Το κινηματογραφικό δημιούργημα του Χριστόφορου Παπακαλιάτη “Ενας άλλος κόσμος” αποτελεί μια φιλόδοξη προσπάθεια με στόχο να προβάλει τη ζωή του ανθρώπου πάνω σε τρεις διαστάσεις:
α. Το κορυφαίο υπαρξιακό βίωμα του έρωτα.
β. Το πλαίσιο των αντικειμενικών συνθηκών μιας κοινωνίας, μέσα στο οποίο το άτομο καλείται να σχηματίσει τις δικές του εμπειρίες και
γ. Το άτομο ή τα άτομα, που καλούνται μέσα από τις αντικειμενικές συνθήκες που περιβάλλουν τη ζωή τους, όπως η κρίση, να βιώσουν την προσωπική τους εμπειρία με τον έρωτα.
Το έργο αποτελεί μία πλοκή από τρεις διαφορετικές ιστορίες αγάπης, αλλά και δραματικής κοινωνικής εντάσεως, οι οποίες κλιμακώνονται ηλικιακά.
Στην πρώτη ιστορία μία νεαρή Ελληνίδα φοιτήτρια, η Δάφνη (Νίκη Βακάλη), ερωτεύεται έναν ευαίσθητο Σύρο πρόσφυγα, τον Φαλίς (Tawbeek Barhom). Για να μην υπερβεί τα όρια της πραγματικότητας ο Παπακαλιάτης συνδυάζει την ευαισθησία και ευγένεια του Μετανάστη με τη χριστιανική του ιδιότητα.
Στη δεύτερη ιστορία ένας όμορφος, ώριμος Ελληνας, ο Γιώργος (Χριστ. Παπακαλιάτης), ερωτεύεται και παρασύρει στον έρωτά του την αρχικά ψυχρή Σουηδέζα Ελίζ (Andrea Osvart), ελέγκτρια της πολυεθνικής εταιρείας, στην οποία εργάζεται ο Γιώργος. Η Ελίζ έχει πάρει την εντολή να αξιολογήσει το προσωπικό της εταιρείας στην Ελλάδα και να απολύσει το 35%.
Στην τρίτη ιστορία ένας συνταξιούχος Γερμανός καθηγητής, λάτρης της Ελλάδας και της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, ο Σεμπάστιαν (I.K. Simmons), ερωτεύεται μία νεόπτωχη μεσόκοπη Ελληνίδα, τη Μαρία, μέσα σε ένα πολυκατάστημα της Αθήνας.
Η διαφορά ανάμεσα στον ιδιαίτερο μορφωμένο και ευαίσθητο Γερμανό καθηγητή, ο οποίος χαρίζει στη Μαρία βιβλία για τον αρχαίο θεό Ερωτα και τις γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα και στην απλοϊκή Μαρία, η οποία στηρίζεται στην ορθόδοξη πίστη και όχι στη γνώση, αποτελεί σχεδόν αντίγραφο της σχέσεως Ζυλ Ντασέν και Μελίνας Μερκούρη από το “Ποτέ την Κυριακή”.
Στο τέλος οι τρεις ιστορίες ενώνονται μέσα σε μία μικροαστική ελληνική οικογένεια: ο Γιώργος και η Δάφνη είναι αδέλφια και παιδιά της Μαρίας, η οποία είναι παντρεμένη με έναν σκληρό ρατσιστή και φασίστα. Τον δύσκολο αυτό ρόλο ενσαρκώνει στο κύκνειο άσμα του ο Μήνας Χατζησάββας.
Ο Γιώργος, βιώνοντας και αυτός έναν αποτυχημένο γάμο πετάει τελετουργικά τη βέρα του και ταυτίζει την ευτυχία του έρωτα με τη δεύτερη ευκαιρία. Ο Παπακαλιάτης προβάλλει τον έρωτα ως δικαίωμα στη “δεύτερη ευκαιρία”. Αυτός είναι και ο τίτλος (“The second chance”) ενός ογκώδους βιβλίου στην αγγλική, το οποίο χάρισε ο Σεμπάστιαν στην ενθουσιασμένη Μαρία, η οποία ανταποκρίνεται στην παρότρυνση του Γερμανού καθηγητή και με μεγάλο ζήλο ως επιμελής μαθήτρια επιδόθηκε η ιδία στη μετάφραση του βιβλίου σχεδόν λέξη προς λέξη με το λεξικό!
