Με απορίες και προβληματισμούς οι διεθνείς διαγωνισμοί ποιότητας ελαιολάδου
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των δύο μεγαλύτερων παγκόσμιων διαγωνισμών ποιότητας ελαιολάδου που οργανώνονται κάθε χρόνο στη Μαδρίτη ο ένας και στη Νέα Υόρκη ο άλλος.
Βασική διαφορά των δύο είναι ότι ο πρώτος, που οργανώνεται από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, αφορά ελαιόλαδο χύμα συγκεκριμένων παραγωγών και περιοχών, ενώ ο δεύτερος, που οργανώνεται από τη Διαδικτυακή Πύλη Oliveoiltimes των Η.Π.Α., αφόρα ελαιόλαδο τυποποιημένο συγκεκριμένων τυποποιητών.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα και των δύο διαγωνισμών, όπως δημοσιοποιήθηκαν από τους οργανωτές τους συνολικά, δυστυχώς, δημιουργούν πολλές απορίες και ερωτηματικά που ασφαλώς πρέπει να προβληματίσουν και τους ίδιους, αλλά και τους διαγωνιζόμενους σε όλες τις παραγωγικές χώρες.
Σοβαρός όμως προβληματισμός πρέπει να υπάρξει ειδικά για τις συμμετοχές, αλλά και τις βραβεύσεις που επιτυγχάνονται από τη χώρα μας, η οποία, ενώ θεωρείται ότι έχει το υψηλότερο μέσο ποιοτικό επίπεδο στον κόσμο, τελικά στους διεθνείς διαγωνισμούς καταφέρνει να έρχεται τέταρτη και «καταϊδρωμένη».
Αποτελέσματα διαγωνισμού τυποποιημένου ελαιολάδου Νέας Υόρκης 2015
Πρώτη η Ισπανία και… τέταρτη η Ελλάδα!
Στον φετινό διαγωνισμό της Νέας Υόρκης, που πραγματοποιήθηκε στις 13 – 15 Απριλίου 2015, συμμετείχαν 671 ετικέτες από 25 ελαιοπαραγωγικές χώρες και η αξιολόγηση έγινε από 15 γευσιγνώστες που προέρχονταν από 10 ελαιοπαραγωγικές χώρες.
Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν στις 15 Απριλίου 2015 από τον πρόεδρο του NYIOOC Curtis Cord και τα βραβεία στους νικητές απονεμήθηκαν από τους Panel leaders του διαγωνισμού μεταξύ των όποιων ήταν και η Ελευθερία Γερμανάκη, μέλος του Δ.Σ. του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και οι Giuseppe Di Lecce από Ιταλία και Brígida Jiménez Herrera απο Ισπανία.
Οι κατηγορίες του διαγωνισμού ήταν συνολικά 24 και για κάθε μία από αυτές διακρίθηκε ένα κορυφαίο ελαιόλαδο που πήρε χρυσό βραβείο με βαθμολογία από 85 και πάνω, το οποίο πήρε μια επιπλέον ειδικότερη διάκριση «Καλύτερο στην κατηγορία του» (“Best in Class”).
Τα βραβεία της Ελλάδας και της Κρήτης
Η Ελλάδα, όπως φαίνεται στον πινάκα 1 που συντάχτηκε με επεξεργασία στοιχείων, που μας έδωσε η κα Γερμανάκη, είχε την πρωτιά σε συμμετοχές με 168 ετικέτες, τα βραβεία όμως που απέσπασε, δυστυχώς, δεν ήταν ανάλογα.
Συνολικά η Ελλάδα κέρδισε 19 χρυσά και 16 αργυρά, αλλά το ποσοστό τους σε σχέση με τις συμμετοχές της ήταν μόλις 21%, ίδιο περίπου με της Τουρκίας και αρκετά χαμηλότερο από εκείνο της Ισπανίας, Ιταλίας, Η.Π.Α., Πορτογαλίας, Αυστραλίας και Κροατίας που κυμάνθηκε από 40 – 78%.
