» Μια αντιμετωπίσιμη αιτία δυσκολίας στη βάδιση και στη μνήμη, που συχνά μένει αδιάγνωστηΟ υδροκέφαλος φυσιολογικής πιέσεως (Normal Pressure Hydrocephalus) αποτελεί πάθηση του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται κλινικά από διαταραχές βάδισης, πτώση νοητικών λειτουργιών/μνήμης και ακράτεια ούρων. Πολλοί ασθενείς έχουν μόνο το ένα ή τα δυο από τα παραπάνω συμπτώματα. Για την ακρίβεια, μόνο το 1/3 περίπου των ασθενών έχει και τα τρία.
Είχα την τύχη να συνεργαστώ επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο VCU των ΗΠΑ, όπου έκανα ειδικότητα και μετά εργάστηκα ως επίκουρος καθηγητής νευροχειρουργικής, με τον ελληνοαμερικανό καθηγητή Anthony Marmarou, παγκόσμια αυθεντία στη διάγνωση και αντιμετώπιση του υδροκέφαλου φυσιολογικής πιέσεως.
Η ασθένεια αυτή, εξαιτίας των μη ειδικών συμπτωμάτων της, πολύ συχνά δε διαγιγνώσκεται εγκαίρως. Οι ασθενείς τις περισσότερες φορές θεωρείται ότι πάσχουν από Alzheimer ή κάποιας άλλης μορφής άνοια ή από προβλήματα στη μέση και τη σπονδυλική στήλη γενικότερα που πιστεύουν ότι τους εμποδίζουν στη βάδιση. Η έγκαιρη όμως διάγνωσή της και άρα αντιμετώπισή της οδηγεί τις περισσότερες φορές, όπως θα δούμε παρακάτω, σε μεγάλη βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Η παθοφυσιολογία της νόσου δεν είναι απόλυτα σαφής. Πιστεύεται ότι το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) που φυσιολογικά κυκλοφορεί στις κοιλίες του εγκεφάλου, δεν απορροφάται με σωστό τρόπο. Αυτό οδηγεί σε συσσώρευση μεγαλύτερης ποσότητας υγρού στις κοιλιές του εγκεφάλου (υδροκέφαλος), ασκώντας με αυτόν τον τρόπο πίεση και στον ίδιον τον εγκέφαλο. Η πίεση αυτή εκδηλώνεται με κάποιο ή και όλα από τα τρία συμπτώματα που αναφέραμε. Η βάδιση περιγράφεται συνήθως σαν αργή, με δυσκολία, πολλές φορές σαν να περπατάει ο ασθενής σε βάρκα. Συχνά σέρνει τα πόδια, και γέρνει το κορμί μπροστά, αλλά υπάρχουν πολλές παραλλαγές στο πώς νιώθει ή περιγράφει ο ασθενής τη δυσκολία αυτή. Η πτώση των νοητικών λειτουργιών, ήπια στην αρχή, αφορά κυρίως σε προβλήματα μνήμης και πιο «αργή» διαδικασία σκέψης. Η ακράτεια ούρων συνήθως εκδηλώνεται πιο αργά στην πορεία της νόσου, στην αρχή ως συχνουρία.
Όταν υπάρχει κλινική υποψία για υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, ο ασθενής υποβάλλεται σε αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Εάν στην απεικόνιση αυτή παρατηρηθούν διατεταμένες κοιλίες, τότε προχωράμε σε οσφυονωτιαία παρακέντηση με αφαίρεση ικανής ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Δε χρειάζεται εισαγωγή γι’ αυτήν την παρακέντηση και ο ασθενής μπορεί να πάει σπίτι του. Εάν τις επόμενες ώρες ή 1-2 μέρες, παρατηρηθεί βελτίωση, κυρίως στο περπάτημα, τότε τίθεται όντως η διάγνωση του υδροκέφαλου φυσιολογικής πιέσεως. Στην περίπτωση αυτή, η θεραπεία συνίσταται στη χειρουργική τοποθέτηση συστήματος κοιλιοπεριτοναικής παροχέτευσης (βαλβίδα), ώστε το υγρό που δεν απορροφάται σωστά από τον εγκέφαλο να παροχετεύεται από τις κοιλίες του εγκεφάλου με ειδικό λεπτό καθετήρα, που τοποθετείται κάτω από το δέρμα, μέχρι την περιτοναική χώρα όπου και τοποθετείται λαπαροσκοπικά.
Ο ασθενής συνήθως λαμβάνει εξιτήριο την επόμενη μέρα. Το 85% περίπου των ασθενών βλέπουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων εντός ολίγων ημερών/εβδομάδων. Επομένως, συμπτώματα αστάθειας/δυσκολίας στη βάδιση που δεν εξηγούνται αλλιώς, κυρίως (αλλά όχι απαραίτητα) όταν συνοδεύονται από προβλήματα στη μνήμη ή/και ακράτεια ούρων, επιβάλλουν περαιτέρω διερεύνηση.
