Ρελάνς στις προτάσεις του Κιέβου και της ∆ύσης για τις εγγυήσεις ασφαλείας της Ουκρανίας έκανε η Μόσχα θέτοντας στο τραπέζι την απαίτηση για εγγυήσεις ασφαλείας προς τη Ρωσία.
Όπως επισηµάναµε σε άρθρο µας την προηγούµενη εβδοµάδα στην Αλάσκα ο Ντόναλντ Τραµπ αποδέχθηκε στην ουσία «να συζητήσει τις προτάσεις του Βλαντιµίρ Πούτιν για την Ουκρανία τις οποίες ο Ρώσος ηγέτης διατύπωσε µε ιδιαίτερη σαφήνεια στα τέλη του 2021, δυο µήνες τουλάχιστον πριν την έναρξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία και τις οποίες αναλύσαµε σε σχετική µας αρθρογραφία.
Ήταν η εποχή του «America is back» του Τζο Μπάιντεν και της αντιρωσικής στόχευσης των ΗΠΑ που έγινε έκδηλη τότε πέραν των άλλων και στις συναντήσεις του Μπάιντεν στην Ευρώπη τον Ιούνιο του 2021 αρχής γενοµένης στις 11 Ιουνίου µε την Σύνοδο Κορυφής των G7 στην Κορνουάλη της Αγγλίας και εν συνεχεία µε τη Σύνοδο των ηγετών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου και τη συνάντηση κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ στις 15 Ιουνίου επίσης στις Βρυξέλλες.
Το κύριο συµπέρασµα από την τότε συνάντηση των 30 ηγετών των χωρών του ΝΑΤΟ ήταν ότι µαζί µε το «America is back» του Τζο Μπάιντεν είχαµε και το «cold war is back». Έτσι το ΝΑΤΟ υπό την σκληρή αµερικανική καθοδήγηση ξεκίνησε να εντείνει την ψυχροπολεµική του πολιτική µε έντονη αντιρωσική και αντικινεζική ρητορία.
Με στρατιωτικές δαπάνες την εποχή εκείνη λίγο πάνω από το 1 τρισ. δολάρια ετησίως, το ΝΑΤΟ τους τελευταίους µήνες του 2021 είχε εντείνει τη διοργάνωση σηµαντικών στρατιωτικών ασκήσεων κατά µήκος των ρωσικών συνόρων τόσο στις χώρες µέλη του ΝΑΤΟ όπως στη Λιθουανία (www.lrt.lt 12/10/2021) όσο και στην Ουκρανία (www.reuters.com 20/9/2021) αλλά και στην Μαύρη Θάλασσα (www.amna.gr 15/11/2021).
Ήταν τότε που σε δηλώσεις του ο Πούτιν αναφερόµενος σε πιθανή εγκατάσταση αµερικανικών πυραύλων στο έδαφος της Ουκρανίας εξέφρασε την έντονη ανησυχία του επισηµαίνοντας “θα επαναλάβω άλλη µία φορά ότι το ζήτηµα αφορά στην πιθανή ανάπτυξη στο έδαφος της Ουκρανίας, συστηµάτων κρούσης µε χρόνο πτήσης 7-10 λεπτά από τη Μόσχα ή 5 λεπτά, στην περίπτωση υπερηχητικών συστηµάτων. Φανταστείτε το”( www.capital.gr 8/12/2021).
Για τον λόγο αυτόν άλλωστε ζήτησε από τον Μπάιντεν συγκεκριµένες νοµικές δεσµεύσεις και εγγυήσεις ασφάλειας θέτοντας ταυτόχρονα τις ρωσικές κόκκινες γραµµές (www.bbc.com 20/12/2021).
