(Του διαόρου ΟΙ γι’ αίγες)
Δούλεψα ‘γω τη βοσκική
σε όρη και χαλέπες,
και μια δραχμή η αγάπη σου
δεν μ’ άφηκε στση τσέπες.
Ο δυστυχής επλέρωσα
τσ’ αγάπης τα σπασμένα,
κι ούλα τα στειρογίτσικα
τα πούλησα για σένα.
Απ’ το σεβντά μας έκοψα
σαράντα μαρωπάρια*,
και τα ‘παιξα μονοβραδύς
και τα χασα στα ζάρια.
Ούλα για σένα τα ‘χασα
κι είμαι στση γης το μ πάτο,
απούχα ο κακορίζικος
βασιλικό μιτάτο*.
Τις παραπάνω μαντινάδες ερμηνεύει ο Μανώλης Μπομπολάκης.
Μια ν αίγα να ‘χεις μαρταρέ*
κι ας είναι και δεμένη,
πάλι θα βρει τον τρόπο τση
στην ε ζημιά να μπαίνει.
Την ερμηνεύει ο Νίκος Δημοτάκης.
ΡΙΖΙΤΙΚΟ
Απού τα όρη έρχομαι κι απ’ τη ξερομαδάρα
δε με ρωτάτ’ ίντα μαθα, δε ρωτάτ’ ίντα (εί) δα,
-Είδα μαδάρες θλιβερές, κουράδια ρημασμένα,
και μιτατοκαθίσματα….
(κι ήταν αραχνιασμένα……)
Σημειώσεις:
Μάρωπο είναι το λίγο μηνών θηλυκό αρνί
Μαρταρέ είναι το ζώο, κατσίκα ή πρόβατο, το οικόσιτο που χαίρει ιδιαίτερης περιποίησης και είναι κατά κανόνα δεμένο.
Το μιτάτο της φωτογραφίας είναι στην περιοχή Βιτσιλέ, Λευκών Ορέων, Αποκορώνου Χανίων και ίσως είναι το μεγαλύτερο θολωτό παλαιό μιτάτο στα Λευκά όρη. Έχει εσωτερική διάμετρο 5,80 μέτρα, ανάλογο ύψος και σπάνιο για μιτάτο οντά.
ΡΙΖΙΤΙΚΟ
Από το συγκεκριμένο ριζίτικο έχουν κάποιοι, (κόψει – ράψει) αφαιρέσει από τον πρώτο 15 σύλλαβο στοίχο του, τις λέξεις όρη και ξερομαδάρα, στη θέση τους έχουν προσθέσει τα χωριά τους και έχουν συντάξει ένα ευχάριστο λαϊκό άσμα, όπου κατ’ αυτούς αποτελεί «ριζίτικο».
Αυτές οι συρραφές αντίκεινται στην ιστορία, στην δομή, στην φιλοσοφία και τη σοφία που διέπει τα ριζίτικα και έχουν μοναδικό αποτέλεσμα να εκθέτουν όσους τις κατασκευάζουν όπως και όσους τις τραγουδούν , προφανώς από άγνοια.
*O Mιχάλης Κατσανεβάκης
είναι αρχιτέκτων μηχανικός,
Συγγραφέας Ιστ. Ερευνητής
