Η οικογένεια των Λαμπουσάκηδων

Πριν από μερικά χρόνια δημοσιεύθηκε σε μια Αθηναϊκή εφημερίδα ένα εκτενές άρθρο με τον τίτλο «αναζητώντας τον παππού». Επειδή το θέμα ήταν στα ενδιαφεροντά μου εκράτησα την σελίδα αυτή, την οποία όμως δεν βρήκα τώρα σε πρώτη αναζήτηση μέσα στα πολλά χαρτιά του αρχείου μου. Δεν θυμάμαι λεπτομέρειες. Θυμάμαι όμως ότι υπάρχει παγκοσμίως μια κίνηση για την ανίχνευση των ριζών κάθε οικογένειας και την συγγραφή της ιστορίας της.

Eίναι παράξενο να γνωρίζουμε την παγκόσμια ιστορία, την ελληνική ιστορία, την τοπική ιστορία και να μη γνωρίζουμε την οικογενειακή μας, την δική μας ιστορία.
Η αναζήτηση του παππού δεν είναι εφεύρημα των παρόντων χρόνων, αλλά είναι φαινόμενο διαχρονικό και συνεχές.
Εάν ανατρέξουμε στην Αγία Γραφή, θα δούμε ότι ο Ευαγγελιστής ανιχνεύει τις ρίζες του Ιησού. Πηγαίνει πίσω 42 γενεές (1200 περίπου χρόνια) και φθάνει όχι βέβαια στον Αδαμ, αλλά στον Αβραάμ τον οποίο θεωρεί γενάρχη.
Και στους αρχαίους Έλληνες συναντούμε ανίχνευση των προγόνων, των παππούδων σε πολλά συγγράματα. Στην Ευρώπη και αλλού υπάρχει η οικογενειακή ιστορία που φθάνει αιώνες πίσω.
Στην Ελλάδα δεν συμβαίνει αυτό ως επί το πλείστο γιατί έχει υποστεί πολλές κατακτήσεις και περιπέτειες που δεν αφήνουν χρόνο και διάθεση για τέτοιες έρευνες. Επρώτευε η επιβίωση.
Και εγώ από χρόνια έχω ασχοληθεί με το θέμα αυτό. Έχω καταρτίσει το οικογενειακό μου δέντρο και έχω καταγράψει στοιχεία γραπτά και προφορικά. Έχω φθάσει μέχρι το μισό του 15ου αιώνα, λίγα στοιχεία στην αρχή και πολλά από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Το ίδιο έχω κάνει και για τις άλλες οικογένειες του χωριού μου και για άλλες συναφείς.
Είναι απίστευτο πόσες πολλές πληροφορίες μπορεί κανείς να συλλέξει από βιβλία, εφημερίδες, μνημεία, παραδοσιακά τραγούδια, προφορικές μαρτυρίες ηλικιωμένων, το ιστορικό αρχείο, τα αρχεία των Κοινοτήτων, των ενοριών, των σχολείων. Η αναζήτηση του παππού είναι μια συναρπαστική περιπέτεια που όμως στο τέλος ικανοποιεί και ευχαριστεί . Το δέντρο δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται είναι και οι ρίζες που το στερεώνουν και το διατρέφουν και που χωρίς αυτές το δέντρο θα το αφανίσει ο άνεμος.
Ζήτησα κάποτε πληροφορίες από γνωστό μου για το αντικείμενο αυτό και η απάντηση ήταν ότι δεν τον ενδιαφέρουν αυτά τα θέματα. Οποία απογοήτευση. Παρότρυνα φίλους μέλη οικογενειών να ασχοληθεί κάποιος από αυτούς για την ιστορία της οικογένειάς του αλλά φοβάμαι ότι οι προτάσεις έπεσαν στο κενό.
Το ίδιο μπορεί να πει κανείς για τις ιστορίες των χωριών. Αρκετοί Χανιώτες έχουν γράψει το ιστορικό και όχι μόνο των χωριών τους. Έχω μια δεκαπεντεριά τέτοια βιβλία. Πολλά όμως χωριά παραμένουν νεκρά και περιμένουν τους ιστορικούς τους να τα αναστήσουν και να τα διασώσουν στις μνήμες των παρόντων και των επομένων.
Η οικογένεια σε στενό κύκλο αποτελεί αναγκαίο και αναντικατάστατο θεσμό και είναι βασικό κύτταρο της κοινωνίας, παρά το ότι βάλλεται από διάφορες κατευθύνσεις τα τελευταία χρόνια. Είναι το καταφύγιο του οικογενειάρχη ο οποίος ύστερα από τον αγώνα τις δυσκολίες και τα προβλήματα της ημέρας, βρίσκει την ηρεμία, την θαλπωρή, την κατανόηση και την συμπαράσταση. Σαν το καράβι που ύστερα από τη θαλασσοταραχή καταφεύγει στη γαλήνη του λιμανιού.
Στην Κρήτη ο θεσμός της οικογένειας, των σογιών, της σειράς είναι πολύ ανεπτυγμένος. Αποτελεί μια μικρή αυτοκρατορία με δεσμούς ισχυρούς.
Ένα ριζίτικο λέει:
Καμάρι πάνε τα ωζά, καμάρι πάν᾿ οι αίγες
μια πλια στολή ᾿ναι οι γι᾿ ειδικοί όντε συμπορπατούνε
περί του να ᾿ναι αδερφοί ή να ν᾿ πρωτοξαδέρφια
ή να ᾿ναι θείος κι ανηψιός….

