Συµπληρώνονται φέτος, 103 χρόνια από την Καταστροφή της Σµύρνης, ένα από τα πλέον τραγικά και καθοριστικά γεγονότα της νεότερης Ελληνικής ιστορίας.
Τον Σεπτέµβριο του 1922, οι φλόγες τύλιξαν την κοσµοπολίτικη Σµύρνη, καταστρέφοντας όχι µόνο κτίρια και µνηµεία αλλά και µια ολόκληρη παράδοση αιώνων Ελληνικού πολιτισµού, δηµιουργίας και ακµής στην Μικρά Ασία.
Μαζί µε την καταστροφή ,κορυφώθηκε και η Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, που στοίχησε την ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες αθώους και οδήγησε εκατοµµύρια στην προσφυγιά.
Η Σµύρνη, η «γκιαούρ Ισµίρ» , όπως την αποκαλούσαν λόγω του Ελληνικού πληθυσµού της , υπήρξε για αιώνες κέντρο εµπορίου , πολιτισµού και ανάπτυξης. Εκεί αναπτύχθηκε µια δυναµική Ελληνική κοινότητα, µε σχολεία, θέατρα, εκκλησίες , εργοστάσια και εφηµερίδες .
Η συµβολή των Ελλήνων της Ιωνίας στην παιδεία ,την οικονοµία και τον πολιτισµό υπήρξε ανεκτίµητη, και η παρουσία τους έδινε στην Σµύρνη τον χαρακτήρα µιας πολυπολιτισµικής κοινωνίας.
Μετά την κατάρρευση του Μικρασιατικού µετώπου και την είσοδο του Τουρκικού στρατού στην Σµύρνη, χιλιάδες Έλληνες δολοφονήθηκαν, γυναίκες και παιδιά κακοποιήθηκαν , ενώ χιλιάδες άνθρωποι αναζητούσαν διέξοδο διαφυγής .
Η εκκωφαντική σιωπή και η απόφαση για «ουδετερότητα» από την πλευρά των συµµάχων , άφησαν τον πληθυσµό , έρµαιο σε κάθε µορφή βίας.
Η φωτιά που κατέκαψε την Σµύρνη έγινε το σύµβολο µιας ανείπωτης τραγωδίας και έβαλε οριστικό τέλος στην ιστορική διαδροµή τριών χιλιάδων χρόνων Ελληνισµού ,στην Μικρά Ασία.
Όσοι επέζησαν έφτασαν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα ,κουβαλώντας µαζί τους την πίκρα του ξεριζωµού , την αγωνία και τον φόβο για το αβέβαιο µέλλον, και ένα τραύµα για τους ανθρώπους που έχασαν , το οποίο δεν έκλεισε ποτέ.
Παρά τις δυσκολίες ,προσπάθησαν να χτίσουν την ζωή τους από την αρχή , και να µεταφέρουν τον πολιτισµό την εργατικότητα και το δηµιουργικό τους πνεύµα.
Έστησαν νέες γειτονιές , ζωντάνεψαν τις τέχνες , πλούτισαν τον πολιτισµό µας , µε την πίστη και την ακατάβλητη θέλησή τους ,συµβάλλοντας καθοριστικά στην διαµόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας.
103 χρόνια µετά, τιµούµε την µνήµη των θυµάτων της Γενοκτονίας και της καταστροφής της Σµύρνης , µε σεβασµό και βαθιά θλίψη απέναντι σε όσους χάθηκαν , αλλά και µε αναγνώριση της τεράστιας παρακαταθήκης των προσφύγων , των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, που ρίζωσαν ξανά και ανέδειξαν το µεγαλείο του Ελληνικού πνεύµατος.
Η Σµύρνη , η Ιωνία , ο Πόντος , η Ανατολική Θράκη, η Καππαδοκία δεν είναι απλά γεωγραφικοί τόποι.
Είναι κοµµάτια της ψυχής µας , κοµµάτια της ιστορίας µας που ζουν µέχρι σήµερα µέσα από τις παραδόσεις, τα τραγούδια, τις µαρτυρίες, και την ιστορία µας.
Στο πρόσωπο κάθε πρόσφυγα που διασώθηκε , καθρεφτίζεται η δύναµη ενός λαού, που ακόµα και µέσα στην καταστροφή και τον θάνατο κράτησε την ταυτότητά και την αξιοπρέπειά του.
Σήµερα , 103 χρόνια µετά, η Σµύρνη καίει ακόµα µέσα µας…..
Όχι πια µε την φωτιά της καταστροφής , αλλά µε την φλόγα της µνήµης.
Αυτής της φλόγας που µας θυµίζει ποιοι είµαστε, από πού ερχόµαστε και τι κουβαλάµε…
Είναι η φλόγα που µας θυµίζει το χρέος µας…
Η καταστροφή της Σµύρνης, είναι ένα τραύµα που έγινε δύναµη… είναι µία πληγή που έγινε τραγούδι… Είναι η ζωντανή µαρτυρία ότι, ακόµα κι όταν καίγεται η πατρίδα, ο λαός που κουβαλά την ιστορία της µπορεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες.
Αιωνία η µνήµη των ψυχών που χάθηκαν , όσο τους θυµόµαστε ζουν…
Κι όσο ζουν ….η Σµύρνη δεν χάθηκε ποτέ ……
*Η Γωγώ Ρακοπούλου γράφει εκ µέρους του Παµµικρασιατικού
Συνδέσµου Χανίων