Στο πλαίσιο αυτό η ρωσική πλευρά στις 17 ∆εκεµβρίου 2021 δηµοσιοποίησε τόσο το σχέδιο Συνθήκης ΗΠΑ-Ρωσίας για τις εγγυήσεις ασφάλειας όσο και το σχέδιο Συµφωνίας Ρωσίας-χωρών του ΝΑΤΟ για τη διασφάλιση της ασφάλειας της Ρωσίας και των χωρών του ΝΑΤΟ που παρουσίαζε εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς είχε ως στόχο την εµπέδωση της αµοιβαίας εµπιστοσύνης µεταξύ των εµπλεκοµένων µερών, την ενίσχυση του διαλόγου και την αποκλιµάκωση της έντασης.
Όπως είχαµε τονίσει τότε σε σχετικό µας άρθρο τον ∆εκέµβριο του 2021 «η ∆ύση θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τις ευαισθησίες της ρωσικής πλευράς σε σχέση µε τα ζητήµατα ασφάλειας καθώς είναι προφανές ότι η Ρωσία, όπως και κάθε άλλη χώρα στην υφήλιο, δεν µπορεί να ανεχθεί την στρατιωτική της περικύκλωση. Πολύ δε περισσότερο την εγκατάσταση οπλικών συστηµάτων και πυραύλων των χωρών του ΝΑΤΟ σε απόσταση αναπνοής από την ίδια τη Μόσχα και τις άλλες µεγάλες ρωσικές πόλεις. Προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι από την πρώτη στιγµή οι ρωσικές προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων είναι εξαιρετικά σαφείς και µάλιστα είναι διατυπωµένες σε κείµενο διεθνούς Συνθήκης οκτώ άρθρων και διεθνούς Συµφωνίας εννέα άρθρων αντίστοιχα προκειµένου να µην υπάρχει καµία αµφιβολία ως προς το ακριβές τους περιεχόµενο» .
Και καταλήγαµε: «Έτσι σε αντίθεση µε την διπλωµατία κυρίως της ΕΕ η οποία δείχνει ιδιαίτερη προτίµηση στην “εποικοδοµητική ασάφεια”, η Μόσχα µε σαφή νοµικό τρόπο θέτει τις δικές της κόκκινες γραµµές σε σχέση µε την µη επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς σε χώρες της πρώην ΕΣΣ∆ µε ιδιαίτερη έµφαση στην περίπτωση της Ουκρανίας (www.ft.com 17/12/2021). Επιπλέον η προτεινόµενη από ρωσικής πλευράς διεθνής Συνθήκη Ρωσίας-ΗΠΑ αφορά τις πτήσεις βοµβαρδιστικών εξοπλισµένων µε συµβατικά ή πυρηνικά όπλα, τους πυραύλους µέσου βεληνεκούς, τα πυρηνικά, την µη εγκατάσταση αµερικανικών στρατιωτικών βάσεων σε χώρες της πρώην ΕΣΣ∆ που δεν είναι ήδη µέλη του ΝΑΤΟ κλπ.
Το µπαλάκι πλέον είναι στο τερέν της ∆ύσης καθώς οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπες χώρες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να θέσουν στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων τις δικές τους προτάσεις. Σε κάθε περίπτωση η κοινή γνώµη της Ευρώπης παρακολουθεί µε εξαιρετικό ενδιαφέρον τις αµερικανορωσικές διαπραγµατεύσεις καθώς οι λαοί της Ευρώπης δεν θέλουν σε καµιά περίπτωση να ξαναδούν να παίζεται το κακοστηµένο παιχνίδι του ψυχρού πολέµου».
Πλην όµως τις εν λόγω ρωσικές προτάσεις δεν δέχθηκαν καν να συζητήσουν σοβαρά τόσο ο Μπάιντεν όσο και η ηγεσία της ΕΕ καθώς το µόνο που τους ενδιάφερε τότε ήταν πως θα ολοκληρωθεί η περικύκλωση της Ρωσίας από τις δυνάµεις του ΝΑΤΟ.
Στη συνέχεια το story είναι γνωστό.
*Ο Νότης Μαριάς είναι καθηγητής Θεσµών της ΕΕ
στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, πρώην ευρωβουλευτής
και βουλευτής Ηρακλείου
