Aναστασίου Αρχιεπισκόπου
Τιράνων και πάσης Αλβανίας
Εκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ (Ε’ έκδοση)
Κείμενο αφιερωμένο στον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και για όλους τους Πατριάρχες που αγωνίζονται για την οικουμενική ενότητα της Ορθοδοξίας
Με την οικουμενικότητα να είναι γι’ αυτήν φυσικός και αυτονόητος χώρος της Ορθοδοξίας, την οποία ο συγγραφέας του πολύ ενδιαφέροντος και τόσο επίκαιρου έργου του θεωρεί ότι η οικουμενικότητα είναι μέσα στο αίμα των ορθοδόξων.
Για να τονίσει ότι: Στη θέση μιας παγκοσμιοποίησης που μετατρέπει λαούς και ανθρώπους σε πολτό χρήσιμο για τους οικουμενικούς σκοπούς μιας ανώνυμης ολιγαρχίας, το ορθόδοξο βίωμα και όραμα προτείνει και καλεί σε κοινωνία αγάπης…
Για να οραματιζόμαστε την Ορθοδοξία, στους επόμενους αιώνες, ανοικτή στην εξέλιξη, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται από την τέχνη, την τεχνολογία κ.λπ. Με τη θέση της Ορθοδοξίας να μην είναι στο περιθώριο της ιστορίας, αλλά στο κέντρο των κοινωνικών ζυμώσεων, στην πρωτοπορία της προόδου…
Με μεγάλη ιεραποστολική δραστηριότητα, την οποία ολοκλήρωσε με το μεγάλο ορθόδοξο και ειρηνικό, πρωτοπόρο έργο ως Αρχιεπίσκοπος Τιράνων & πάσης Αλβανίας, αλλά και ως παγκόσμια τιμώμενος ορθόδοξος ιεράρχης στον ευρύτερο χριστιανισμό και σε όλες τις άλλες θρησκείες…
ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
“Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία” είναι ο τίτλος του εξαιρετικά ενδιαφέροντος και επίκαιρου βιβλίου που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ σε πρώτη έκδοση το 2000, σε τέταρτη ανατύπωση το 2004 και σε Ε’ το 2007. Συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος. Γι’ αυτό το έργο της πολυεπίπεδης ανάλυσης του εξέχοντος με βαθιά ορθόδοξη πίστη και παγκόσμια ανθρωπιστική και επιστημονική γνώση ιεράρχη έχω ξανααναφερθεί στα “Χανιώτικα νέα”. Για να επισημάνω από τότε τη διαχρονική επικαιρότητα αυτού του έργου ενός εκκλησιαστικού ηγέτη της Ορθοδοξίας με παγκόσμια αναγνώριση για το καινοτόμο έργο της εκκλησίας στη σύγχρονη ιεραποστολή, στην αρχιεπισκοπική του “ανάσταση” της ορθόδοξης εκκλησίας της Αλβανίας κ.ά.
ΠΟΛΛΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ – ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΧΘΕΣ – ΣΗΜΕΡΑ – ΑΥΡΙΟ
Το βιβλίο του αυτό το αφιερώνει στους εκλεκτούς “συνεργούς εν Κυρίω” που αγωνίζονται πιστά στην οικουμενικότητα της ορθοδοξίας, που όμως, εκφράζει αυτή των οικουμενικότητα στο βιβλίο του. Γενικά και σ’ αυτό τον χαρακτηρισμό της ορθοδοξίας αναφέρεται σχεδόν σε όλα τα επτά μέρη του βιβλίου του. Ειδικά και αναλυτικά όμως, στο VII (έβδομο) – τελευταίο – μέρος του βιβλίου του που έχει τίτλο: “Παγκοσμιοποίηση και θρησκευτικό βίωμα”.
Αυτό το μέρος αποτελείται από τρεις ενότητες τις εξής:
Α) Ιδιαιτερότητες της παγκοσμιοποίησης και οι παράγοντές της.
