Επιμέλεια:
ΣΑΚΗΣ ΚΟΥΒΑΤΣΟΣ
info@herb.gr
Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι PRUNUS persica (Προύνος η περσική). Ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών. Συνώνυμα του βοτάνου είναι το MALUS persica (Αμυγδαλή η περσική), το AMYGDALIS persica (Linn.) και PERSICA vulgaris Null.
Η Ροδακινιά κατατάχθηκε από τον Χούκερ και άλλους βοτανολόγους στο γένος Prunus. Η ομοιότητά του με τη δαμασκηνιά είναι προφανής. Άλλοι βοτανολόγοι, μεταξύ αυτών και ο Δαρβίνος, κατέτασσαν το φυτό ως ξεχωριστό είδος Αμυγδαλιάς. Και άλλοι θεωρούσαν ότι πρέπει να κατατάσσεται ως ξεχωριστό είδος ονομαζόμενο Persica.
Είναι το γνωστό μας δέντρο με τις πολλές ποικιλίες. Που καλλιεργείται, με μεσαίο ανάστημα. Το ύψος του φτάνει τα 3 έως 6 μέτρα. Τα φύλλα είναι μακρόστενα. Λογχοειδή και τα άνθη έχουν συνήθως χρώμα ρόδινο, σπάνια λευκό. Τα φύλλα δεν έχουν καμία οσμή, ενώ τα άνθη είναι μυρωδάτα. Ο καρπός είναι το γνωστό ροδάκινο.
Ιστορικά στοιχεία:
Η Ροδακινιά έχει καλλιεργηθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια στα περισσότερα μέρη της Ασίας. Φαίνεται ότι στην Ελλάδα εισήχθη από την Περσία, όπως υποδηλώνει και το όνομά της. Δεν γνωρίζουμε όμως πότε έγινε αυτό.
Στην αρχή το φυτό ονομάστηκε MALUS persica (Περσική αμυγδαλή). Κατά την περίοδο της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου πιθανώς έγινε γνωστό το φυτό στον Θεόφραστο (392 – 287 π.Χ.) ο οποίος αναφέρει το «Περσικό μήλο». Οι Ρωμαίοι πήραν το φυτό αυτό από την Περσία την εποχή του αυτοκράτορα Κλαύδιου.
Στην Κίνα το ροδάκινο αναφέρεται σε κείμενα από τον 10ο π.Χ. αιώνα. Ο Κομφούκιος το αναφέρει περίπου το 500 π.Χ. και υπάρχουν κινέζικες αναπαραστάσεις του φυτού σε γλυπτά και πορσελάνες.
Στο παρελθόν η ροδακινιά κατηγορήθηκε από τον Γαληνό, τον Ορειβάσιο και Άραβες γιατρούς ότι βλάπτει το στομάχι. Στη συνέχεια όμως η ροδακινιά έπεισε ότι είναι ωφέλιμη στους δυσπεπτικούς και είναι εξαιρετικά ανεκτή από το στομάχι.
Κατά την αρχαιότητα χρησιμοποίησαν τον χυμό των σπερμάτων κατά των εντερικών και στομαχικών παθήσεων. Χυμός ήταν το γάλα που έπαιρναν όταν κοπάνιζαν τον καρπό και τον πέρναγαν από τουλουπάνι. Τον χυμό αυτό τον αραίωναν με λίγο νερό και ελαιόλαδο και τον χρησιμοποιούσαν για να καθαρίζουν τα δόντια, να στερεώσουν το δέρμα και να εξαλείψουν τις ρυτίδες. Τον φλοιό τον χρησιμοποιούσαν και στη βυρσοδεψία.
Στην Ευρώπη η Ροδακινιά εκτιμήθηκε για τις θεραπευτικές της ιδιότητες.
Παραδοσιακά το βότανο έχει χρησιμοποιηθεί για τον κοκίτη και τη βρογχίτιδα.
Ο Κούλπεπερ έγραφε ότι «η σκόνη των φύλλων διασκορπιζόμενη πάνω σε πληγές που αιμορραγούν, σταματά το αίμα και κλείνει τις πληγές».
Το σιρόπι από το έγχυμα των ανθέων της ροδακινιάς χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν με επιτυχία από τους φαρμακοποιούς για ήπια καθαρτική δράση. Το σιρόπι αυτό θεωρήθηκε καλό να αντιμετωπισθεί ο ίκτερος σε παιδιά και ασθενικά άτομα.
Επίσης το βάμμα των ανθέων χρησιμοποιήθηκε για τους κολικούς που προκαλούνται από ψαμμίαση.
Το αφέψημα των φύλλων της ροδακινιάς οι Μαυριτανοί το χρησιμοποιούσαν για να προκαλέσουν στείρωση.
