Κάτω από τ’ απόκρημνα γκρεμνά της ιστορικής σήραγγας Τοπολίων και του σπηλαίου της Του Θεού Σοφίας στο Κατσοματάδω του Δήμου Κισάμου σχηματίζεται ένα φαράγγι, το οποίο λίγοι γνωρίζουν επειδή ακόμα δεν έχει αξιοποιηθεί τουριστικά με κατασκευή αξιόλογου μονοπατιού πλάι από την κοίτη του ποταμού που εκβάλει στην παραλία του Κουρφαλώνα Καλουδιανών.
Από το μας οδοιπορικό στην περιοχή περάσαμε το φαράγγι σχεδόν άνετα μιας και ο καιρός ήταν καλός και η απόσταση κοντινή, γύρω στα 3 χιλιόμετρα πεζοπορίας. Για την αρχή του φαραγγιού μπορεί κανείς να πάει κατεβαίνοντας μέσα από τα Τοπόλια ή όπως εμείς στο τέλος του χωριού, κάτω από το εξωκκλήσι των Αγίων Πάντων επί του κεντρικού δρόμου που είναι ένα δεύτερο σημείο όπου αρχίζει η κάθοδος ενός αγροτικού δρόμου ενός περίπου χιλιομέτρου καταλήγοντας σχεδόν μέχρι την κοίτη του ποταμού.
Το μονοπάτι που ακολουθήσαμε από εκεί το χάσαμε λίγο παραπάνω, αφού δεν υπήρχαν στηθαία και συνεχίσαμε την άνοδο από την κοίτη του ποταμού, ο οποίος δεν είχε νερά στα 2/3 της διαδρομής. Στη συνέχεια ορισμένες μεγάλες πέτρες σχημάτιζαν μικρούς πανέμορφους καταρράκτες και στο σημείο που το λιγοστό νερό του ποταμού δεν συνέχιζε την πορεία του τερμάτιζε σ’ ένα μικρό πλάτωμα της κοίτης, σαν λιμνούλα με το μεγαλύτερο βάθος της να είναι γύρω στο μισό μέτρο.
Στο μέσον περίπου του φαραγγιού κάτω από την ιστορική σήραγγα τ’ απόκρημνα βουνά σε κάνουν να στέκεσαι, να θαυμάζεις την άγρια ομορφιά της φύσης και να έχεις παρέα σου στα ψηλά γυπαετούς που έχουν σε αυτά τα ύψη τις φωλιές τους. Προχωρώντας ανοίγει το φαράγγι σε μία γόνιμη κοιλάδα με διάφορα δέντρα ως επί το πλείστον ελιές για να τελειώσει η διαδρομή στον Κατσοματάδω.
ΜΝΗΜΕΣ
Εκεί συναντήσαμε έναν ηλικιωμένο κάτοικο, παλιό καφετζή του χωριού τον κ. Θεόδωρο Τζανουδάκη που μας είπε: «Μια φορά ήταν και το δικό μας το χωριό με πολλές οικογένειες, αλλά τώρα απομείναμε ελάχιστες. Στα μαθητικά μου χρόνια πηγαίναμε από εδώ στο διπλανό χωριό το Σάσαλο πάνω από δέκα μαθητές. Σήμερα, ευτυχώς, που στο χωριό έχουμε καλές ταβέρνες και το σπήλαιο της Σοφίας του Θεού και έρχονται αρκετοί επισκέπτες. Το φαράγγι τώρα, όπως και το καστανοδάσος μας, όταν τα αξιοποιήσουν θα έρχονται ακόμα περισσότεροι άνθρωποι».
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Το οδοιπορικό μας συνεχίστηκε προς το καστανοδάσος που πράγματι είναι θαυμάσιο και θα μπορούσε να αποτελούσε -όπως και το φαράγγι- πόλο έλξης Ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Αμέσως μετά σειρά είχε το σπήλαιο της Του Θεού Σοφίας, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια έχει αξιοποιηθεί με κατασκευή σκαλοπατιών από πέτρα και στηθαία σε όλο το μήκος των 300 περίπου μέτρων απόστασης από τον κεντρικό δρόμο. Πρόκειται για ένα σπήλαιο συνδεδεμένο με θρύλους, παραδόσεις και ιστορία. Στο σπήλαιο αυτό έφεραν και τοποθέτησαν στη σχισμή ενός βράχου την εικόνα της Του Θεού Σοφίας. Το εικόνισμα αυτό το έφεραν μαζί τους οι Κρητικοί που είχαν πάει στην Κωνσταντινούπολη για να πολεμήσουν στο πλευρό των μαχητών του Βυζαντίου με τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ο οποίος κατά την υποδοχή τους, που αριθμούσε γύρω στους 1.500 πολεμιστές, χάρισε σε αυτούς το εικόνισμα. Οταν, όμως, η Βασιλεύουσα έπεσε, οι εναπομείναντες γύρω στους 150 Κρητικούς που πολεμούσαν σ’ έναν πύργο δεν παραδινόταν, γεγονός που θαύμασαν οι κατακτητές για να τους χαρίσουν τη ζωή και να τους επιτρέψουν να φύγουν. Οι περισσότεροι από τους διασωθέντες ήταν από την επαρχία Κισάμου, αιτία που τους έκανε να φέρουν το εικόνισμα στο σπήλαιο του Κατσοματάδω.
Παραθέτουμε αρκετά στιγμιότυπα από την όμορφη διαδρομή γνωριμίας σε τόπους που έχουν ιδιαίτερη φυσική ομορφιά και πλούσια ιστορία.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κατσοματάδω έχει κάνει σημαντικές δράσεις ανάδειξης της περιοχής και όπως πληροφορηθήκαμε θα συνεχίσει τις δράσεις παρά τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν οι αγρότες έχοντας στο πλευρό του όλους τους απανταχού ευρισκόμενους Κατσοματαδιανούς.