Β) Το θρησκευτικό φαινόμενο στο τέλος του εικοστού αιώνα, παγκόσμια η προοπτική των μεγάλων θρησκειών, αντοχή της θρησκευτικής πολυμορφίας και αναπροσαρμογή σχέσεων των θρησκειών
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ – ΖΗΜΙΟΓΟΝΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
και Γ) Ορθόδοξη Ευθύνη και Συμμετοχή.
• Δυναμική του θρησκευτικού βιώματος.
• Οικουμενικότητα και πνευματικός χώρος της Ορθοδοξίας.
Σ’ αυτό το ζωτικής σημασίας κεφάλαιο για την παγκοσμιοποίηση, με όλες τις δημιουργικές, αλλά και ζημιογόνες συνέπειες, τις ολοκληρωτικής επικράτησής της σε ολόκληρο τον πλανήτη ο αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος αντιμετωπίζει το θρησκευτικό βίωμα μέσα στο πνεύμα και στο κλίμα της σαρωτικής παγκοσμιοποιημένης μας εποχής.
Για να πει στην αρχή αυτής της ενότητας ότι η προσέγγιση, γνωριμία και δημιουργική συνύπαρξη των ανθρώπων και των λαών της οικουμένης ήταν κάποτε (όραμα ελκυστικό). Στον αιώνα μας έγινε συνειδητή επιδίωξη. Τελευταία όμως κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ιδιότητα εφιάλτη. Ομως, όπως κι αν χαρακτηριστεί η διαδικασία αυτή επιταχύνεται καθημερινά με συνδρομή πολλών παραγόντων και με απροσδιόριστη ακόμη τελική έκφραση.
Ένα προϊον τεχνικής προόδου
Για να πει, προφητικά, περαιτέρω ο μακαριώτατος αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας ότι: Από την πολύπλευρη συζήτηση που εξελίσσεται, περιορίζομαι να επισημάνω τώρα μερικά χαρακτηριστικά τα οποία προσδιορίζουν τα νέα πλαίσια όπου αναπτύσσεται το θρησκευτικό βίωμα στην εποχή μας. Οπου, είναι φαίνεται ότι η παγκοσμιοποίηση συνδέεται με την εισβολή ενός πολιτισμού, οι δημιουργοί του οποίου ισχυρίζονται ότι είναι καλύτερος, όμως, και του Philippe Moreau Defarges η παγκοσμιοποίηση φαίνεται ν’ ανοίγει στην ανθρωπότητα δύο ακραίους δρόμους. Δίνει στους ανθρώπους την αίσθηση ότι είναι κλειστή μέσα σε μια φυλακή, τη Γη…
Ή γεννά τη συνείδηση της ενότητας της ανθρωπότητας…
Η παγκοσμιοποίηση δεν δίνει τέλος ούτε στον άνθρωπο, ούτε στην ιστορία του. Δεν ειναι παρά ένα υποπροϊόν της τεχνικής προόδου.
Η ΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ
Ομως, η φορά προς το άπειρο παραμένει το χαρακτηριστικό της θρησκευτικής εμπειρίας, το θρησκευτικό βίωμα και κατ’ επέκταση η θρησκεία που το εκφράζει δεν είναι και φαινόμενο της ηθικής, της λογικής, του ψυχικού βίου της κοινωνίας αλλά αποτελεί αυτόνομο φαινόμενο με πρωτογενή κατηγορία αναφοράς, κάτι ιδιαίτερο: το ιερό, το άγιο.
Με τη θρησκεία ν’ αρχίζει με το δέος ενώπιον του ιερού και κορυφώνεται στην προσωπική συνάντηση, στη βιωματική σχέση του ανθρώπου με το άγιο, στην οποία συμμετέχει η νόηση, το συναίσθημα, η βούληση, το συνειδητό και το υποσυνείδητο. Μέσα στον άνθρωπο, ενυπάρχει έφεση, ορμή προς το άπειρο.
Σ’ αυτό το πεδίο κινείται η θρησκευτική εμπειρία… Με παγκόσμια προοπτική των μεγάλων θρησκειών για μια παγκόσμια κοινωνία.