Βέβαια σε ό,τι αφορά τον αριθμό των βραβείων η Ελλάδα ήρθε 4η στα χρυσά και 3η στα αργυρά, αλλά στα Καλύτερα κατά κατηγορία (Best of Class), που είναι ο υψηλότερος δείκτης, κατατάχτηκε στους ουραγούς, αφού δεν έλαβε κανένα!
Από τα 19 ελληνικά ελαιόλαδα που κέρδισαν χρυσά βραβεία (Πιν. 2) τέσσερα μόνο προέρχονταν από την Κρήτη, αριθμός όχι και τόσο ικανοποιητικός σε σχέση και τα δεδομένα της παραγωγής (40% της ελληνικής) και της ποιότητας (άνω του 95% με οξύτητα κάτω του 0,4%). Τα ελαιόλαδα αυτά είχαν τις ετικέτες Charisma (Κτήμα, Βασιλάκης, Μεράμπελλο), Tsounati (Kardiafood, Ρέθυμνο), Oleum Crete (Αφοί Κυδωνάκη, Μεσσαρά) και Ziros eleolado Sitias (Μπέης Βασίλης, Σητεία).
Διεθνείς και ελληνικοί προβληματισμοί
Οπωσδήποτε ο διαγωνισμός της Νέας Υόρκης έχει μεγάλη σημασία για την προβολή του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στις Η.Π.Α. που είναι η μεγαλύτερη εισαγωγική χώρα ελαιολάδου στον κόσμο και παράλληλα έχει βιοτικό επίπεδο που επιτρέπει αισιόδοξες προβλέψεις για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της κατανάλωσης στο μέλλον.
Μόνο ανησυχητικό σημείο των αυξανόμενων εισαγωγών ελαιολάδου στις Η.Π.Α., που έφτασαν στους 312 χιλ. τόνους το 2013/14, είναι η συνεχής στροφή τους από το τυποποιημένο στο χύμα. Το ποσοστό των εισαγωγών σε χύμα από 20%, που ήταν περιπου το 2000, έφτασε σε 42% το 2014, πράγμα που δείχνει ότι οι επιχειρήσεις των Η.Π.Α. στοχεύουν να καρπωθούν και την υπεραξία του τυποποιημένου.
Ωστόσο, οι διαγωνισμοί ποιότητας ελαιολάδου, που παρουσιάζουν τελευταία μια σημαντική ανοδική αύξηση σε όλες τις παραγωγούς, αλλά και καταναλώτριες, χώρες με οργανωτές πάσης φύσεως κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, δείχνουν τελευταία σημάδια υποβάθμισης της αξιοπιστίας τους, τα οποία προκαλούν ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα σχόλια που διατυπώθηκαν απο την ισπανική ιστοσελίδα Olimerca λίγο μετά τον διαγωνισμό της Νέας Υόρκης του 2013 όποτε η Ισπανία έλαβε μονό 53 βραβεία και υποσκελίστηκε από την Ιταλία που έλαβε 83!
Τα σχόλια αυτά καίτοι δεν αναφέρονταν ονομαστικά στον διαγωνισμό της Νέας Υόρκης, επεσήμαιναν διάφορα τρωτά των διαγωνισμών τυποποιημένων ελαιολάδων, που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (βλέπε www.sedik.gr αρχείο 22.5.13), τα οποία πράγματι αξίζει να προσεχθούν.
Βέβαια επίκεντρο των σχολίων ήταν το θέμα ότι οι πλείστοι από τους οργανωτές τέτοιων διαγωνισμών έχουν καθαρά επιχειρηματικούς σκοπούς και ενδιαφέρονται για τις εισπράξεις από τις συμμετοχές και ελάχιστα ή καθόλου για την ανάδειξη της πραγματικά καλής ποιότητας του ελαιολάδου.
