαντινάδα, χορό, µουσική και γλέντι. Οφείλουµε στην Κίσσαµο πολλά διάσηµα συρτά. Θέλω να δηµιουργήσω αναπάντεχα βιώµατα, θύµισες, ξενύχτια, φαγητά κι ό,τι άλλο θυµάµαι από µικρός στην Κρήτη. Φυσικά, εκτός από τις απρόβλεπτες στιγµές µας, θα συµµετάσχουµε και σε ενδιαφέρουσες δράσεις, όπως συνεντεύξεις µε νέους και παλιούς βιολάτορες στην Κίσσαµο, αλλά σαν να βρισκόµαστε σε παρέα, όχι στηµένα πράγµατα. Με ενδιαφέρει η νέα γενιά και το γεφύρωµα του παλιού µε το νέο. Ο χορός γεννήθηκε στην Κρήτη, το πρώτο µουσικό όργανο είναι το σείστρο, ο πρώτος πολιτισµός στην Ευρώπη είναι εδώ· έχουµε πρωτιές που ξέρουν οι ξένοι κι όχι εµείς. Εποµένως, όλο αυτό µπορεί να βιωθεί µόνο µε αληθινές στιγµές.
Μιλάτε για επαφή µε το περιβάλλον, τους ντόπιους, τον δάσκαλο κ.λπ. Πιστεύετε, όµως, ότι λείπει η ουσιαστική επικοινωνία στους σηµερινούς γρήγορους ρυθµούς;
Όλο αυτό πιστεύω είναι µια ωραία καραµέλα και δικαιολογία για όσους δεν το ζουν. Αυτήν την στιγµή που µιλάµε βλέπω τη θάλασσα, είναι εκεί και µε περιµένει. Η Γραµβούσα, το φαράγγι της Σαµαριάς βρίσκονται δίπλα µας. Η φύση, δηλαδή, µας περιµένει, δε φταίει εκείνη που δεν πηγαίνουµε. Μπορεί οι ρυθµοί να έχουν αλλάξει αλλά η παράδοση µας διδάσκει αυτό ακριβώς που µου ‘λεγε η γιαγιά µου Ελένη Μεγαλακάκη «µη θέλεις πολλά αντράκι µου, στα λίγα είναι η ουσία». Φυσικά, δεν είναι όλα καλώς καµωµένα τα παλιά, αλλά η παράδοση µας διδάσκει ότι τα ωραιότερα πράγµατα είναι δωρεάν! Ακόµη και η λέξη παράδοση είναι “νέα προσθήκη”, ο παππούς µου έλεγε «χορεύω Χανιώτη και τρώω αποκορωνιώτικη πίτα». Ας γίνουµε λίγο πιο συγκεκριµένοι, να µάθουµε τι θέλουµε, να ερευνήσουµε τον τεράστιο πολιτιστικό µας πλούτο.
Η νέα γενιά ακολουθεί αυτά τα βήµατα; “Αγκαλιάζει” την κρητική παράδοση;
Ας πούµε πρώτα για τους γονείς. Λέω σε εκείνους: «Θα θέλατε να µάθω κρητικούς χορούς στα παιδιά σας. Σπίτι ακούτε κρητική µουσική;». – «Γιατί; Χρειάζεται;» µου λένε. Ακόµη κι ο χορός είναι δραστηριότητα… όχι, λοιπόν, ο χορός είναι βίωµα. Στο σπίτι άραγε τραγουδάµε, υπάρχει επαφή µε τον τόπο µας; Πολλές φορές τα παιδιά δε γνωρίζουν τον τόπο καταγωγής των γονιών τους. Ζήτησα µια φορά και µου φέρανε µαθητές µου οικογενειακές φωτογραφίες, τόσο σπάνιες που ούτε στην έρευνά µου δε βρίσκω. Τους έβαλα, λοιπόν, σε µια διαδικασία αναζήτησης κι εννοείται τους αρέσει πολύ. Παίζει ρόλο µε ποιον τρόπο γίνεται η µύηση των παιδιών στην κρητική παράδοση, από τους γονείς, τους συλλόγους κοκ. ∆ε µας φτάνουν µόνο τα βήµατα το 2025, θέλουµε κι άλλα πράγµατα. Κατηγορούµε την τραπ, αλλά γιατί ακούει η νεολαία; Γιατί βλέπει έναν κόσµο µε θεό το χρήµα και κάπου θέλει να ξεσπάσει. Έχει χαθεί η απλότητα, µας νοιάζουν ανούσια πράγµατα. Πώς µετά να νοιαστεί κάποιος για την παραδοσιακή µουσική; ∆ε φταίνε τα νέα παιδιά, είναι ο καθρέφτης µας. Για αυτό εµείς σαν “Οµάδα Έκφρασης Κρητικών Χορών” ερευνούµε κι αγωνιούµε πώς ένα παιδί, ένας έφηβος, µπορεί να συγκινηθεί από µια µαντινάδα, ένα κρητικό φαί, µια µυρωδιά του τόπου τους.
Τέτοιες δράσεις λείπουν από τα Χανιά; Στην Κίσσαµο π.χ. βρίσκονται σε αναζήτηση χρηµατοδότησης για έργα πολιτισµού.
Λείπουν και µάλιστα πολύ. Έρχοµαι εκεί εγώ ο “Αθηναίος” όπως µε αποκαλούν, ενώ εµείς πρέπει να µαθαίνουµε πρώτα από εσάς στην Κρήτη. Πιστεύω λείπει η καλλιέργεια και το όραµα. Λείπουν επίσης οι οργανωµένες δράσεις, τα λαογραφικά µουσεία, οι πολιτιστικοί περίπατοι. Πρέπει να βγούµε έξω, να µάθουµε αληθινά πράγµατα, αυτά που αφορούν την ιστορία µας, τη λαογραφία, την αρχαιολογία µας. Όλα αυτά ακριβώς που περιέχει το τριήµερο βιωµατικό σεµινάριο που θα πραγµατοποιήσουµε σύντοµα στα Χανιά. Μπορεί να µεγάλωσε το κορµί µου στην Αθήνα, τα υπόλοιπα όµως βρίσκονται Κρήτη…
Τα σεµινάρια
Βιωµατικά σεµινάρια πολιτισµού µε έµφαση στον χορό διοργανώνει στην Κίσσαµο ο ερευνητής, χορευτής και δάσκαλος κρητικών χορών, Γιάννης Μεγαλακάκης, την Παρασκευή 25 Ιουλίου έως Κυριακή 27 Ιουλίου 2025 και την Παρασκευή 26 Σεπτεµβρίου έως Κυριακή 28 Σεπτεµβρίου 2025.
Πληροφορίες & Εγγραφές: +30 6971870962 | gmegal@hotmail.com |
