Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα Σας!
Προς το τέλος της, συν Θεώ, και η βδομάδα με την Β’ Κυριακή των Νηστειών (15/3) Γρηγορίου του Παλαμά, μία βδομάδα (9-15/3) με πλούσιο εορτολόγιο: Αγιοι Σαράντα (9/3), οσία Αναστασία η Πατρικία (10/3), οσία Θεοδώρα (11/3), όσιος Θεοφάνης ο ομολογητής (12/3), σήμερα (13/3) η Δεύτερη Στάση των Χαιρετισμών της Θεοτόκου, και αύριο (14/3) Βενεδίκτου του Οσίου.
Ευχόμεθα στους αναγνώστες μας και σ’ όλον τον κόσμο, καλή συνέχεια της Αγίας Τεσσαρακοστής, με Υγεία και Πίστη στον Μεγαλοδύναμο Θεό, να μας προστατεύει στα προβλήματα που μας πολιορκούν!
***
Και τώρα: Φτωχικές συνεισφορές μας, σε ιδιαίτερα αξιόλογες εκδηλώσεις, που έγιναν τελευταία στα Χανιά μας, και που εμείς δεν μπορούσαμε να είμαστε παρόντες.
Α) Παράσταση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ.: “Γιοί και Κόρες”:
Αρχές της λήγουσας βδομάδας, ήμουν στο Ηράκλειο, όπου διάβασα στην εφημ.: “Πατρίς” της Τρίτης 10/3, σ. 10, με τίτλο: “Θερμό χειροκρότημα στην πρεμιέρα του έργου: “Γιοί και Κόρες” από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ., μια πολύ ενθουσιώδη ανταπόκριση και με τρείς μεγάλες φωτο πλαισιωμένη.
«…Εντυπωσιακή παράσταση, διαβάζω, που βασίζεται σε πραγματικές ιστορίες ηλικιωμένων ανθρώπων, σε σημαντικές ιστορικές στιγμές, που ερμήνευσαν νέοι ηθοποιοί, με μεγάλη επιτυχία… Επίσημοι τίμησαν την παράσταση, με πρώτο τον περιφερειάρχη μας κ. Αρναουτάκη, τον κ. αντιπεριφερειάρχη Χανίων, τους κ. Δημάρχους Χανίων Περιφερειακούς και Δημοτικούς συμβούλους και πλήθος κόσμου. Ολοι καταχειροκρότησαν τη θαυμάσια αυτή παραγωγή και συνεχάρησαν θερμά: την πρόεδρο του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ. και περιφερ. σύμβουλο Ν. Χανίων, κα Σοφία Μαλανδράκη, τα μέλη της Δ/νσης, την δ/ντρια κα Ευτυχία Θεοδωράκη, και γενικά όλους τους συντελεστές…».
Επειδή είχα κι εγώ διηγηθεί, μια προσωπική μου ιστορία, και την είχαν συμπεριλάβει στην παράσταση, λυπούμαι ιδιαίτερα που δεν μπόρεσα να είμαι παρών, αλλά να, διαβάζω σήμερα στο Ηράκλειο, εφημερίδες με σχετικά δημοσιεύματα, και στα “Χανιώτικα νέα” τακτικά αφιερώματα (δες στο φ. της 5/3, σ. 30, στο φ. της 10/3, σ. 38 κ.λπ).
Συγχαίρω από καρδιάς το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ. μας, Δ/νση, Διοικηση και όλο το επιτελείο του, κι ίσως κι εγώ δω την παράσταση, Θεού θέλοντος! Ακουσα, πάντως, πολλούς επαίνους, μπράβο.
***
Β) Αφιέρωμα στην ποιήτρια Βικτωρία Θεοδώρου, Εκδήλωση στην οποία δεν κατέστη και πάλι δυνατό να παρευρεθώ, που τόσο θα το ήθελα. Ημουν εκτός Χανίων. Η Νιοχωρίτισσα ποιήτρια, αγωνίστρια, ξεχωριστή προσωπικότητα, τιμήθηκε, καθώς διαβάζουμε, θαυμάσια. Μίλησε ο νιοχωρίτης συνάδελφος και ερευνητής κ. Γιώργος Πιτσιτάκης, ανάγνωσε ποιήματα της τιμώμενης, η κα Δέσποινα Πωλαναγνωστάκη, και προβλήθηκε ταινία του αγαπητού κ. Κώστα Νταντινάκη.