Όμως βασική επισήμανση ήταν το ότι η αξιολόγηση μόλις 2 – 3 εμφιαλωμένων δειγμάτων του ½ λίτρου που επιλέγονται και στέλνονται από τους συμμετέχοντες δεν μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικά του συνόλου των αποθεμάτων της παρτίδας που εκπροσωπεί η ετικέτα γιατί το περιεχόμενό τους μπορεί να έχει επιλεγεί από μια πολύ μικρή δική τους ή ξένη ποσότητα.
Επομένως, όπως παρατηρούν και αρκετοί Ελληνες τυποποιητές, σωστό θα ήταν οι διαγωνισμοί τυποποιημένου να γίνονται με τυχαία δείγματα που θα λαμβάνονται από τους ίδιους τους οργανωτές από τα ράφια super marker, έστω και αν αυτό, όπως αναγνωρίζουν, θα έχει μεγάλο κόστος και αρκετές δυσκολίες.
Παράλληλα επισημαίνεται από πολλούς ειδικούς ότι η οργανοληπτική αξιολόγηση από μονή της, δεν είναι αρκετή, γιατί δεν μπορεί να ανιχνεύσει τυχόν αναμίξεις με υποδεέστερα ή και ραφιναρισμένα ελαιόλαδα και προτείνεται η αξιολόγηση να περιλαμβάνει και πλήρη χημική ανάλυση.
Τέλος σε ό,τι αφόρα τις ελληνικές συμμετοχές ο πολύ μεγάλος αριθμός (163) και ο χαμηλός βαθμός επιτυχίας τους (20%), σε συνδυασμό με το αναμφισβήτητα υψηλό ποιοτικό επίπεδο της χώρας (95% extrissimo) υποδηλώνει κάποια αντίφαση, της οποίας τα αίτια πρεπει να αναζητηθούν.
Η αδυναμία σωστής σύνθεσης και επιλογής των διαγωνιζομένων παρτίδων ενδεχόμενα αποτελεί μια από τις αιτίες, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλη ενημέρωση των τυποποιητών, στην οποία μπορεί να βοηθήσουν και φορείς όπως ο Σύλλογός τους, ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. κ.ά.
Από την άλλη πλευρά οι ελληνικές επιχειρήσεις ελαιολάδου πρέπει να αφήσουν τις τυμπανοκρουσίες και να ασχοληθούν σοβαρά για τη βελτίωσή τους.
Αποτελέσματα διαγωνισμού χύμα “Mario Solinas” 2015 του ΔΣΕ
» Το σύνολο των βραβείων απονέμεται για 6η χρονιά στην Ισπανία και Πορτογαλία!
Η Ισπανία και η Πορτογαλία φαίνεται να κυριαρχούν σαρωτικά για 6ο κατά σειρά χρόνο και να αποσπούν το σύνολο σχεδόν των βραβείων του παγκόσμιου διαγωνισμού ποιότητας ελαιολάδου «Mario Solinas» και το 2015, προκαλώντας πλήθος αποριών και ερωτηματικών.
Ο διαγωνισμός αυτός, που φέρει το όνομα του μεγάλου ερευνητή σε θέματα ποιότητας ελαιολάδου, Ιταλού χημικού Mario Solinas, διεξάγεται κάθε χρόνο από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, το οποίο αποτελεί τον μεγαλύτερο οργανισμό ελαιολάδου στον κόσμο, αφού μετέχουν σε αυτό σχεδόν όλα τα ελαιοπαραγωγικά και καταναλωτικά κράτη του κόσμου.
Στον διαγωνισμό αυτό, που προκηρύχτηκε τον Ιούνιο του 2014, έλαβαν μέρος 111 συνολικά ελαιόλαδα που προέρχονταν από την Ελλάδα (4), το Ισραήλ (1), την Ιταλία (1), το Μαρόκο (2), την Πορτογαλία (34), την Ισπανία (64) και την Τυνησία (5).
