Η παχυσαρκία, αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως νόσος, αποτελεί μάστιγα του σύγχρονου τρόπου ζωής, που έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Η παχυσαρκία οφείλεται στην αποθήκευση πλεονάζοντος ολικού σωματικού λίπους, λόγω θετικού ενεργειακού ισοζυγίου (κατανάλωση περισσότερων θερμίδων από όσες χρειάζεται ο οργανισμός). Ένας από τους δείκτες, που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της επίδρασης της παχυσαρκίας στην υγεία, είναι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ= Βάρος σε kg / ( Ύψος σε m)2). Ασθενείς με ΔΜΣ > 35 kg/m2 και συνοδό νόσημα, σχετιζόμενο με την παχυσαρκία (Σακχαρώδης Διαβήτης, Αρτηριακή Υπέρταση, Υπνική Άπνοια, Υπερλιπιδαιμία, Μυοσκελετικές Παθήσεις) ή ΔΜΣ > 40 kg/m2, έχουν ισχυρή ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση.
Η παχυσαρκία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, οι οποίοι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα, καθοριστικό ρόλο έχουν το γενετικό προφίλ (τα γονίδια, που κληρονομούμαι από τους γονείς μας), ο μεταβολισμός, οι διαιτητικές συνήθειες, το περιβάλλον, καθώς και ψυχολογικοί παράγοντες.
Η βαριατρική ή μεταβολική χειρουργική, γνωστή παλαιότερα και ως χειρουργική απώλειας βάρους, αποτελεί τη μόνη επιστημονικά τεκμηριωμένη μέθοδο μακροχρόνιας διαχείρισης της παχυσαρκίας, σε ασθενείς με το παραπάνω προφίλ. Όταν προγράμματα δίαιτας και άσκησης αποτυγχάνουν, η βαριατρική χειρουργική έρχεται να προσφέρει με ασφάλεια, όχι μόνο τη σημαντική απώλεια βάρους αλλά και τη βελτίωση, αν όχι πλήρη αντιμετώπιση συννοσηροτήτων, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ, η Αρτηριακή Υπέρταση και η Υπνική Άπνοια.
Βαριατρική – Μεταβολική Χειρουργική
Όλες οι επεμβάσεις εκτελούνται λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική χειρουργική ή διαφορετικά Eλάχιστα Eπεμβατική Xειρουργική (Minimally Invasive Surgery) αποτελεί τη χειρουργική κοιλίας, μέσω μικρών τομών στο κοιλιακό τοίχωμα, χωρίς να απαιτείται μεγάλη τομή, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Οι μικρές αυτές τομές έχουν μέγεθος από 0,5 εκ. ως 1,5 εκ.. Η λέξη λαπαροσκόπηση προέρχεται από τον συνδυασμό της λέξης λαπάρα (κοιλιακή χώρα στα αρχαία ελληνικά) και σκοπώ (βλέπω). Η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι ίσως η σημαντικότερη εξέλιξη της Γενικής Χειρουργικής στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Κατά τη λαπαροσκόπηση, έχουμε πολύ μικρότερο χειρουργικό τραύμα, με συνέπεια την ταχύτερη ανάρρωση. Άλλα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι: η μικρότερης διάρκειας νοσηλεία, η ταχύτερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες και την εργασία, η ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου και των μετεγχειρητικών επιπλοκών, που έχουν σχέση με το τραύμα (διαπύηση, διάσπαση, κήλη), ο χρόνιος πόνος, καθώς και οι σημαντικά λιγότερες αναπνευστικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές.
Η σύγχρονη βαριατρική χειρουργική είναι εξαιρετικά ασφαλής, με ποσοστά επιπλοκών πολύ μικρότερα από ότι συνήθεις επεμβάσεις, όπως η χολοκυστεκτομή ή η σκωληκοειδεκτομή, εφόσον εκτελείται από εξειδικευμένο χειρουργό. H μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών παίρνουν εξιτήριο τη δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα. Η επιλογή της χειρουργικής επέμβασης είναι πολύπλευρη και απαιτεί ενδελεχή ανάλυση του ιστορικού, καθώς και προεγχειρητικές εξετάσεις. Θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική την ολοκληρωμένη διαχείριση του ασθενούς, με τη συμμετοχή Διατροφολόγου, Οικογενειακού Ιατρού, Ψυχολόγου, Ενδοκρινολόγου, Παθολόγου.
Σύγχρονες τεχνικές βαριατρικής χειρουργικής αποτελούν οι παρακάτω:
ΕΠΙΜΗΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΚΤΟΜΗ
Επιμήκης γαστρεκτομή (Γαστρεκτομή μανίκι / Sleeve gastrectomy): Αφαιρείται το 75% του στομάχου. Η μέση απώλεια βάρους υπολογίζεται στο 30% του σωματικού βάρους. Δε χρειάζεται επέμβαση στο λεπτό έντερο ούτε τοποθέτηση ξένου σώματος. Αποτελεί την πιο δημοφιλή βαριατρική επέμβαση παγκοσμίως.
ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ
Γαστρική παράκαμψη (Roux en Y Gastric Bypass): Αποτελεί την πιο σύνθετη αλλά και αποτελεσματική βαριατρική επέμβαση. Δημιουργείται νεοστόμαχος παρακάμπτοντας το 80% του στομάχου, καθώς και το δωδεκαδάκτυλο (αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου), ο οποίος ενώνεται με το λεπτό έντερο. Η μέση απώλεια βάρους υπολογίζεται στο 35% του σωματικού βάρους. Έχει ισχυρή ένδειξη σε ασθενείς με έντονα συμπτώματα γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης, που απαιτούν φαρμακοθεραπεία.
mini ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ
Mini γαστρική παράκαμψη (One anastomosis gastric bypass): Αποτελεί παραλλαγή της «κλασικής» παράκαμψης, με μακρύτερο και μεγαλύτερο νεοστόμαχο και μία μόνο αναστόμωση (ένωση) με το λεπτό έντερο.
“© Dr Levent Efe, courtesy of IFSO” (for all 3 images)
