«Τι εστίν άνθρωπος, ότι μιμνήσκη αυτού (ο Θεός). Ηλάττωσας αυτόν βραχύ τι παρ’ αγγέλους, δόξη και τιμή εστεφάνωσας αυτόν…»
(Ψαλμός 8, 5-6)
Μεγάλη υπόθεση να είσαι άνθρωπος. Να είσαι κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσή Του. Να είσαι σχεδόν ισάγγελος και το μόνο από τα πλάσματά Του που άνω θρώσκει και να γίνεσαι και πολίτης του ουρανού και που για σένα ενανθρωπίστηκε και σταυρώθηκε ο Μονογενής Υιός Του, ο Χριστός. Σε κάποια στιγμή, ο μέγας σοφός Σολομών σκεπτόμενος αυτό θα αναφωνήσει: “Μέγα άνθρωπος” (Παροιμ. 20,6). Δηλαδή μεγάλη υπόθεση. Μεγάλο θαύμα ο άνθρωπος, όπως χαριτωμένο θα τον χαρακτήριζε ο Μένανδρος όταν μάλιστα διατηρεί το μεγαλείο του.
Πολλοί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έγραψαν και ύμνησαν τον άνθρωπο και πολλοί φρόντισαν να τον φρονηματίσουν όταν εξέκλινε της ευθείας οδού. Ανάμεσα σ’ αυτούς που έπλεξαν το εγκώμιο για τον άνθρωπο είναι και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο οποίος, αναφερόμενος στα παραπάνω λόγια του σοφού Σολομώντος, που αναφέραμε “Μέγα άνθρωπος”, θα γράψει τα παρακάτω, που κατά μετάφραση, παραθέτουμε: «Και τον ασήμαντον αυτόν άνθρωπο, που έχει ύψος μόλις τρεις πήχες και είναι τόσο πολύ κατώτερος από τα ζώα στη σωματική δύναμη, τον έκαμε πολύ ανώτερο από όλα, αφού χάρισε σ’ αυτόν λογική ψυχή, πράγμα που είναι πολύ μεγάλη απόδειξη τιμής σ’ αυτόν. Γιατί (ο άνθρωπος) με το λογικό και πόλεις έκτισε και τη θάλασσα διέσχισε και τη γη εστόλισε, και τέχνες αναρίθμητες επινόησε, και νίκησε τα πιο άγρια ζώα και, εκείνο που είναι το μεγαλύτερο από όλα και το πρώτο, εγνώρισε συνειδητά τον Θεό που τον έπλασε, και προς αρετή χειραγωγήθηκε και γνώρισε τι είναι καλό και τι δεν είναι.
Από όλα όσα βλέπουμε, μόνος αυτός προσεύχεται στον Θεό, επήρε θείες αποκαλύψεις, και αυτό πάλι μόνος αυτός, γι’ αυτόν υπάρχει η γη, γι’ αυτόν ο ουρανός, γι’ αυτόν ο ήλιος και τα άστρα, γι’ αυτόν υπάρχει η τροχιά της σελήνης και οι διαφορές των εποχών του έτους και οι μεταβολές της θέσεως των άστρων, γι’ αυτόν η παραγωγή των καρπών, και τόσα πολλά φυτά και είδη ζώων, γι’ αυτόν η ημέρα και η νύχτα, γι’ αυτόν στάλθηκαν απόστολοι και προφήτες, γι’ αυτόν άγγελοι πολλές φορές ήλθαν ως απεσταλμένοι.
Αλλά, γιατί πρέπει να αναφέρω πολλά; Άλλωστε δεν είναι δυνατόν να τα εξετάσουμε όλα ακριβώς. Γι’ αυτόν ο μονογενής Υιός του Θεού έχει γίνει άνθρωπος και σταυρώθηκε και θανατώθηκε, και τα θαύματα εκείνα μετά την ανάσταση, που προκαλούν έκπληξη και φόβο, για τον άνθρωπο έχουν γίνει».
Ναι, αυτός είναι ο άνθρωπος, ή αν θέλετε πρέπει να είναι. Όμως, παλιά και σήμερα, είναι πάρα πολλοί εκείνοι που αμαυρώνουν αυτήν την θεία εικόνα κι ο μέγας Δαβίδ που αναφέραμε και εκστασιωνόταν για το μεγαλείο του ανθρώπου, αυτόν τον “βραχύ τι παρ’ αγγέλους”, με πικρία παρακάτω σε άλλον ψαλμόν, να ομολογεί: «Ο άνθρωπος εν τιμή ων ου συνήκε, παρασυνεβλήθη τοις κτήνεσι τοις ανοήτοις και ωμοιώθη αυτοίς» (Ψαλμ. 48, 13).
Και, πιο κάτω λίαν απογοητευμένος να λέγει: «Πάντες εξέκλιναν άμα ηχρειώθησαν, ουκ έστι ποιών αγαθόν, ουκ έστιν έως ενός» (Ψαλμ. 52, 4).
Διαβάζω και ξαναδιαβάζω το εγκώμιο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και μετά πολλής της πικρίας και τα λόγια του Δαβίδ. Για τα χάλια και την εξαχρείωση του ανθρώπου, ειδικότερα σήμερα, που τον συναντάς καθημερινά σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Βλέπω τη σημερινή εξαθλίωση και στ’ αυτιά μου και στην καρδιά μου αντηχούν τα αποκαρδιωτικά λόγια του Χριστού: «Ω γενεά άπιστος και διεστραμμένη!» (Ματθ. 17,17).
Τον άνθρωπον δεν τον αναδεικνύουν σε όντως εικόνα του Θεού και δεν τον πλουτίζουν ψυχικά οι φιέστες και οι λεγόμενες “πολιτιστικές εκδηλώσεις”, αλλά οι θείες αρετές, άλλωστε “Της αρετής ουδέν κτήμα σεμνότερον, ουδέ βεβαιότερον εστίν” (Ισοκράτης).
