∆εν υπάρχει καµιά κοινά αποδεκτή συµπεριφορά της µητέρας
προς το παιδί της. ∆εν υπάρχει εγχειρίδιο…
ΜΠΗΚΑΜΕ στην ψηφιακή εποχή µε κυριαρχούσα την συνεχώς αναπτυσσόµενη τεχνολογία, της οποίας απότοκος είναι και η Τεχνητή Νοηµοσύνη (ΑΙ): ένα “εργαλείο” passepartout απαντήσεων για ερωτήµατα, απορίες, επιθυµίες, ανάγκες. Βέβαια, οι απαντήσεις που δίνονται θα κριθούν µελλοντικά στο κατά πόσον είναι έγκυρες, αφού βασίζονται µόνο στις πληροφορίες του διαδικτύου.
ΣΕ ΕΝΑ τέτοιο χαώδες περιβάλλον, ποιος είναι άραγε ο ρόλος του γονέα, ειδικότερα της µητέρας; Πόσο µπορεί η τεχνολογία να την αποµακρύνει απ΄ το παιδί της, όταν αυτό περνάει ώρες στο κινητό ή τον η/υ; Αλλά και µε ποιο τρόπο αυτή µπορεί να συµβάλλει στη βελτίωση του “νέου” κόσµου του;
ΑΝΕΚΑΘΕΝ, οι σχέσεις γονέων και παιδιών υπήρξαν τρυφερές ή θυελλώδεις: εφηβεία, αυτονοµία, ηλεκτρονικά παιχνίδια, επιδόσεις στο σχολείο, παρέες, όρια. Και ανέκαθεν οι µητέρες αξιοποιούσαν την ικανότητά τους να προσεγγίζουν τα παιδιά και να ελέγχουν “παντοίω τρόπω” κάθε κατάσταση (όπως τώρα µε την τεχνολογία): η αγάπη µιας µάνας προς το παιδί της τα ξεπερνάει όλα. Αυτό που µετράει είναι η ανθρώπινη σχέση, η µητρικότητα, ο ισόβιος εξ αίµατος δεσµός αγάπης δυο αναπόσπαστων υπάρξεων. Πάντα το παιδί θα χρειάζεται στοργή, φροντίδα, ασφάλεια και συναισθηµατική “τροφή”. Και πάντα, θα είναι η µητέρα που θα διαµορφώνει το πλαίσιο των ηθικών αξιών και της προσωπικότητας του παιδιού. Το σχολείο έρχεται µετά και η κοινωνία αργότερα. Αναρωτιόµαστε, λοιπόν, αν ένα µέσο πληροφόρησης -όπως η Τεχνητή Νοηµοσύνη- µπορεί να γίνει πανάκεια για κάθε τι, όπως πιο παλιά πιστευόταν πως η ανάπτυξη των επιστηµών θα έλυνε όλα τα προβλήµατα του ανθρώπου!
ΟΙ ΜΗΤΕΡΕΣ, καθοδηγούµενες απ’ το µητρικό ένστικτο και την αγάπη τους, µπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους. Πώς; Πρώτ΄απ΄ολα φροντίζοντας, ώστε αυτά να µη χάσουν την επαφή µε τον πραγµατικό κόσµο (αποφυγή εθισµού). Το κλειδί της προσέγγισης είναι η κουβέντα, ο διάλογος για τα πάντα για να µπορούν αυτά να αντιδιαστείλουν µια επιπολαιη “πληροφόρηση” από µια βαθύτερη γνώση. Τα δεδοµένα της τεχνητής νοηµοσύνης σταµατούν εκεί όπου αρχίζει η φαντασία και η συνθετική ικανότητα των παιδιών.
ΜΠΡΟΣΤΑ στις νέες τεχνολογικές προκλήσεις που πιθανόν αγνοεί τη χρήση τους ο γονιός, καλείται, περισσότερο η µητέρα, να ξεπεράσει την άγνοιά της επιδιώκοντας την πάση θυσία ενηµέρωσή της! Ώστε και η ίδια, µε µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, να δράσει ¨επί “ίσοις όροις” µε το παιδί της. Σε καµιά περίπτωση η διαφορά των δύο κόσµων δεν µειώνει την παρουσία της. Έτσι, η έστω στοιχειώδης τεχνογνωσία, θα αποτελέσει για τη µητέρα µια ωραία ευκαιρία για “αλληλοδιδακτικη”: το παιδί που “παίζει στα δάκτυλα” τον µηχανισµό του κινητού, του fb και των “µέσων κοινωνικής δικτύωσης” και η µητέρα µε την ανθρώπινη συναισθηµατική αλλά και ορθολογική παρουσία της, θα αποτελέσουν ένα αλληλοσυµπληρούµενο δίπολο. Το σηµαντικότερο είναι ότι, αν η µητέρα εκφράσει την επιθυµία να µάθει λίγα από αυτά που ήδη γνωρίζει το παιδί της απ’ το σχολείο και τις παρέες του, αυτό το γεγονός µπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγµα για το παιδί, αφού του υποδεικνύει ότι η µάθηση δεν σταµατά ποτέ (“δια βίου µάθησις”).