Η πρόθεση του Παπακαλιάτη είναι να προβληθεί το έργο και στο εξωτερικό, αλλά μέσα στο διεθνές κλίμα που έχει σχηματισθεί για την ελληνική κρίση, το έργο αποδεικνύεται πολύ «πριβέ» και δεν ανταποκρίνεται καθόλου στην κοινωνική πραγματικότητα της ελληνικής οικογένειας, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο μυστικό της ανθεκτικότητας της ελληνικής κοινωνίας στην κρίση. Δεν είναι δυνατόν οι ξένοι να απορούν για την ανθεκτικότητά μας και ο Παπακαλιάτης να αναζητεί την ευτυχία στη «δεύτερη ευκαιρία», κατά σύμπτωση όμως με ευκατάστατους Ευρωπαίους αλλοδαπούς…
Το έργο θα αρέσει ιδιαίτερα στους Γερμανούς διότι προβάλλει έναν μορφωμένο και καλλιεργημένο Γερμανό, έναντι ενός αποτυχημένου και καθυστερημένου λαού, ο οποίος παράγει καμάκια και αγαθές μικροαστές νοικοκυρές. Ακόμη χειρότερα: παράγει ρατσιστές και αποκρουστικούς φασίστες!…
Οι πλέον εντυπωσιακές σκηνές του έργου είναι οι δύο οργανωμένες επιθέσεις ρατσιστικών ταγμάτων εφόδου, τα οποία με έναν μεγάλο στόλο αυτοκινήτων επιτίθενται νύχτα σε ένα κέντρο φιλοξενίας μεταναστών – προσφύγων. Δεν υπάρχουν φύλακες, οι πρόσφυγες απροστάτευτοι και πανικόβλητοι, γυναίκες, παιδιά, τρέχουν προς κάθε κατεύθυνση, ενώ οι φασίστες με… αυτόματα όπλα έριχναν στο ψαχνό!!!!
Τέτοια επεισόδια έχουν να συμβούν στην Ευρώπη από την εποχή του Χίτλερ με έναν ενδιάμεσο σταθμό στη Νορβηγία με την ανεμπόδιστη δολοφονική επίθεση σε κατασκήνωση νεολαίας του φασίστα Μπρέιβικ (2011).
Ο Παπακαλιάτης τιμωρήθηκε από τα ίδια τα γεγονότα. Παραχαράσσοντας την πραγματικότητα έμεινε εκτεθειμένος, μη μπορώντας να προβλέψει τα μοναδικά σε ολόκληρη την Ευρώπη δείγματα φιλανθρωπίας και αλληλεγγύης των Ελλήνων απέναντι στους Πρόσφυγες – Μετανάστες, που άρχισαν να φθάνουν κατά χιλιάδες μέσα στο 2015 στα νησιά μας. Δεν μπορεί όλος ο κόσμος να έχει σχηματίσει για την Ελλάδα την πλέον ανθρωπιστική αντίληψη και ένας Έλληνας να προβάλει μία εντελώς αντίθετη εικόνα.
Ο Παπακαλιάτης είχε τη χρονική ευχέρεια να αλλάζει το σενάριο του έργου του. Δεν το έκανε. Μήπως στοιχημάτιζε ότι θα συνέβαιναν και στην πραγματικότητα τα όσα φοβερά περιέχονται στο φιλμ και θα αποδεικνυόταν ο ίδιος προφήτης; Ευτυχώς η πραγματικότητα τον διέψευσε. Ομως κρίμα για το έργο και την ανθρωπιά των Ελλήνων.
*καθηγητής Κοινωνιολογίας – νομικός