Στην Κρήτη η Ροδακινιά αποκαλείται και Κιοφτελιά. Η ποικιλία που ευδοκιμούσε στο νησί έκανε καρπούς μικρούς, αλλά πολύ νόστιμους, που τους αποκαλούσαν κιοφτέλια. Τον χυλό των φύλλων της Κιοφτελιάς τον χρησιμοποιούσαν στο πλύσιμο των βαρελιών που είχαν άσχημη μυρωδιά όταν έμεναν για πολλά χρόνια χωρίς κρασί.
Συστατικά – χαρακτήρας:
Το ροδάκινο περιέχει πρωτεΐνες, λίπος, υδατάνθρακες, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνη Α, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη και ασκορβικό οξύ.
Τα φύλλα και σπέρματα περιέχουν αιθέριο έλαιο ανάλογο με το αιθέριο έλαιο των αμυγδάλων.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα, ο φλοιός, τα άνθη και οι καρποί του δέντρου. Ο φλοιός συλλέγεται την άνοιξη από νεαρά δέντρα. Τα φύλλα συλλέγονται Ιούνιο και Ιούλιο. Τα άνθη συλλέγονται στην τέλεια ανάπτυξή τους και τα σπέρματα των καρπών από την τέλεια ωρίμανση του ροδάκινου. Τα ροδάκινα δεν διαθέτουν αποθέματα αμύλου και δεν γίνονται περισσότερο γλυκά μετά το κόψιμο τους. Αν το ροδάκινο κοπεί πράσινο ή άγουρο δεν πρόκειται να ωριμάσει αρκετά. Θα ξεθωριάσει το χρώμα του και θα ζαρώσει.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Δρα ως μαλακτικό, ηρεμιστικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό.
Τα φύλλα του δέντρου που μας δίνει ένα τόσο γευστικό φρούτο, το ροδάκινο, βοηθούν ως καταπραϋντικό μαλακτικό, που βοηθά τον πεπτικό σωλήνα σε καταστάσεις όπως η γαστρίτιδα.
Φύλλα και φλοιός έχουν μαλακτικές, διουρητικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Βοηθούν στον βήχα (ιδιαίτερα τον παροξυσμικό) και τη χρόνια βρογχίτιδα.
Τα φρέσκα φύλλα σε κατάπλασμα βοηθούν στην αποβολή των σκουληκιών. Την ίδια ιδιότητα έχει και το έγχυμα των αποξηραμένων φύλλων του δέντρου.
Ο φλοιός έχει αντιπυρετικές ιδιότητες.
Τα ροδάκινα είναι πολύ ωφέλιμα φρούτα δροσιστικά και υπακτικά. Σε στομαχικές παθήσεις συνίσταται μία δίαιτα μόνο με ώριμα ροδάκινα για 3 – 4 ημέρες. Είναι ωφέλιμα στο άσθμα, τη βρογχίτιδα και τη φυματίωση. Συνιστώνται ακόμη για δυσκοιλιότητα, αρθριτικά, υπερκόπωση, παθήσεις του εντέρου, της χολής και του συκωτιού. Το ροδάκινο είναι πολύ ωφέλιμο στους πνευματικά εργαζομένους.
Τα Ροδάκινα ιδιαίτερα, εκείνα που έχουν ζωηρό χρώμα, είναι πλούσια σε βιταμίνη Α. Το φρούτο περιέχει πολύ νερό και σάκχαρο και είναι αποτελεσματικό υπακτικό του οργανισμού. Τα ροδάκινα είναι ιδιαίτερα αλκαλοποιητικά για το αίμα και εντείνουν την έκκριση των πεπτικών υγρών. Συντείνουν στην καλή λειτουργία των εντέρων και χρησιμεύουν ως αιμοποιητές.
Είναι καλή τροφή για τους ηλικιωμένους επειδή ο οργανισμός τα αφομοιώνει εύκολα. Τα πολύ ώριμα ροδάκινα ενδείκνυνται για στομαχικά έλκη, φλεγμονές των εντέρων και κολίτιδες. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να μουλιάζουν στο νερό, να βράζονται και να πολτοποιούνται.
Τα φύλλα της ροδακινιάς κάνουν ένα θαυμάσιο έγχυμα που είναι καθαριστικό των νεφρών.
Παρασκευή και δοσολογία:
Τα φύλλα παρασκευάζονται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε μία κουταλιά του τσαγιού φλοιό ή δύο κουταλιές του τσαγιού φύλλα και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά . Σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.
Προφυλάξεις:
Κατάχρηση του εγχύματος των φύλλων μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε αλλεργικές καταστάσεις, ζαχαρώδη διαβήτη και παχυσαρκία.
Υ.Σ.: Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@herb.gr