Αρχικά με τον βουδισμό…. Αργότερα με τον χριστιανισμό και μεταγενέστερα με το Ισλάμ. Για να δημιουργηθούν οι γνωστές σφαίρες επιρροής διαφόρων θρησκειών…
ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ: ΣΥΧΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΙΡΕΣΕΩΝ
Με ανάπτυξη του θρησκευτικού οράματος που έχει μια διαφορά από τη σύγχρονη παγκοσμιοποίηση.
Ολες, δε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τόνισαν την ανάγκη της φιλανθρωπίας, της λιτότητας και της δικαιοσύνης.
Ομως, παράλληλα, με τη συμβολή τους στην προσέγγιση ανθρώπων και λαών οι θρησκείες υπήρξαν συχνά παράγοντες φοβερών συγκρούσεων και αγεφύρωτων διαιρέσεων. Υψωσαν στον πλανήτη μας διάφορα ατσάλινα παραπετάσματα και δημιούργησαν στεγανά πολιτικά σύνολα και ανέστειλαν την παγκόσμια αρμονική συμβίωση.
Δεν είναι, μάλιστα λίγες οι περιπτώσεις όπου οι θρησκείες, σε συνδυασμό με διάφορες πολιτικές, στήριξαν την αλαζονεία και την επιθετικότητα των λαών.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΜΨΗ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
Πάντως μετά την κάμψη της κομμουνιστικής ιδεολογίας αναπτύσσεται ένας πολυδύναμος στροβιλισμός νέων θρησκευτικών ιδεών και ομάδων ποικίλων συστάσεων και έτσι εμφανίζεται μια εισβολή του θρησκευτικού απόλυτου. Ακόμα σε πολλές χώρες αναπτύσσεται ένας ιδιαίτερος τύπος Ισλάμ που προσφέρει προστασία, συσπείρωση, καταφύγια και αξιοπρέπεια στους πτωχούς και κοινωνική δικαιοσύνη στα περιθώρια, έτσι διαμορφώνεται ένα νέο προλεταριάτο που οπλίζεται με θρησκευτική αποφασιστικότητα, αντοχή και μαχητικότητα για να έχει φθάσει τώρα στον άγριο εκδικητισμό του ISIS.
Ο μακαριώτατος Αναστάσιος αναφέρεται στη σημασία του θρησκευτικού φαινομένου και στη διαμόρφωσή του τον 21ο αιώνα.
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ Ο ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ
Για να πει ότι πίσω από τις προβλέψεις σύγκρουσης πολιτισμού φαίνεται να υφέρπει η αλαζονεία του δήθεν καλύτερου και η μέριμνα πώς θα προστατευθεί αυτός.
Για να τονίσει λέγοντας όμως όσο ριζικά κι αν διαφωνεί κανείς σε πολλά σημεία της ιστορικής αναλύσεως του Huntington η μελέτη του φανερώνει πως η περίμετρος της θρησκείας διατηρεί εξαιρετική σημασία και θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη στα χρόνια που έρχονται.
Με την οικουμενικότητα να είναι ο πνευματικός χώρος της ορθοδοξίας.
Γιατί εμείς οι χριστιανοί και μάλιστα οι ορθόδοξοι δεν αισθανόμαστε αμηχανία, ούτε αιφνιδιαζόμαστε από τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης.
Η οικουμενικότητα υπήρξε ο αυτονόητος πνευματικός μας χώρος.
Η διάσταση της παγκοσμιότητας αποτελεί βασικό συστατικό της ορθοδοξίας.
Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΚΕ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Η χριστιανική διδασκαλία πρωτακούσθηκε σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, αλλά είχε από την αρχή και διατηρεί σταθερά τον παγκόσμιο και εσχατολογικό χαρακτήρα.
Στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου τονίζεται ιδαιτέρως η παγκοσμιότητα συσχέτισης με το μυστήριο της Εκκλησίας.