Τα διαγωνιζόμενα λάδια έπρεπε να είναι εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα και μπορούσαν να παρουσιαστούν από μεμονωμένους παραγωγούς, επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς.
Τα βραβεία και οι διακρίσεις του Mario Solinas
Τρία βραβεία (πρώτο, δεύτερο και τρίτο) ανακοινώθηκαν για κάθε μια από τις κατηγορίες Φρουτώδους: Έντονο, Μεσαίο, Ήπιο και Ώριμο.
Τελικά απονεμήθηκαν 11 βραβεία, τα οποία κατά χώρα είχαν ως εξής:
• Πρώτα Βραβεία: Ισπανία 2, Πορτογαλία 2
• Δεύτερα Βραβεία: Ισπανία 2, Πορτογαλία 1
• Τρίτα Βραβεία: Ισπανία 4
Συνολικά έλαβαν: Ισπανία 8, Πορτογαλία 3
Σε κάθε κατηγορία απονεμήθηκαν και τρεις διακρίσεις (Φιναλίστες), οι όποιοι κατά χωρά ήταν: Ισπανία 7, Πορτογαλία 1 και Τυνησία 1.
Η τελετή απονομής των βραβείων Mario Solinas Awards θα πραγματοποιηθεί στις 29 του Ιούνη 2015 κατά τη διάρκεια του Fancy Food Show στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α.
Συνεχιζόμενα ερωτηματικά και για τον “Mario Solinas”
Οπωσδήποτε, παρά τις αυστηρές και λεπτομερείς διαδικασίες του διαγωνισμού αυτού και παρά τη διεθνή σύνθεση και εγκυρότητα των κριτικών επιτροπών του, τα αποτελέσματα του 2015 δημιουργούν και πάλι εύλογες απορίες και ερωτηματικά.
Ομως, επειδή ίδια σχεδόν αποτελέσματα παρουσιάζονται τώρα και αρκετά χρόνια (Πιν. 3) είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε σοβαρό πρόβλημα, το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί πρωτίστως από το ίδιο το ΔΣΕ, αλλά και από τις χώρες που μετέχουν σε αυτό.
Από το 2013 σε άρθρο μας στα Χ.Ν. (υπάρχει και στην ιστοσελίδα www.sedik.gr) είχαμε επισημάνει ότι τα αποτελέσματα του διαγωνισμού αυτού δημιουργούν διάφορες απορίες, οι οποίες, δυστυχώς, ισχύουν και σήμερα. Οι απορίες αυτές, που σήμερα αποτελούν πλέον προβλήματα, έχουν ως εξής:
– Πρώτη απορία είναι, αν η Ισπανία, που δεν θεωρείται σαν χώρα που παράγει ποιοτικά ελαιόλαδα, ξαφνικά βελτίωσε θεαματικά την ποιότητα ή αν κάτι άλλαξε… στο σύστημα αξιολόγησης!
– Δεύτερη απορία είναι, αν η συμμετοχή της Ιταλίας μόνο με ένα δείγμα, δείχνει ότι σνομπάρει τον διαγωνισμό ή δεν τον θεωρεί αδιάβλητο.
– Τρίτη απορία είναι, αν η απουσία βραβείου για την Ελλάδα σημαίνει άραγε γενική υποβάθμιση της ποιότητας της χώρας ή αδυναμία των επιχειρήσεων να επιλέξουν και παρουσιάσουν ό,τι καλύτερο!
Οπωσδήποτε και για τα τις τρεις αυτές απορίες, ίσως κάποιο Υπουργείο θα έπρεπε να δώσει απαντήσεις ή να ζητήσει εξηγήσεις από το ΔΣΕ.
Υπάρχει όμως καιρός για τέτοια σήμερα;
*Ο δρ Νίκος Μιχελάκης είναι επιστ. σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων, δηλώνει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Η αναδημοσίευσή τους επιτρέπεται μετά από άδεια του ίδιου (nmixel@otenet.gr)
