Σήμερα το χάσμα των γενεών στην αντίληψη του χρόνου είναι εντονότερο. Κάθε γενιά μοιράζει το χρόνο δυσανάλογα, κάποιοι ζουν στο παρελθόν κι ελάχιστα στο παρόν, άλλοι μόνο στο παρόν κι άλλοι βλέπουν το μέλλον κάθε λεπτό της μέρας. Τι ώρα είναι; Μια ερώτηση που ακούγεται συχνότερα σήμερα.
Σ’ ένα κόσμο που καταδυναστεύεται από χρονοδιαγράμματα, ραντεβού, τηλεδιασκέψεις, ωράρια εργασίας, ώρες μαθημάτων, παιχνιδιών η ανάγκη να έχουμε ρεαλιστική αίσθηση και διαχείριση του χρόνου είναι επιτακτική.
Ας πούμε ότι τώρα είναι 10.01 το πρωί.
Χρόνος εκτέλεσης
Αναρωτιέμαι πόσο χρόνο θα χρειαστώ για να γράψω το σημερινό σημείωμα. Παλιοί αρχιμάστορες, λοστρόμοι, έμπειροι προϊστάμενοι, μπαρουτοκαπνισμένοι εκπαιδευτικοί, όλοι είχαν αναπτύξει την ικανότητα να προσδιορίζουν το χρόνο κάθε συγκεκριμένου έργου. Φυσικό, αφού είχαν ζήσει κάθε εργασία, κάθε εμπειρία, κάθε δυσκολία.
Δεν μπορούσες να τους ξεγελάσεις. ‘Σε μια ώρα να έχεις τελειώσει.’ Οι διαταγές τους με ρίζες στο παρελθόν έρχονται να κυριαρχήσουν στο μέλλον, ενώ ζούμε σε ένα παρόν που μας ξεγλιστρά συνεχώς. Κι εμείς δόκιμοι σε κάθε επάγγελμα, άμαθοι από τα τερτίπια του χρόνου χάναμε την προθεσμία. Είναι ήδη 10.10.
Διαχείριση του χρόνου
Μια βασική οδηγία στα σεμινάρια μου αφορά την διαχείριση του χρόνου. Η αντίληψη του χρόνου που έχουν οι έφηβοι διαφέρει δραματικά από αυτή των γονιών τους, πόσο μάλλον από αυτή των παππούδων και γιαγιάδων τους. Δύσκολο το έργο. Τι κάνουμε τότε; Μια λύση είναι να χρησιμοποιούμε το μοναδικό μέτρο που αποδεχόμαστε όλοι. Ένα ρολόι. Ας έχουμε ρολόγια παντού. Ένα αναλογικό ρολόι – όχι ψηφιακό- είναι απαραίτητο στο δωμάτιο του παιδιού σας. Χρήσιμο όργανο για να συντονιζόμαστε όλοι στον παρόντα χρόνο, να μετράμε το χρονικό κόστος κάθε εργασίας και να δημιουργούμε χρόνο ουσιαστικής ανάπαυσης. Το ρολόι δείχνει 10.18.