– Για την ιστορία, κύρια της Νέας Χώρας, να θυμίσω ότι στο ενοριακό περιοδικό: “Ενοριακή Μαρτυρία”, της ενορίας των Αγίων Κων/νου και Ελένης, (ιδρυτής – υπεύθυνος της έκδοσης, ο αιδεσιμολογιώτατος π. Αντώνιος Σαπουνάκης, επιμελητής, της έκδοσης ο συντάκτης του παρόντος κειμένου, κυκλοφορία: 1984-1992), φιλοξενήθηκαν τρία θαυμάσια ποιήματα, της αείμνηστης Βικτωρίας Θεοδώρου: “Καινούργια Χώρα”, στο τ. 5, του 1985, “Στην άμμο”, στο τ. 8 του 1986 και “Στου Κλαδισσού την καλαμιά”, στο τ. 17 του 1988. – Βρέστε τα να τα χαρείτε, συγκινούν και τιμούν τη Νέα Χώρα, ιδιαίτερα.
Τελειώνοντας αυτό το θέμα.
– Να θυμίσουμε στους αναγνώστες μας, επίσης, ότι η αγωνίστρια διακεκριμένη ποιήτρια, αείμνηστη σήμερα Βικτωρία Θεοδώρου, είχε εκδώσει το 1983 και την όγδοη ποιητική συλλογή της, με τον τίτλο: “Αρειος Υπνος”, απ’ αφορμή την εγκατάσταση γερμανικού νεκροταφείου, στο ύψωμα 107 του Μάλεμε.
Στο έργο μας: “Η Μάχη της Κρήτης στη Νεοελληνική Ποίηση”, (Χανιά 1995), έχομε ανθολογήσει τρία εκλεκτά της ποιήματα.
Από έλλειψη χώρου, δεν παραθέτομε κανένα, είναι εξάλλου εύκολο να τα εντοπίσετε. Η πλουσιότατη Δημοτική μας Βιβλιοθήκη τα έχει όλα, κι είναι τόσο κοντά μας.
***
– Σειρά έχει τώρα, η σύντομη παρουσίαση ενός θαυμάσιου πονήματος. Πρόκειται για το έργο:
Μαρίας Κοκολάκη: “Εξυφαίνοντας την παράδοση: Η παραδοσιακή Υφαντική, ως ποιητική των γυναικών στο Επάνω Μεράμπελλο*, Αθήνα, 2018, σχ. 8ο, σ. 254 +πλούσιο έγχρωμο και α/μ φωτογραφικό υλικό.
Η δημιουργός του έργου είναι προικισμένη με λαμπρές σπουδές (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Κεντ (UK) όπου εκπόνησε και τη διδακτορική της διατριβή, ορίστηκε Honorary Research Associate στη Σχολή Ανθρωπολογίας και Υπολογιστών κ.λπ.
Για το παραπάνω έργο, τον πρώτο λόγο θα ‘χει η δημιουργός του. Θα μας ειπεί: «Τo βιβλίο αυτό πραγματεύεται την υφαντική τέχνη ως μέρος της γυναικείας παραδοσιακής γνώσης στην περιοχή του Επάνω Μεραμπέλλου Κρήτης. Η αρχική μορφή του υποβλήθηκε ως εργασία στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Λαογραφία (1999-2000) της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό την πολύτιμη καθοδήγηση της καθηγήτριάς μου, Αννας-Ιωάννας Γουήλ-Μπαδιεριτάκη.
Βασίζεται κυρίως σε πρωτογενές υλικό που συνέλεξα από την περιοχή του Επάνω Μεραμπέλλου σε διάφορες χρονικές περιόδους με τη βοήθεια της μητέρας μου, Δωροθέας Φθενάκη-Κοκολάκη, η οποία μου μετέφερε το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών που αφορούν τον κύκλο των υφαντικών εργασιών, αλλά και του αείμνηστου πατέρα μου, Γεωργίου Κοκολάκη. Πολύ σημαντική, βεβαίως, για τη συλλογή του υλικού ήταν η βοήθεια και οι υποδείξεις και των άλλων πληροφορητών μου», (σ. 9).