Την δεκαετία του 1888 -1890 τελευταία χρόνια της Τουρκικής κυριαρχίας, επικρατούσε πλήρη αναρχία στην Κρήτη. Η ζωοκλοπή οργίαζε. Ο Παντελής Βαβουλές στις σημειώσεις του γράφει:
«Εμάς δεν μας το πείραξαν οι κλέφτες
Γιατί φοβούνταν την οικογένεια που ήταν
Ισχυρή και ενωμένη… Διέθετε 15 τουφέκια».

Ο Καζαντζάκης κάπου γράφει: «Ανέβηκα πάνω στους ώμους των προγόνων μου για ν᾿ αντικρίσω το μέλλον».
Το θέμα της οικογένειας είναι μεγάλο. Πολύ μεγάλο και δεν εξαντλείται σ᾿ αυτές τις λίγες γραμμές. Έγινε απλώς μια νύξη για τις ανάγκες του κειμένου αυτού.
Γράφω τα παραπάνω που ίσως φαίνονται περιττά, με την ευκαιρία της έκδοσης από τον φίλο και συνεπαρχιώτη γιατρό Ευτύχη Λαμπουσάκη ενός βιβλίου με τον τίτλο «Η οικογένεια των Λαμπουσάκηδων». Και όταν ήταν ενεργός στο λειτούργημά του και τώρα σαν συνταξιούχος ασχολήθηκε και ασχολείται με την έρευνα, την μελέτη και τη συγγραφή των αποτελεσμάτων. Δεν κάθισε στην πολυθρόνα να απολαμβάνει τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα των ΜΜΕ, ούτε είναι θαμώνας του καφενείου.
Ασχολείται, δημιουργεί. Πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος σε όποια ηλικία και σε όποια κατάσταση, πρέπει να μη μένει άπρακτος. Πρέπει να δημιουργεί. Όσο μικρό, όσο λίγο και να είναι το δημιούργημα.
Ερεύνησε τις ρίζες της οικογένειας και έφθασε μέχρι τα Σφακιά. Εκεί βρήκε μια αρχή. Λίγες πληροφορίες στην αρχή, πολλές όσο ερχόταν προς το παρόν.
Όσες πληροφορίες συνέλεξε, τις καταχώρησε στο βιβλίο του, επρόσθεσε πολλές φωτογραφίες και μικρά βιογραφικά για πολλούς παππούδες, αλλά και νεότερους. Νομίζω ότι θα αισθάνεται ικανοποίηση για το έργο του αυτό το οποίο θα παραδώσει στους παρόντες αλλά και θα μείνει φυλαχτό σπουδαίο για τους μεταγενέστερους.
Τελειώνοντας, να ευχαριστήσω τον φίλο Ευτύχη, να τον συγχαρώ για το πνευματικό του έργο και να του ευχηθώ υγεία, μακρότητα ημερών και κουράγιο για συνέχιση της δραστηριότητάς του εν αναμονή νέων καρπών του κόπου του.
Να ευχηθώ σ᾿ εμάς τους άλλους να βρεθεί σε κάθε οικογένεια κάποιος που θα γράψει την ιστορία της. Πιστεύω πως θα υπάρξουν τέτοιοι άνθρωποι για να αναστήσουν τους παππούδες. Χωρίς αυτούς εμείς δεν θα υπήρχαμε.

………………………….
Υ.Γ. Ο Ευτύχης Λαμπουσάκης έχει εκδώσει τα παρακάτω βιβλία:
1. Η ιατρική περίθαλψη στην επαρχία Σελίνου τα πρώτα πενήντα χρόνια από την Τουρκική απελευθέρωση (1900-1950), Χανιά 2013
2. Επαρχία Σελίνου (Γεωγραφία –Οικονομία), Χανιά 2017
3. Τα Ασκληπιεία της Κρήτης, Χανιά 2019