■ Ζητήµατα τεχνικής και πολιτικής εφαρµογής
Η εφαρµογή του Π.∆.54/2018, που καθιερώνει το νέο Λογιστικό Πλαίσιο της Γενικής Κυβέρνησης, αποτελεί ίσως τη σηµαντικότερη προσπάθεια εκσυγχρονισµού της δηµοσιονοµικής διαχείρισης του ελληνικού ∆ηµοσίου των τελευταίων δεκαετιών. Με ορίζοντα πλήρους εφαρµογής την 1η Ιανουαρίου 2026 και το 2025 να λειτουργεί ως έτος προετοιµασίας, η µεταρρύθµιση αυτή δεν αφορά µόνο τεχνικές διαδικασίες, αλλά εµπεριέχει µια βαθιά θεσµική αλλαγή, καθώς επηρεάζει τη λειτουργία του συνόλου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης: Υπουργεία, ∆ήµους, Περιφέρειες, ΝΠ∆∆, νοσοκοµεία, οργανισµούς κοινωνικής ασφάλισης και άλλους δηµόσιους οργανισµούς.
Το νέο Λογιστικό Πλαίσιο θέτει τα θεµέλια για να συµπεριληφθεί η Ελλάδα στην οµάδα των προηγµένων χωρών που εφαρµόζουν διεθνώς τη λογιστική του δεδουλευµένου στον ∆ηµόσιο Τοµέα.
Το Π.∆. 54/2018:
οµογενοποιεί την χρηµατοοικονοµική πληροφόρηση όλου του ∆ηµοσίου Τοµέα, καταργώντας τα Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια εισάγει την καινοτοµία της χρήσης ενιαίου Λογιστικού Σχεδίου για σκοπούς Προϋπολογισµού και Λογιστικής βελτιώνει τον τρόπο υποβολής στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς το νέο Σχέδιο Λογαριασµών (οικονοµική ταξινόµηση) είναι σύµφωνο µε τα πρότυπα του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Λογαριασµών (European System of Accounts – ESA), και του Συστήµατος Κυβερνητικών Στατιστικών Οικονοµικών Στοιχείων (Government Finance Statistics – GFS) εισάγει αρχές και πρότυπα που συνάδουν µε τα ∆ιεθνή Λογιστικά Πρότυπα του ∆ηµοσίου Τοµέα (IPSAS).
Η µετάβαση στο νέο Πλαίσιο απαιτεί – όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό – βαθιές τεχνικές και οργανωτικές αναπροσαρµογές, ενώ σηµατοδοτεί και µια δοµική αλλαγή κουλτούρας στη διαχείριση των δηµόσιων οικονοµικών. Η τεχνική εφαρµογή της νέας Λογιστικής Μεταρρύθµισης αποτελεί µια σύνθετη και πολυεπίπεδη διαδικασία, που απαιτεί ευρεία κινητοποίηση πόρων και ανάπτυξη συνεργειών (πανεπιστηµιακά – ερευνητικά ιδρύµατα, εξειδικευµένους συµβούλους κ.α.). Στην «καρδιά» των νέων αλλαγών βρίσκονται κρίσιµες ενέργειες όπως η καταγραφή και αποτίµηση της δηµόσιας περιουσίας, ο επανασχεδιασµός των πληροφοριακών συστηµάτων, η αναδιατύπωση των οικονοµικών καταστάσεων, καθώς και η εκπαίδευση του προσωπικού.
Μέχρι σήµερα έχουν εκδοθεί δώδεκα (12) Λογιστικές Πολιτικές µε τις οποίες αναλύονται οι νέες αρχές, παραδοχές, κανόνες και πρακτικές καθώς και τέσσερις (4) εγκύκλιοι, µε τις οποίες δίνονται συγκεκριµένες οδηγίες. Ιδιαίτερη σηµασία για το τρέχον έτος, έχει για τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης η εγκύκλιος «Εφαρµογή ΛΠΓΚ στις λοιπές οντότητες της Γενικής Κυβέρνησης» (Α∆Α: ΨΦΚΒΗ-∆13), καθώς και για 340 εξ αυτών που αποτελούν την «πιλοτική περίµετρο ενοποίησης», η «Αναδιατύπωση οικονοµικών καταστάσεων φορέων-πιλότων ΓΚ για την κατάρτιση των Ενοποιηµένων Χρηµατοοικονοµικών Καταστάσεων της ΓΚ» (Α∆Α: 96Ν0Η-ΤΑΣ).
Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης καλούνται να κάνουν πράξη τη Λογιστική Μεταρρύθµιση µε τεκµηριωµένο, οµοιογενή και αποτελεσµατικό τρόπο, παρά τις σοβαρές προκλήσεις και αδυναµίες που αντιµετωπίζουν: ελλιπείς ή ανενεργοί µηχανισµοί καταγραφής, σηµαντικά κενά σε εξειδικευµένο προσωπικό, απαρχαιωµένα πληροφοριακά συστήµατα (ERP). Η ανάγκη για επιµόρφωση και τεχνική υποστήριξη προβάλλει ιδιαίτερα έντονη, ιδίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Απαιτείται σηµαντική ενίσχυση µε πόρους και τεχνογνωσία.
Ωστόσο, η επιτυχής εφαρµογή της νέας λογιστικής µεταρρύθµισης δεν είναι µόνο ζήτηµα τεχνικής φύσεως· είναι πρωτίστως ζήτηµα πολιτικό. Απαιτεί σταθερή πολιτική βούληση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και ρητή δέσµευση των επικεφαλής των δηµόσιων φορέων για την προώθηση µιας ουσιαστικής θεσµικής αλλαγής, που δεν θα µείνει στα χαρτιά. Η πολιτική εφαρµογή της µεταρρύθµισης προϋποθέτει οι διοικήσεις των Υπουργείων, των ΟΤΑ, των Νοσοκοµείων, των Πανεπιστηµίων και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης να αναγνωρίσουν τη στρατηγική σηµασία της αλλαγής και να την εντάξουν στον πυρήνα της στρατηγικής τους.
Η εφαρµογή του Π.∆.54/2018 αποτελεί µια µεγάλη ευκαιρία για τους φορείς αυτούς να εκσυγχρονίσουν τα λογιστικά τους συστήµατα. Να οργανώσουν τη χρηµατοοικονοµική πληροφορία κατάλληλα για τη λήψη αποφάσεων, για τον προγραµµατισµό, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της απόδοσης. Να µπορούν να παρακολουθούν τις κοστολογικές πληροφορίες για υπολογισµό των πόρων που αναλώνονται από τις δράσεις και τα προγράµµατά τους. Μπορεί να αποτελέσει ένα σηµαντικό εργαλείο διοίκησης και λήψης αποφάσεων.
Η θεσµική αυτή αλλαγή, είναι σαφές, πως δεν µπορεί να γίνει χωρίς όραµα και βούληση, κοινώς ηγεσία, αλλά και δέσµευση πόρων – τόσο οικονοµικών, για την ανάπτυξη πληροφοριακών υποδοµών και την πρόσβαση σε τεχνική βοήθεια και συµβουλευτική υποστήριξη, όσο και ανθρώπινων, µε την ενίσχυση των φορέων σε εξειδικευµένο προσωπικό και τη διαρκή επιµόρφωση των στελεχών τους. Απαιτείται ένα καθαρό πολιτικό µήνυµα ότι η µετάβαση στο νέο Λογιστικό Πλαίσιο είναι εθνική προτεραιότητα και όχι µια τυπική συµµόρφωση σε εξωτερικές απαιτήσεις.
Συνοψίζοντας, η µετάβαση στο νέο Λογιστικό Πλαίσιο δεν αποτελεί µια ακόµη γραφειοκρατική «άσκηση», αλλά µια σηµαντική πρόκληση για τον ∆ηµόσιο Τοµέα στην Ελλάδα. Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των φορέων να σχεδιάσουν µεθοδικά, να επενδύσουν και να συνεργαστούν αποτελεσµατικά µε στόχο την ενίσχυση της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της αποτελεσµατικότητας στη διαχείριση των δηµόσιων οικονοµικών, θέτοντας τις βάσεις για ένα σύγχρονο, διαφανή, βιώσιµο και αποτελεσµατικό ∆ηµόσιο Τοµέα.
*Ο Θάνος Πολύδωρος είναι oικονοµολόγος, διευθύνων σύµβουλος ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Α.Ε.
**Ο δρ Γαβριήλ Κουρής είναι διοικητικός επιστήµων, σύµβουλος Οργάνωσης & ∆ιοίκησης Ο.Τ.Α., Business Development Manager ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Α.Ε.
