Η έννοια του μέλλοντος
Το μέλλον από φυσικής απόψεως αποτελεί έννοια του χρόνου και έχει ποσοτικό και σωρευτικό χαρακτήρα.
Ομως το μέλλον ως διάσταση του ανθρώπινου πολιτισμού έχει πρωτίστως ποιοτικό χαρακτήρα.
Ο ποιοτικός χαρακτήρας του μέλλοντος προσδιορίζει την σχέση του με τον άνθρωπο.
Οι μορφές αυτής της σχέσεως είναι τρεις:
α. Ο άνθρωπος δεν ασχολείται με το μέλλον, διότι απορροφάται από το παρόν ή ονειροπολεί το παρελθόν. Τότε το μέλλον έρχεται μόνο του. Αλλά όταν έρχεται μόνο του, έρχεται ως τιμωρός. Το μέλλον είναι ο πλέον ζηλότυπος θεός και εκδικείται τους ανθρώπους που τον περιφρονούν.
β. Ο άνθρωπος προγραμματίζει το μέλλον, προετοιμάζεται να το υποδεχθεί. Το κτίζει λιθάρι – λιθάρι, όπως ο αρχιτέκτονας ένα κτήριο ή όπως ένας αγρότης καλλιεργεί το χωράφι του, για να του αποδώσει καρπούς. Τότε το μέλλον έρχεται να τον ανταμείψει για τη φροντίδα που επέδειξε.
γ. Ο άνθρωπος σκέπτεται μόνο το μέλλον. Το μέλλον γίνεται γι’ αυτόν άγχος και εμμονή. Σε αυτή την παθολογική κατάσταση θέλουμε να δώσουμε το όνομα μελλοσπουδία. Ο μελλόσπουδος άνθρωπος πέφτει θύμα του ψευτοδιλήμματος, το οποίο μαστίζει την εποχή μας: ή παρελθόν ή μέλλον. Το παρελθόν είναι βαρίδι, λένε οι προπαγανδιστές της μελλοσπουδίας. Πρέπει λένε, να πετάξουμε στη χωματερή του χρόνου το παρελθόν, για να προχωρήσουμε με απόλυτη προσήλωση στο μέλλον.
Ομως, όπως το δένδρο έχει ρίζες και όπως ένα κτήριο έχει θεμέλια, έτσι και το μέλλον ως ποιοτική κατηγορία, έχει τις ρίζες του στο παρελθόν. Το μέλλον είναι το αποτέλεσμα μίας συλλογικής προσπάθειας και κάθε συλλογικότητα έχει ανάγκη την ενίσχυση της ταυτότητας και της συνεκτικότητας της.
Η αξιοποίηση των προτύπων του παρελθόντος αποτελεί το λίπασμα για τη δυναμική της προόδου.
Η ανάγκη ενός εθνικού οράματος
Ενα εθνικό όραμα αποτελεί το πρόπλασμα του μέλλοντος, τα πτερά της προόδου και τον αστέρα του συλλογικού προσανατολισμού μας.
Το εθνικό μας όραμα θα πρέπει να περιέχει τρεις στόχους:
2.1. Την αναπαραγωγή της ελληνικής ταυτότητας.
Ο στόχος αυτός περιλαμβάνει τον ανθρωπισμό, τον δημοκρατικό πατριωτισμό, ως εθνική ιδεολογία και την ελληνoγνωσία. Η ελληνογνωσία περιλαμβάνει:
• Την καλή γνώση της διαχρονικής ελληνικής γλώσσας
• Την έφεση για τη γνώση της διαχρονικής ιστορίας του Ελληνισμού.
• Την έφεση για την εντρύφηση στη διαχρονική πνευματική παραγωγή του Ελληνισμού.
2.2. Τη δημογραφική αναπαραγωγή του Ελληνισμού.
Ακόμη και χωρίς το πρόβλημα του μεταναστευτικού κύματος ο Ελληνισμός καταρρέει δημογραφικά. Σε 100 χρόνια από σήμερα δεν θα ζουν πλέον απόγονοι των σημερινών Ελλήνων στη χώρα μας. Πόσο μάλλον που το κύμα των μεταναστών – προσφύγων διαγράφει τον κίνδυνο ισλαμοποιήσεως της Ελλάδας ακόμη και σε 50 χρόνια από σήμερα.
Τα προσεχή 10 – 15 χρόνια θα είναι κρίσιμα για το μέλλον του ελληνισμού. Μετά θα είναι πλέον αργά, θα έχουν διαμορφωθεί καταστάσεις, οι οποίες δεν θα είναι πλέον αντιστρέψιμες.
Διακυβεύεται η ιστορική παρουσία του Ελληνισμού έπειτα από μία πορεία μοναδικής δημιουργικότητας τουλάχιστον 5.000 ετών.
2.3. Την ανάπλαση του ελληνικού ανθρωπολογικού προτύπου.
Πρέπει να υποστασιοποιήσουμε, να κτίσουμε τον ΕΛΛΗΝΑ ΑΝΘΡΩΠΟ (Homo Hellenicus) ως συνολικό σύστημα συλλογικών προτύπων για την συνειδητή και δημιουργική λειτουργία της προσωπικότητας του σύγχρονου Ελληνα.
Η παρακμή, που ζούμε σήμερα ως κοινωνία και ως πολιτικό σύστημα δεν είναι μόνο εξωτερική, είναι και εσωτερική, διότι αποδομήθηκε το αξιακό μας σύστημα. Παρασυρθήκαμε από τις σειρήνες του ατομισμού, του καταναλωτισμού, του παροντισμού και του κομματισμού. Πιστέψαμε ότι το μέλλον θα είναι απλώς η συνέχεια του παρόντος, ότι δεν χρειάζεται μία ιδιαίτερη επένδυση, ότι δεν έχει δικές του απαιτητικές προϋποθέσεις. Είναι άλλο θέμα βέβαια οι ιδιοτελείς επιδιώξεις του ξένου παράγοντα.
Για την ανασύσταση του ελληνικού χαρακτήρα απαιτούνται τρεις βασικές προϋποθέσεις:
• Η αυτογνωσία.
• Η αξιοκρατία.
• Η αποκατάσταση της συλλογικότητας στη συλλογική μας συνείδηση.
Δεν έχουμε καταλάβει ότι η κοινωνία και ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, αυτό που λέμε νοοτροπία, αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία ή τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η παρακμή που περνάμε, αντανακλά τη σύγχυση και την απαξία που έχει σωρευθεί μέσα μας.
Η αναγέννηση του Ελληνισμού προϋποθέτει το νοικοκύρεμα του νου και της ψυχής μας.
* πρ. καθηγητής
Κοινωνιολογίας, νομικός.
