Ενας Ελληνας, ο Μακρυγιάννης
Δάνειος ο τίτλος απ’ τον Γιώργο Σεφέρη της πρώτης σημερινής εύφημης μνείας. Για τον τίτλο ενός κειμένου (Γ. Σεφέρης: “Δοκιμές”, εκδ. Ικαρος, Αθήναι 1981), που έγραψε για τον Στρατηγό, «τον σίγουρο μαντατοφόρο της μακριάς και αδιάσπαστης λαϊκής μας παράδοσης», ο πρώτος απ’ τους δύο νομπελίστες ποιητές μας (ο άλλος είναι ο Οδυσσέας Ελύτης), ο λόγος. Και με αφορμή τις χθεσινές εκλογές. Βρισκόμαστε στα 1832, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, την περίοδο της βαυαρικής αντιβασιλείας. Ο τόπος, “η πατρίς”, μοιρασμένη σε στρατιωτικά τιμάρια, που, όπως σημειώνει ο Σεφέρης, «δεν είχαν άλλο σκοπό παρά να θρέψουν όπως – όπως τα πειναλέα απομεινάρια των παλιών αγωνιστών». Η Αντιβασιλεία είχε φέρει βέβαια μαζί της ένα δάνειο, το οποίο όμως προτίμησε να διαθέσει για τη συντήρηση του βαυαρικού στρατού, τον οποίο χρησιμοποίησε για να διώξει απ’ το κράτος τους παλιούς αγωνιστές, τους «φοβερούς αυτούς αγριανθρώπους». Ενας απ’ αυτούς κι ο Μακρυγιάννης που μια και δυο πάει και βρίσκει τον έναν απ’ τους τρεις αντιβασιλείς, μέχρι την ενηλικίωση του Οθωνα, τον Εϊντεκ.
Ο λόγος στον Στρατηγό: «Ο φίλος μου ο Αϊντέκ επειράχτη και μ’ όκρινε με πολύ φαρμάκι: “Ό,τι σας λένε αυτό θα κάμετε, και γνώμες δεν μπορείτε να δώσετε, ότι η Μπαυαρία έχει τριάντα χιλιάδες μπεγενέτα και τα φέρνει εδώ και σας υποτάζει”. Τότε βρέθηκα σε θέση δεινή […] Του λέγω: “Δυστυχία μας των καημένων! Κακά και ψυχρά θα πάμε. Εγώ σου μίλησα αλλιώς κι εσύ απαντείς διαφορετικά με μπεγενέτα. Σας λέγω ως φίλος να πασκίσετε και το βασιλέα κι εσάς να αγαπούμε κι όχι να σας φοβόμαστε […] Να ’ρθει ένας να μου πει ότι θα πάει ομπρός η πατρίδα, στρέγομαι να μου βγάλει και τα δυο μου μάτια. Οτι αν είμαι στραβός και η πατρίδα μου είναι καλά, με θρέφει. Αν είναι η πατρίδα μου αχαμνά, δέκα μάτια να ’χω, στραβός θανά είμαι”. […] Μου λέγει: “Τον βασιλέα δεν τον αγαπάς;”. “Οχι” του λέγω “δεν ξέρω ψέματα. Οταν χαθεί η πατρίδα μου, ούτε αυτός μ’ έχει υπήκοόν του, ούτε εγώ βασιλέα. Και γι’ αυτό χρειάζεται δικαιοσύνη από σας κι όχι φοβέρες με μπεγενέτες”».
Ας κλείσω, όμως, τούτη την εύφημη μνεία με τις τελευταίες αράδες απ’ τα “Απομνημονεύματα” του Στρατηγού: «Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς “εγώ”; Οταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει “εγώ”, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε “εμείς”. Είμαστε στο “εμείς” κι όχι στο “εγώ”.
Και στο εξής να μάθομε γνώση, αν θέλομε να φκιάσομε χωριό να ζήσομε όλοι μαζί. Εγραψα γυμνή την αλήθεια, να ιδούνε όλοι οι Ελληνες νʼ αγωνίζονται για την πατρίδα τους, για τη θρησκεία τους, να ιδούνε και τα παιδιά μου και να λένε: Εχομε αγώνες πατρικούς, έχομε θυσίες – αν είναι αγώνες και θυσίες. Και να μπαίνουν σε φιλοτιμία και να εργάζονται στο καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας – ότι θα είναι καλά δικά τους. Οχι όμως να φαντάζονται για τα κατορθώματα τα πατρικά, όχι να πορνεύουν την αρετή και να καταπατούν το νόμο, και να ’χουν την επιρροή για ικανότη».
Για την επανάσταση των συνειδήσεων ο λόγος…
Αναφορά στο κείμενο του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη “Η επανάσταση των συνειδήσεων”, σ’ αυτήν την εύφημη μνεία, ένα κείμενο που γράφτηκε πριν από 30 περίπου χρόνια. Κι αυτό με αφορμή τις χθεσινές εκλογές. “Επανάσταση των συνειδήσεων” «σημαίνει η αναθεώρηση που έχομε να κάμομε στην ίδια τη δομή της σκέψης μας και της συνείδησής μας, για να μπορούμε να δούμε πάλι όχι μόνο καθαρές και παρθένες τις αξίες της ζωής, αλλά και για να μπορούμε να συλλάβομε τα νέα οράματα, τις νέες πραγματικότητες που σχηματίζονται σιγά – σιγά σαν παγκόσμια συνείδηση για ένα μελλούμενο κόσμο», γράφει ο Παππούς για ν’ αναφερθεί στη συνέχεια στους τομείς που πρέπει να εκδηλωθεί αυτή η αναθεώρηση της σκέψης και της πρακτικής μας, την παιδεία, την οικονομία και την τεχνική.
«Η οικονομία πρέπει να έχει τη φιλοσοφία της, δηλαδή μια σωστή ανθρωπολογία, μέσα στην οποία θα εντάσσει τα οικονομικά και αναπτυξιακά της προγράμματα. Γιατί έτσι μόνο μπορεί να ανταποκριθεί και στους μεγάλους ανθρωπιστικούς και κοινωνικούς σκοπούς που έχει να επιτελέσει σήμερα (δικαιοσύνη, δημοκρατία, ειρήνη, κ.λπ.)». Τα που γράφει, μεταξύ άλλων, σχετικά με την οικονομία, για να σταθώ μόνο σ’ αυτήν. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω τα λόγια του Παππού σ’ έναν απάνθρωπο κόσμο, όπου, εκτός απ’ όλα τ’ άλλα δεινά, οι αμείλικτοι νόμοι των αγορών φτωχοποιούν τους λαούς, καληώρα όπως τον δικό μας; Δεν θα το ’λεγα! Αντίθετα… Χρέος του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, ατομικά, αλλά και προπάντων συλλογικά, ο διαρκής αγώνας για μια καλύτερη κοινωνία, για έναν καλύτερο κόσμο. Κι αυτό ο Μεγάλος Γέροντας της Ορθοδοξίας μας το δίδαξε. Και με τη φράση του «Η ορθοδοξία είναι ορθοπραξία»…
