Το πανηγύρι του Τιμίου Σταυρού στον Λαρδά Μεσογείων

Το εκκλησάκι μικρό – μικρό και χαμηλά χτισμένο δε φαίνεται αν δεν το πλησιάσεις. Σήμερα ο δρόμος που οδηγεί στη γειτονιά Αθανασιανά το αντικρίζει από τη δυτική πλευρά. Ημουνα πολύ μικρός. Το πρώτο πανηγύρι που γνώρισα. Στα παιδικά μου μάτια φαινόταν μεγάλο, πολύ μεγάλο. Και κάτω απ’ το εκκλησάκι μια πηγούλα που σγούριαζε λίγο νερό.
Oλοι οι προσκυνητές ήξεραν πως μ’ αυτό το νερό ζύμωνες χωρίς προζύμι. Σήμερα στέρεψε. Νηστήσιμα κατά τους Αποστόλους και την παράδοσή μας. Κανείς δεν παραβίαζε τη νηστεία. Ελιές, κουκιά, αγγούρια, ντομάτες, βραστές πατάτες χωρίς λάδι και κρασί μπόλικο. Κάπου – κάπου φαινόταν και κανένα κουτί καλαμάρια (κονσέρβα). Δίπλα στο ναΐσκο ένας ελαιώνας όπου έστηναν οι προσκυνητές το γλέντι μόλις τελείωνε η ακολουθία της Θείας Λειτουργίας.
Εμείς τα παιδιά περιμέναμε μήπως μας πάρουν καμιά πορτοκαλάδα ή καραμέλα ή κανένα μπιχλιμπίδι απ’ αυτά που και σήμερα τα βρίσκεις στα πανηγύρια.
Ο μπαρμπα-Αρετόγιαννης που πέθανε σχεδόν αιωνόβιος σε μια γωνιά στον τρόχαλο έφτιαχνε καφέδες. Ας τους πούμε καφέδες… Οι κοπέλες ευκαιρία να φανούν, μια και οι ευκαιρίες τότε ήταν σπάνιες.
Οι νέοι να χορέψουν και να τραγουδήσουν στα όργανα. Τότε τραγουδούσαν και άλλοι τραγουδιστές. Δεν είχαν το προνόμιο μόνο οι οργανοπαίχτες όπως σήμερα. Και οι κοπελιές που χόρευαν, περίμεναν τη μαντινάδα που θα τους έλεγε ο τραγουδιστής. Και πάντα βέβαια επαινετική!
Σκιά οι ελιές και οι ζυγιές τα όργανα κοντά η μια στην άλλη, δεν αλληλοενοχλούνταν. Δεν είχε έρθει το ηλεκτρικό ρεύμα και οι ενισχυτές. Αυτή η… πολυτέλεια! Άργησε πολύ να φτάσει στα χωριά μας. Στο βάθος της ψυχής μου έμειναν και μένουν οι γλυκόηχες και επαναστατικές συνθέσεις των αθάνατων κισαμίτικων συρτών.
Ένα βιολί κι ένα λαγούτο απέδιδαν με το ψιλό και ψηλό κούρντισμα της εποχής το Γραμπουσιανό, το Μεσογειανό, τον Κακαράπη, το συρτό του Χάρχαλη, τον Eνάντιο, τον Καλλεργιανό, το Λουσακιανό, το Μπαλαμπιανό κ.ά. Το εκκλησάκι λειτουργείται και σήμερα στη χάρη του Τιμίου Σταυρού στις 14 του Σεπτέμβρη. Κρυμμένο στη μεγάλη συκιά και τα ελαιόδεντρα, ίσα – ίσα που του βγορίζουν οι τεράστιοι πλατάνοι του Σαρωνίτη με τα πολλά νερά.
Χωρίς ταβέρνες, χωρίς όργανα, χωρίς τη φασαρία του γλεντιού. Το μικρό εκκλησίασμα αρκείται σε μια νάιλον σακουλίτσα με βρεχτοκούκια και αλατσολιές. Φυσικά και ο μεσογειανός μυρωδάτος μαρουβάς. Και παλιά και σήμερα οι Λουπάσηδες έχουν τη βασική οργανωτική ευθύνη του πανηγυριού. Ο ναΐσκος, αν και ανήκει στην Ενορία Πλατάνου, ενισχύεται περισσότερο από τους Λαρδιανούς. Θυμούμαι τους οργανοπαίχτες Αριστ. Φαραντάκη και Μανώλη Γαλανάκη απ’ τις Λουσακιές, ο Μανώλης ο Καρεφύλλης από τον Πλάτανο κι από το Λαρδά οι Λαϊνάδες και ο Γιάννης ο Λουπάσης ο κουτσός. Να θυμηθώ ακόμα τον κόσμο που περνούσε από το σπίτι του παππού μου. Είχε την ονομαστική του εορτή και μη σας φανεί παράξενο πως ως αργά το βράδυ παρήλαυνε όλο το εκκλησίασμα. Κι ο παπα-Ανούσης ο ενορίτης κι ο δάσκαλος ο Φειδίας κ.ά.
Η τελευταία μουσική ζυγιά που έπαιξε στον Τίμιο Σταυρό ήταν των Φώτη Μαλεξάκη και Μιχάλη Τακτικάκη.