Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Από το μαύρο εμφύλιο στην Κρήτη

«Σιδεροπορτ Ι» Καλλικράτη – 9 Απριλίου 1949

B’ Μέρος

Ο Γ. Μανουσέλης μετά που χώρισαν πήρε την ομάδα και ανέβηκε λίγο πάνω από τον Πατσιανό όπου τους τροφοδοτούσαν από το χωριό. Ο Πατσιανός είναι το χειμερινό χωριό και Καλλικράτης το καλοκαιρινό, οι κάτοικοι ήταν οι ίδιοι.

Στην περιοχή δρούσαν αποσπάσματα χωροφυλακής και έπιασαν ένα νεαρό περίπου 20 ετών, κοντά στο χωριό μ’ ένα σακούλι τρόφιμα. Όταν τον έπιασαν, οι αντάρτες ήταν κοντά, αυτός φώναξε στους χωροφύλακες «ποιοι είστε κι ήντα θέλετε», οι αντάρτες το άκουσαν και έφυγαν, χωρίς όμως να λάβουν σοβαρά μέτρα προφύλαξης την επομένη.

Αυτό έγινε κοντά στο χωριό, στην πάνω μεριά, που είχαν κατεβεί οι αντάρτες, και ο νεαρός (Β) έπαιρνε τα τρόφιμα που έδινε όποιος ήθελε απ’ όλο το χωριό, από το σπίτι της Μαρίας Βρανά πρώτης εξαδέλφης του Γ. Μανουσέλη.

Στις ανακρίσεις της χωροφυλακής, ο νεαρός είπε ότι τα τρόφιμα προοριζόταν για το μιτάτο που πήγαινε και ήταν πολλά γιατί θα κάθιζε πολλές ημέρες. Όντως ήταν 8 τ’ Απρίλη και οι βοσκοί μόλις είχαν βγει στα μιτάτα, όμως με τη χιονιά γύρισαν πίσω.

Σε λίγο όμως στον τόπο των ανακρίσεων, έφτασαν κάποιοι χωριανοί και συγγενείς του Γιώργη Μανουσέλη και τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Αυτός που έφθασε ήταν κουνιάδος του παιδιού και πρώτος εξάδελφος του Γ.Π. Μανουσέλη .

Ο Γ.Π Μανουσέλης ήταν όπως είπαμε από τον Καλλικράτη, οι γονείς του είχαν πεθάνει και ζούσε μόνο η αδελφή του η Ελένη εκεί, που την συγκεκριμένη ημέρα 9/4 έλειπε στην Ασή Γωνιά.

Όταν ήρθε ο πρώτος ξάδελφος του Γ.Π Μανουσέλη και κουνιάδος του νεαρού, άρχισαν να πιέζουν τον νεαρό, καθ’ όσον αυτοί γνώριζαν καλά και δεν μπορούσε να τους κοροϊδέψει, ο νεαρός αγανακτισμένος είπε στο τέλος σ΄ αυτόν: «εκειδά είναι ο ξαδερφός σου και πήγαινε να τονέ σκοτώσεις». Επήγε την επομένη, αλλά καθυστερημένα κι είχαν προλάβει άλλοι και τον είχαν φονεύσει.

Οι αντάρτες δεν έφυγαν από την περιοχή παρ’ όλο που γνώριζαν ότι είχε πιαστεί ο νεαρός και ακόμη όπως τους είχε πει ο Γιώργης Μπολιώτης στην περιοχή υπήρχαν τον τελευταίο καιρό τρία αποσπάσματα, αλλά μόλις ανέβηκαν στο ίσιωμα πάνω από τον Πατσιανό (Σιδεροπορτί), περπάτησαν 500 μ. περίπου απόσταση και σ’ ένα γούργουθα, (κοίλωμα, βούλισμα) του «Ταύκου», διανυκτέρευσαν.

Την άλλη μέρα το πρωί έφυγαν από το γούργουθα, 400μ περίπου δυτικά, στον «Πλακούρω το Λάκκο» και κάθισαν στην ανατολική πλευρά ενός μικρού υψώματος από βράχους (κεφαλάκι), δίπλα στην άκρη του φαραγγιού, βάζοντας ένα αντάρτη σκοπό πάνω στα βράχια. Ήταν κρύο και λιαζότανε, αφού λίγο αργότερα ο Απρίλης άρχισε να χιονίζει.

ο εμφύλιος στην ΚρήτηΤο σημείο που καθόταν οι αντάρτες μπροστά δεξιά μας και απέναντι νότια το «Σιδεροπορτί» και ο λόφος – ύψωμα στο βάθος το δεξί, απ’ όπου πρόβαλε το απόσπασμα χωροφυλακής και έβαλε ακριβώς απέναντι τους και σε σχετικά μικρή απόσταση κατά των ανταρτών.

Εν τω μεταξύ τη νύχτα τρία άτομα από τον Καλλικράτη, πλησίασαν (από τα βόρεια) και είδαν σε ποιο σημείο άναβε η φωτιά. Είχαν εντοπιστεί και πιθανόν να ειδοποίησαν και το απόσπασμα της χωροφυλακής που αποτελούταν από 15-20 άτομα, με ενωμοτάρχη τον Μ.Μ. Ούτως ή άλλως η χωροφυλακή ήξερε, και την άλλη μέρα το πρωί άρχισαν την εξερεύνηση.

