» Πρόλογος – Επιµέλεια: Κωνσταντίνος Π.Φουρναράκης
Για την περιλάλητη Μάχη της Κρήτης και την Κατοχή έχουν γραφτεί πολλά. Και από πρωταγωνιστές των πολεµικών γεγονότων αλλά και από ιστορικούς.
Πως έζησαν όµως εκείνα τα πρωτόγνωρα φοβερά γεγονότα, τα παιδιά; Τι µένει στη µνήµη τους και στην καρδιά τους; Λησµονήθηκαν ή διατηρούνται ζωντανά; Πόσο επηρεάστηκε η ζωή τους από αυτά;
Το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, φύλακας της µνήµης του λαού, διοργάνωνε Μαθητικό ∆ιαγωνισµό από το 2013 έως το 2016, µε θέµα τη «Μάχη της Κρήτης, την Κατοχή και την Αντίσταση» και µε τη βοήθεια εκπαιδευτικών και µαθητών (που πρόθυµα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσµα του Αρχείου) συνοµίλησαν µε ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, που τότε ήσαν παιδιά και «
διέσωσαν τις µαρτυρίες» αυτών που είχαν την ατυχία ή το προνόµιο να τα ζήσουν. ∆ηλαδή «έµαθαν µε έναν διαφορετικό τρόπο την ιστορία.
Είκοσι παιδιά από τις επαρχίες Κυδωνίας (9), Κισσάµου (6), Σελίνου (3), Αποκορώνου (1) και Μεραµβέλλου (1), εξιστόρησαν όλα όσα έζησαν τότε και ο διακεκριµένος προϊστάµενος του Ι.Α.Κ. Κωνσταντίνος Π. Φουρναράκης, που δίκαια αξιολόγησε ως πολύτιµο αυτό το υλικό, το επιµελήθηκε µε την προσοχή που του άξιζε, το προλόγισε, το ενέταξε στις εκδόσεις του Ι.Α.Κ. και πρόσφατα το έδωσε στη δηµοσιότητα.
Με άλλα λόγια, όπως το γράφει ο ίδιος «είκοσι προφορικές µαρτυρίες πάνω σ’ ένα όµοιο θεµατικό άξονα παρατάχθηκαν η µία δίπλα στην άλλη. Η µνήµη πήρε τη µορφή κειµένου!»
Κι έτσι έχοµε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο 133 σελίδων που τιµά και το Ιστορικό Αρχείο αλλά και τον Προϊστάµενό του που το επιµελήθηκε και το προλόγισε.
Καθώς διαβάζω τα κείµενα µε τις µνήµες των παιδιών, ξαναζώ τα γεγονότα εκείνων των ηµερών που σηµάδεψαν κι εµένα ανεξίτηλα. Τα µάτια µου θολώνουν και το βιβλίο φεύγει από τα χέρια µου… Αυτό δεν είναι απλή ανάµνηση…
Ύστερα από 8 δεκαετίες µε όλα όσα έχουν συµβεί και εξακολουθούν να συµβαίνουν, η αναφορά στα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης και της Κατοχής, δεν έχει χάσει το ενδιαφέρον και την αξία της για πολλούς λόγους.
Σ’ όλες αυτές τις µαρτυρίες φαίνεται ότι «Τα τραύµατα στις παιδικές ψυχές από τις θηριωδίες των Γερµανών δεν επουλώθηκαν µε το πέρασµα του χρόνου». Είναι τόσο βαθιές οι πληγές που ανοίχτηκαν που δεν κλείνουν…
«Κλαίγαµε τσιρίζαµε… Είχαµε χάσει τον πατέρα µας, είχαµε χάσει τον παππού , είχαµε χάσει τον αδελφό µας. Είχαµε µείνει µόνο τα γυναικόπαιδα, η γιαγιά µου, οι θειάδες µου, του πατέρα µου οι αδελφές, εγώ και η µάνα µου. ∆εν ήξερε κανείς τι θα βρει και τι δε θα βρει… Κοίταζες προς τα κει φωτιά, προς τα κει καπνός, εκεί καπνός, εκεί καπνός…. Οι Γερµανοί ήταν πάρα πολύ αγριεµένοι…. Φαινότανε η αγριάδα στο πρόσωπό τους Εγώ ακόµα που ήµουνα παιδάκι τους βλέπω στα µάτια µου», αναφέρει η Ιωάννα Νταµηλάκη – Κανδαράκη από την Κάντανο…
Τι να προσθέσει ή τι να αφαιρέσει κανείς από τα παραπάνω; Απλά εκφράζω τα συγχαρητήριά µου στο Ι.Α.Κ. για την καταγραφή και την έκδοση που καλό θα είναι να συνεχιστεί όσο είναι δυνατόν. Βέβαιο είναι ότι θ’ αποτελέσει ένα µέρος της µικροϊστορίας, που θα συµπληρώσει τη γενικότερη ιστορία και θα συµβάλλει στην ιστορική αποτύπωση της ένδοξης αλλά και επώδυνης περιόδου για την Κρήτη…
