Φανταστικό Μουσείο

O αρχαίος συγγραφέας Λίβιος εξιστορεί στη μνημειώδη μυθογραφική του ρωμαϊκή ιστορία (ab urbe condita, XXXVI.50) ένα επεισόδιο που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της ισπανικής εκστρατείας των Ρωμαίων ενάντια στους Καρχηδόνιους. Με την κατάκτηση της Νέας Καρχηδόνας, θα περιέλθει ως λάφυρο στην κατοχή του νικηφόρου στρατηλάτη Πούμπλιου Κορνέλιου Σκιπίωνα Αφρικάνου (Publius Cornelius Scipio Africanus Maior, 235-183 π.Χ.) μια νεαρά παρθένα ασύγκριτης ομορφιάς. Οταν ο Σκιπίωνας ζήτησε να μάθει λεπτομέρειες για την καταγωγή της, πληροφορήθηκε ότι η κοπέλα ήταν λογοδοσμένη με ένα νέο Κελτοίβηρα ευγενικής καταγωγής ονόματι Αλλούτσιο (Allucius). Κατόπιν τούτου ο Σκιπίωνας θα ζητήσει να παρουσιαστούν ενώπιον του οι γονείς της νύφης και ο αρραβωνιστικός της. Αφού διαβεβαίωσε τις δύο πλευρές ότι η παρθενιά της κόρης είχε διαφυλαχθεί, διέταξε να αφεθεί ελεύθερη, προσφέροντας επιπλέον στο ζεύγος ως γαμήλιο δώρο τις προσφορές που κρατούσαν οι γονείς της μαζί τους για την εξαγορά της. Ως μοναδική ανταπόδοση, ο μεγαλόψυχος στρατηλάτης απαίτησε από τον Αλλούτσιο να γίνει από ορκισμένος εχθρός, σύμμαχος του ρωμαϊκού κράτους, ένα αίτημα στο οποίο ο νεαρός Ιβηρας ανταποκρίθηκε με προθυμία.
Ο Ρεστού αντλώντας από την περιγραφή του ρωμαϊκού ιστορικού, θα εικονογραφήσει το εξιστορούμενο επεισόδιο, επιλέγοντας την απόδοση της στιγμής της κοινοποίησης της μεγαλόψυχης απόφασης του Σκιπίωνα. Η σκηνή διαδραματίζεται στο στρατόπεδο των Ρωμαίων, έξω από τα τείχη της πολιορκημένης πόλης. Ο Σκιπίωνας, μεγαλοπρεπής και αθλητικός, αποδοσμένος σε πλήρη στρατιωτική περιβολή, κυριαρχεί στη σύνθεση και ξεχωρίζει εμφανώς από τους λοιπούς πρωταγωνιστές λόγω τη υπερυψωμένης τοποθέτησής του και του πορφυρού του ιματίου. Ο ηλικιωμένος πατέρας της νεαράς παρθένας έχει γονατίσει ικέτης εμπρός του και του τραβάει παρακλητικά το δεξί χέρι, ενώ ο στρατηλάτης υψώνει το αριστερό δείχνοντας προς το νεαρό ζευγάρι. Η νύφη, ντυμένη στα λευκά οδηγείται συνοδεία του Αλούτσιου ενώπιον του Σκιπίωνα, ενώ τα δώρα – προσφορές των γονιών της κείτονται στα πόδια του Ρωμαίου στρατηγού στο κεντρικό πρώτο πλάνο.
Η σκηνική κατασκευή της σύνθεσης, οι έντονες χειρονομίες όλων των μορφών και η εκπέμπουσα θεατρικότητα της παράστασης, επικεντρώνουν το βλέμμα του θεατή στους βασικούς πρωταγωνιστές. Η σύνθεση ακολουθεί στη δομή της τις κλασικές επιταγές της γαλλικής ιστορικής ζωγραφικής. Τα κεφάλια του Σκιπίωνα, του Αλούτσιου και του ηλικιωμένου πατέρα σχηματίζουν μια ευδιάκριτη πυραμίδα, ενώ η νοητή διαγώνιος που ξεκινά από το κεφάλι της γονατιστής γυναικείας φιγούρας στο δεξιό άκρο και καταλήγει στο κεφάλι του Σκιπίωνα, διευκολύνει την από το ζωγράφο έντεχνα σκηνοθετημένη, σταδιακή ανάγνωση του πίνακα από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπου και εντοπίζεται η κορύφωση της δράσης.
Αναφορικά με τις προθέσεις του καλλιτέχνη, ο Ρεστού δεν επιδιώκει σε καμία περίπτωση να αφηγηθεί μονάχα ένα ιστορικό γεγονός. Αντίθετα το ενδιαφέρον του ζωγράφου κεντρίζει πρωτίστως η ηθικοδιδακτική προέκταση του συγκεκριμένου επεισοδίου, καθώς η μεγαλόψυχη στάση του Σκιπίωνα, προϊόν οξύνοιας και ορθής πολιτικής κρίσης, τον ανέδειξε στα μάτια των ιστορικών του μέλλοντος σε κατεξοχήν πρότυπο συμπεριφοράς του σωστού πολιτικού ηγέτη. Διόλου τυχαία, “Η μεγαλοψυχία του Σκιπίωνα” παρουσιάστηκε στο παρισινό σαλόνι της χρονιάς του 1727 ως δίδυμο με έναν πίνακα που εικονογραφούσε τον “Αποχωρισμό του Εκτορα από την Ανδρομάχη”. Στην αντιπαράθεση των δύο αυτών σε ό,τι αφορά το εννοιολογικό τους περιεχόμενο συγγενικών θεμάτων, ο Ρεστού ικανοποίησε εις διπλούν την επιθυμία του να πραγματευτεί το θέμα της υποδειγματικής, ενάρετης δράσης μιας ηγετικής φυσιογνωμίας στο πολιτικό πεδίο.