Άχρονοι παρατηρητές
Καλά, θα αναρωτηθείτε είμαστε όλοι σκλάβοι του χρόνου; Μπα, κάποιοι είναι ανεξάρτητοι, όπως οι 2 ηλικιακές ομάδες που είναι στα άκρα του κύκλου της ζωής. Δηλαδή, τα νήπια που δεν έχουν πάει Σχολείο και οι απόμαχοι. Δεν υπάρχει χρόνος για αυτούς. Με μια ουσιώδη διαφορά, η ζωή των νηπίων επικεντρώνεται στο εφήμερο, στο παιχνίδι της στιγμής, που θα το βαρεθούν για να αρχίσουν άλλο. Μια συνήθεια που γράφεται ως αγαπημένη στο υποσυνείδητο κι επανέρχεται σε παιδιά και εφήβους. Είναι ένα παράθυρο διαφυγής αναζωογονητικό, γι’ αυτό ας αφήνουμε τα παιδιά ήσυχα όταν παρατηρούμε τέτοιες μικρές δραπετεύσεις. Η άλλη ηλιακή ομάδα, η 4η ηλικία, επιζητεί να ζει σε παρελθοντικούς χρόνους ενίοτε συγκεχυμένους. Μνήμες, τόποι, χρόνοι μπερδεύονται ανησυχητικά αν δεν έχεις ισχυρή μνήμη ή προσωπικό ημερολόγιο. Καληώρα, όπως ο φίλος μου ο καπετάν Νίκος που ξέχασε ότι μας κυνήγησε μια αγέλη μαϊμούδων σε μια παραλία της Αγκόλας. ‘Είναι δυνατόν να ξέχασες;’ τον ρωτώ στο τηλέφωνο. ‘Δεν έχω πάει στην Αγκόλα.’ απαντά. Δεν το σχολίασα, ενδόμυχα όμως σκέφτηκα… ‘Μετριέται άραγε η απώλεια μας όταν χάνουμε τις μνήμες μας; Ναι, ένα μέρος της ταυτότητα μας σβήνει…’ Φαίνεται ότι χάθηκα ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν. Ο χρόνος τρέχει, είναι 10.40.
Η μνήμη του μέλλοντος
Αν κάποιος δεν καταλαβαίνει την αίσθηση του μέλλοντος, ας του πείτε ότι είναι τόποι, εμπειρίες και πρόσωπα που δεν έχει γνωρίσει. Εναλλακτικά, να φανταστεί ότι είναι σε ένα αέναο ποτάμι που τον μεταφέρει. Τώρα, αν τα καταφέρνει να επανέρχεται στη μέση της κοίτης του είναι το ιδανικό. Ο λόγος; Η μια κοίτη του είναι η βαρετή όψη της ζωής κι η άλλη η ριψοκίνδυνη. Η διαχείριση της μνήμης του μέλλοντος – δηλαδή τι εργασίες ή καθήκοντα έχω για αύριο, την επόμενη εβδομάδα, τον άλλο μήνα είναι δύσκολη. Ευτυχώς, υπάρχουν τα ημερολόγια εργασιών στα έξυπνα τηλέφωνα να μας θυμίζουν τις μελλοντικές μας υποχρεώσεις. Όμως υπάρχει κόστος. Θυσιάζομε μια σημαντική λειτουργία του εγκέφαλου μας στο βωμό της τεχνολογίας… Αδρανοποιούμε ένα μέρος της μνήμης εργασίας μας. Δηλαδή, αυτής που μας επιτρέπει να εκτελούμε ένα έργο στην ώρα του. Είναι 10.52 κιόλας.
Ξέχασες την επέτειο μας;
Η φράση ‘Είσαι απαράδεκτος (ή μήπως απαράδεκτη;) ξέχασες την επέτειο μας.’ ακούγεται συχνά κι αποδεικνύει το έλλειμμα μας. Μια εφαρμογή της μνήμης του μέλλοντος που οφείλουμε να τηρούμε, αν θέλουμε να έχουμε την ηρεμία μας σε κάθε παροντική στιγμή: Να έχομε ένα γκαρδιακό λόγο για φίλους κι αγαπημένα πρόσωπα κάθε μέρα, μιας και κάθε μέρα σηματοδοτεί κοινές εμπειρίες. Έχω κι εγώ μια επέτειο. Αυτό το μήνα συμπλήρωσα συνεργασία 30 ετών με τα Χ.Ν., την εφημερίδα μας. Μια συνεργασία σαν ταξίδι άχρονο με δάνεια γνώσεων, εμπειριών, κτίσιμο σχέσεων… Ή μήπως σαν μετερίζι για βάρδιες αμέτρητες στη γέφυρα πλοίου που πλέει στο πόντο και στο χρόνο; Πέρασε η ώρα. Είναι 11.11.
Το 2017 ας φέρει ειρήνη και προκοπή σε όλους σας.
Συγγραφέας, Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, facebook: polygnosi
