Το ξέρατε ότι οι καρποί και τα σπέρματα μερικών φυτών μπορούν να πετάξουν;
Ορισμένα φυτά έχουν αναπτύξει ειδικά εξαρτήματα μεταφοράς – μετακίνησης σε σπόρους και καρπούς, για να μπορούν να εξασφαλίσουν τη διασπορά τους και τη διαιώνιση του είδους τους. Η διασπορά σπερμάτων με τον άνεμο (ανεμοχωρία) είναι ένα από τα πιο πρωτόγονα μέσα διασποράς. Οι σπόροι αυτοί μπορούν να πλανώνται μακριά με τον άνεμο ή και να ‘’φτερουγίζουν’’ προς το έδαφος. Συνήθως τα φυτά που η διασπορά των σπερμάτων τους γίνεται με τον άνεμο, έχουν άφθονη παραγωγή σπόρων, ώστε να μεγιστοποιείται η πιθανότητα “προσγείωση” του σπόρου σε κατάλληλο χώρο για τη βλάστηση των νέων φυτών.
Κλασικά παραδείγματα αυτών των μηχανισμών διασποράς περιλαμβάνουν και διαφορετικά είδη που αυτοφύονται στην Κρήτη.
Tragopogon porrifolius L., Τραγοπώγων ο πρασόφυλλος, λαγόχορτο (εικ.1-2)
Οικογένεια: Asteraceae (Αστεροειδή ή Σύνθετα)
Φυτό που φτάνει σε ύψος τα 30-120 εκ. με βρώσιμες ρίζες λευκές και σαρκώδεις. Τα φύλλα είναι πλατιά, γραμμοειδή, ανοιχτοπράσινα. Τα ρόδινα ή ιώδη άνθη είναι διαταγμένα σε κεφάλια και τα πράσινα βράκτια είναι μακρύτερα από τα εξωτερικά ανθίδια. Οι καρποί είναι φτερωτά αχαίνια. Ανθίζει από Μάρτιο μέχρι Μάιο.
Acer sempervirens L., Κρητικό σφενδάμι (εικ.3)
Οικογένεια: Aceraceae
Αειθαλή δένδρο με δερματώδη τρίλοβα φύλλα και πράσινο-κίτρινα άνθη. Χαρακτηριστικός καρπός (σαµάρα) με δυο πλατιά πτερύγια, κόκκινα κατά την ωρίμανση. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο.
Ulmus minor Mill., Πτελέα η ελάσσων, φτελιά (εικ.4-5)
Οικογένεια: Ulmaceae
Φυλλοβόλο δέντρο με ύψος που φθάνει τα 40 μέτρα. Τα μικρά άνθη εμφανίζονται πριν από την έκπτυξη των φύλλων, νωρίς την άνοιξη. Είναι ερμαφρόδιτα, δεν έχουν κάλυκα (σέπαλα) ή στεφάνη (πέταλα), και επικoνιάζoνται από τον άνεμo. O καρπός είναι ένας επίπεδος μεμβρανώδης δίσκος (σαµάρα), μεγέθους μικρού κέρματος, που περικλείει στη μέση του τον μονό σπόρο.