ΜΑΚΡΙΑ από του να είναι επικριτική ή απορριπτική, η µητέρα πλησιάζει το παιδί της ενδιαφερόµενη για το πώς και το γιατί της κάθε δραστηριότητάς του. Για παράδειγµα, θα µπορούσε να του πει “Εντάξει, θα ασχοληθείς µε το κινητό σου κάµποση ώρα, αλλά µετά ας κάνουµε κάτι µαζί!”. Είναι ένας τρόπος που θα τη βοηθήσει στο να µη διαταραχθεί η σχέση τους, διότι η ηπιότητα και η αίσθηση της συµµετοχικότητας εξαλείφουν την ανησυχία της µητέρας, αλλά και την αρνητική στάση του παιδιού της. Το οποίο πείθεται ότι είναι πιο συµφέρον ο χρόνος του να κατανέµεται και σε αλλού είδους “παιχνίδια”. Εξάλλου, πεποίθησή µας είναι ότι καµιά τεχνολογία δεν µπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη συναισθηµατική νοηµοσύνη που περιλαµβάνει αγάπη, στοργή, αγωνία, άγχος καθώς και την έγνοια για ορθή καθοδήγηση ενός παιδιού. Μα, και οι εµπειρίες που καλείται ο γονιός να µοιραστεί µε το παιδί του, δεν µπορούν να παραχθούν, πόσο µάλλον να µεταβιβαστούν από ένα άψυχο µηχάνηµα.
ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ χρειάζονται διακριτά όρια τόπου και χρόνου. Και πρέπει να πεισθούν ότι τα «όρια» που βάζουν οι κοινωνίες είναι για να υπάρχει οµαλή συµβίωση των µελών τους (σπίτι, σχολείο, πόλη, κράτος). Όχι για να γίνουν πειθήνια όργανα κάποιου, αλλά για να υπάρχει µια στοιχειώδης αλλλοκατανόηση. Απόλυτη πειθαρχία δεν χρειάζεται. Ούτε όµως και µια ευτελής επιτρεπτικότητα των πάντων. Όταν ένα παιδί ηλικίας 7 έως 12 ετών, προσκολλάται στο διαδίκτυο, κατα µ.ό. Πάνω από 6 ώρες την εβδοµάδα, ο γονιός οφείλει να τού θέσει όρια, ως οµπρέλα προστασίας του (safeinternet4kids.gr): τόσο για τη φυσιολογική ψυχοσωµατική ανάπτυξή του, όσο και για την προετοιµασία του για τη µελλοντική ζωή, ως “πολίτη” της χώρας.
ΚΑΛΩΣ ή κακώς, η τεχνολογία έχει γίνει αναπόσπαστο τµήµα της καθηµερινότητάς µας. Είναι λογικό αυτή να προκαλεί προβληµατισµό στους γονείς. Υπάρχουν όµως, τρόποι βοηθειας στο παιδί, µε σηµαντικότερο -όπως τονίστηκε παραπάνω- τη συζήτηση, το κλειδί κάθε ανθρώπινης σχέσης. Πρακτικά οι γονείς:
• Ας έχουν το παιδί, µε το κινητό ή το τάµπλετ, στο σαλόνι. Όχι κλεισµένο στο δωµάτιό του!
• Ας θέτουν χρονικά όρια µπροστά στις οθόνες (Smartphone, tablette, TV, η/υ, κ.λπ.) εξηγώντας γιατί, αλλά και βρίσκοντας εναλλακτικές.
• Ας προσανατολίσουν το παιδί τους σε πλατφόρµες της ηλικίας του
• Ας εγκαταστήσουν “γονικό έλεγχο” στις συσκευές του παιδιού
• Ας του µιλούν για τους βασικούς κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδοµένων του, ώστε να µη πέφτει θύµα “ηλεκτρονικής βίας”.
• Ας το ενηµερώνουν επίσης για δικτυακές απάτες και ενοχλήσεις, ώστε να τις αποκλείει και ν’ αυτοπροστατεύεται (…)
ΕΤΣΙ νοµίζουµε πως το “Ακριβή µου Μαµά…”, θα είναι ένας ισχυρότερος δεσµός από κάθε σαγηνευτικό και εκµαυλιστικό ανθρώπινο εργαλείο. (2-5-2025)