– Και θα συνεχίσει ότι: «η εργασία αυτή φιλοδοξεί να καταγράψει και να διασώσει ένα μέρος της παραδοσιακής γνώσης των γυναικών της περιοχής του Επάνω Μεραμπέλλου, να ευαισθητοποιήσει και να συμβάλει στην ανάδειξη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων, επικεντρωνόμενη στην παραδοσιακή υφαντική, η οποία, καθώς ήδη από τον προηγούμενο αιώνα άρχισε να υποχωρεί σε όλη την Κρήτη, έχει τυποποιηθεί σε ορισμένα καθαρώς εμπορικά και τουριστικά είδη και διακοσμητικά θέματα. Παράλληλα, η παραδοσιακή υφαντική προσεγγίζεται εντός του νοικοκυριού, σε συνάρτηση με την αξία της νοικοκυροσύνης, ως ένας “λόγος” των γυναικών, εντασσόμενος στο δυναμικό πλαίσιο μιας γυναικείας ποιητικής», (σ. 16).
Θα τονίσει δε, ότι: «Για την Κρήτη, και συγκεκριμένα για το Επάνω Μεραμπέλλο, ο αργαλειός έως και τα μέσα του 20ού αιώνα, ήταν το επίκεντρο των γυναικείων δραστηριοτήτων. Η γνώση της τέχνης της υφαντικής, μάλιστα μεταβιβαζόταν διαγενεακά, από μάνα σε κόρη. Σταδιακά, όμως, αρχικα λόγω της επικράτησης δυτικών προτύπων στην ένδυση και αργότερα λόγω της ευρείας χρήσης του βιοτεχνικού αργαλειού, η υφαντική ως οικοτεχνία άρχισε να φθίνει όπως θα αναδειχθεί στη συνέχεια. Επιπρόσθετα, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η εκμηχάνιση και εντατικοποίηση της παραγωγής υφασμάτων και έτοιμων ενδυμάτων, το εμπόριο, καθώς και οι νέες αντιλήψεις για τον ρόλο της γυναίκας μέσα στον οικιακό και τον δημόσιο χώρο, συντέλεσαν αποφασιστικά στην παρακμή της παραδοσιακής υφαντικής.
Ωστόσο, τα υφαντά εξακολουθούν να έχουν σημαντική θέση μέσα στα σπίτια του Επάνω Μεραμπέλλου.
Τα υφαντά αυτά αναδεικνύουν τον δεσμό του τοπικού πληθυσμού με το παρελθόν, την παράδοση, την τοπική ιστορία αλλά και το φυσικό περιβάλλον. Μας αφηγούνται μέσα από τα διακοσμητικά τους θέματα ιστορίες και αντιλήψεις άλλων εποχών. Κυρίως, βεβαίως, μας μιλούν για τον γυναικείο κόσμο και τις αξίες του, τη νοικοκυροσύνη και την καταξίωση της γυναίκας ως νοικοκυράς. Στο πλαίσιο, μάλιστα, της συγκρότησης της συλλογικής μνήμης και της τοπικής ταυτότητας, η υφαντική αποκτά αξία όχι μόνο ως επιβίωμα ή επιχειρούμενη αναβίωση του παρελθόντος, αλλά και ως βιωμένη εμπειρία, αναπόσπαστο τμήμα του σώματος της τοπικής κοινότητας», (σ. 17).
Τέλος, σημειώνει, ότι: “Το φωτογραφικό υλικό με τα υφαντά, το οποίο παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου, προέρχεται κυρίως από την προσωπική συλλογή υφαντών της μητέρας μου, μεγάλο μέρος της οποίας σήμερα εκτίθεται στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Πολιτιστικής και Λαογραφικής Εταιρείας Απάνω Μεραμπέλλου (Π.Λ.Ε.Α.Μ.), καθώς και από τα φυλασσόμενα υφαντά στο παραπάνω Μουσείο. Οι φωτογραφίες αυτές αξιοποιούνται με αριθμημένες αναφορές εντός του κειμένου. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την περιοχή και τους κατοίκους της προέρχονται από το αρχείο των γονιών μου…».
– Για την υποδειγματική και επιστημονικά θαυμάσια οργανωμένη αυτή εργασία, δεν νομίζω ότι εμείς έχομε λόγο να προσθέσουμε τίποτα, σ’ όσα μας έγραψε η δημιουργός της.
– Να της ευχηθούμε από τα Χανιά: Υγεία και καλή συνέχεια! Για όσους δε απασχολεί το θέμα, υποδειγματική εργασία σαν την παραπάνω, είναι ένας θαυμάσιος οδηγός, μια ανεκτίμητη βοήθεια!
***
Εδώ, αγαπητοί μας, φτάσαμε, συν Θεώ, στο τέλος της σημερινής μας συνεργασίας. Σας ευχαριστούμε που μας διαβάσατε. Καλό Σαββατοκύριακο, κι ο “κορωνιός” ξορκισμένος!