Για την καταγραφή του χριστιανικού μηνύματος, κατά την πρώτη φάση της διαδόσεώς του στον κόσμο, χρησιμοποιήθηκε η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του οποίου υπήρξε η οικουμενικότητα, ολόκληρη η ορθόδοξη λατρεία και ζωή κινείται σ’ αυτό το παγκόσμιο όραμα με την Ορθόδοξη εκκλησία να οφείλει να παραμένει ανοικτή στην αδιάκοπη αναζήτηση της ανθρωπότητας μέσα στον χώρο και στον χρόνο με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος της Πεντηκοστής.
Ημέρα που ευλογείται η έναρξη των εργασιών της μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας.
ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΤΕΝΟΤΕΡΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Για να προσθέσει στις τελευταίες σελίδες -επαναλαμβάνω- του σημαντικού έργου και τα εξής:
Οταν σκέφτομαι την Ορθοδοξία στους επόμενους αιώνες, την οραματίζομαι ανοικτή στην εξέλιξη, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται από την επιστήμη, την τέχνη, την τεχνολογία. Και τους ορθόδοξους έτοιμους να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους κώδικες επικοινωνίας που θα διαμορφωθούν… Ομως επιβάλλεται η στενότερη συνεργασία όλων των ορθοδόξων αυτοκέφαλων εκκλησιών. Με ευλάβεια και αλληλοστήριξη, αλλά και καλλιέργεια της οικουμενικής συνείδησης της Ορθοδοξίας.
Συνοπτικά το ουσιαστικό μήνυμα της εκκλησίας αφορά στον κάθε άνθρωπο και έχει παγκόσμια σημασία για να ανταποκριθεί η Ορθοδοξία στη μεγάλη αποστολή της στα παγκόσμια δρώμενα. Με αλώβητη διατήρηση του μυστηριακού, σωτηριολογικού χαρακτήρα της.
ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Θεμελιωμένη η Ορθοδοξία είναι ανοικτή στις αδιάκοπες αναζητήσεις της ανθρωπότητας, ζώντας με συνέπεια την αναστάσιμη συνείδησή της και την οικουμενική της Ευθύνη.
Το έργο του αρχιεπισκόπου Αναστασίου περιλαμβάνει όλα τα θέματα που άπτονται με την Παγκοσμιότητα και την Ορθοδοξία. Θέματα μεγάλου ενδιαφέροντος που πρέπει να διαβαστούν από τον κλήρο και λαό.
Εμείς επιλέξαμε την αναφορά στην Οικουμενικότητα που είναι ο βασικός άξονας της πνευματικής αποστολής της μέσα στα νέα πλαίσια, όπου αναπτύσσεται το θρησκευτικό βίωμα στην εποχή μας. Με κέντρο Ορθόδοξης αναφοράς της το Οικουμενικό Πατριαρχείο που συμβολίζει την ενότητα όλων των ανεξάρτητων ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αρχιεπισκοπικών Εκκλησιών στην οικουμένη.
Στο αντί Επιλόγου κείμενο (που αποτελείται από τέσσερα σημεία) ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος γράφει:
1. Η εκκλησία θα εξακολουθεί να κηρύσσει το μυστήριο του εν τριάδι Θεού με τη θεία οικονομία εν Χριστώ διά του Αγίου Πνεύματος… γιατί όλα τα άλλα κοινωνικά, πολιτιστικά έργα είναι παρεπόμενα.
2. Η θέση της ορθοδοξίας δεν είναι στο περιθώριο της ιστορίας, αλλά στο κέντρο των κοινωνικών ζυμώσεων, στην πρωτοπορία της προόδου.
3. Ενωμένοι με τον Χριστό μέσα στην Εκκλησία υπερβαίνουμε το προσωπικό μας “εγώ” ή το εθνικό μας “εμείς” με σταθερό όραμα μια παγκόσμια κοινωνία αγάπης.
4. Ολόκληρη η εκκλησία, το μυστικό σώμα του Χριστού, καλείται να προσφέρει διαχρονικά ολόκληρο το ευαγγέλιο της αγάπης, με σεβασμό προς την ιδιοτυπία κάθε λαού και πολιτισμού προς την ελευθερία κάθε ανθρώπινου προσώπου.