Μετά το μεσημέρι της επομένης (9/4/1949) το απόσπασμα ακροβολισμένο ανέβαινε από νότια (Σιδεροπορτί) προς το σημείο που καθότανε οι αντάρτες. Προς το κολατσιό είχαν πυροβολήσει σε ύποπτα σημεία άλλοι χωροφύλακες του αποσπάσματος που ανέβαιναν από τη πλευρά του Καλλικρατιανού φαραγγιού, και δεν είναι δυνατόν να μην ακούστηκαν οι πυροβολισμοί.

Το πεδίο στο «Πλακούρω το Λάκκο» είναι εντελώς σπανό με πολύ χαμηλή βλάστηση και οι αντάρτες πέραν του ότι αιφνιδιάστηκαν πλήρως δεν είχαν πού να καλυφθούν. Ο σκοπός των ανταρτών όταν αντιλήφθηκε τους χωροφύλακες, πετούσε στους άλλους χαλίκια για να τους ειδοποιήσει. Φαίνεται ότι δεν πρόλαβε, κρατούσε ένα όπλο καναδέζικο, και όταν επιχείρησε να πυροβολήσει, λέγεται ότι έπαθε το όπλο αφλογιστία, και πρόλαβαν και τον φόνευσαν, οι κάτω ή οι πάνω. Τριάντα χρόνια αργότερα εκεί που φύλαγε ο σκοπός βρέθηκαν δύο δεσμίδες σφαίρες του καναδικού όπλου από τον Μ.Μ. και τον Γ.Χ. (από έρευνα διαπίστωσα ότι τον φόνευσε εις εκ των τριών πάνω…)

Οι μόνοι που κατάφεραν έστω και προσωρινά να γλυτώσουν, «πέφτοντας» στο φαράγγι ήταν ο Γιώργης Μιαούλης και ο Ανδρέας Κουρκουμελάκης.

Ο Γ. Μανουσέλης με την Αθηνά Χανταμπάκη έτρεξαν βορειοανατολικά για να σωθούν, αλλά βρέθηκαν ημιθανείς με ριπές του «μπρεν» σε μια απόσταση 50-60 μ. περίπου από το ύψωμα που καθόταν. Ο μεν Μανουσέλης είχε βληθεί από ριπή στη μέση από πίσω και οι βολίδες είχαν βγει από την κοιλιά και κρατούσε τα σπλάχνα του μ’ ένα μαντήλι όταν τον πλησίασαν…

Η δε Χανταμπάκη είχε βληθεί από ριπή, χαμηλά, στους μηρούς – γοφούς και όταν πήγε ο αποσπασματάρχης, στο σημείο που είχε πέσει τον γνώρισε, καθ’ όσον ήταν συγχωριανοί […] και του είπε: «βοήθησε με Μ.»… λέγεται ότι την έβρισε πριν την πυροβολήσει….

Οι άλλοι έπεσαν όλοι νεκροί αρκετά κοντά στο ύψωμα και λίγο νοτιοανατολικά. Το μόνο όπλο που είχε πυροβολήσει, εν αντιθέσει με όσα έχουν γραφτεί, βάσει πληροφοριών από ντόπιους, ήταν της Ελένης Παπαγιαννάκη, που βρέθηκε και πιο κοντά στα βράχια, (κοντά στο αρωλιθάκι), εκεί βρέθηκαν κάλυκες από το όπλο της, που θα πει ότι δεν επιχείρησε να φύγει αλλά κάθισε να αμυνθεί.

Οι μόνοι που κατάφεραν να σωθούν, οι Κουρκουμελάκης και Μιαούλης, εκτελέστηκαν τις επόμενες μέρες, ο ένας κάτω απ’ το Βουβά και ο Μιαούλης στις στροφές τις Κράπης, από περιβόητο παρακρατικό της περιοχής, στον οποίο, μαζί με άλλους, είχε δοθεί ο Μιαούλης, για να μεταφερθεί στα Χανιά. Μετά που φόνευσε το Μιαούλη συνάντησε παρακάτω ένα Αποκορωνιώτη που «έκαιγε» ένα καμίνι και του είπε: «πήγαινε στη στροφή εσκότωσα ένα σκύλο να τονε κουκλώσεις…». Στο Μουρί Σφακίων είχε συλληφθεί ο Μιαούλης, από τον Α.Μ. και παρεδόθηκε στην χωροφυλακή.

ο εμφύλιος στην ΚρήτηΤο «αρωλιθάκι» λακκούβα στα βράχια διαμ. 0,3 και βάθους 0,4 όπου το χειμώνα υπάρχει νερό. Εκεί βρέθηκαν ξυριστικά, άρα εκεί κάποιος αντάρτης τη μοιραία ώρα ξυριζόταν.

Μετά τις ριπές και τον θάνατο, ο Απρίλης τα σκέπασε όλα με χιόνι, και οι χωροφυλάκοι γύρισαν στον Πατσιανό και το νέο διαδόθηκε: «σκότωσαν το Γιωργάκη», έτσι ήταν γνωστός ο Γ.Π. Μανουσέλης στο χωριό του.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα