30ή Απριλίου του έτους 1945. Στις τότε εφημερίδες ο τίτλος της πλέον χαρμόσυνης είδησης της τελευταίας πενταετίας έγραφε: «Απέθανεν ο μέγας εγκληματίας» αναφερόμενες στην αυτοκτονία του Αδόλφου Χίτλερ στο Βερολίνο.
Την 8η Μαΐου υπεγράφη στο Βερολίνο η άνευ όρων παράδοση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων στους συμμάχους θέτοντας έτσι τέρμα στην αιματηρότερη στην ιστορία παγκόσμια σύρραξη που ξεκίνησε από τον μεγαλοϊδεατισμό ενός παράφρονα ηγέτη.
Πριν από αυτά και μέχρι τέλους Οκτωβρίου του 1944 η υπόλοιπη Ελλάδα και το μεγαλύτερο μέρος της Κρήτης είχαν ελευθερωθεί με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων που μόνο στην Κρήτη συγκεντρώθηκαν σε μια μεγάλη περιοχή του τότε Νομού Χανίων όπου θα ήταν το τελευταίο οχυρό των Ναζί στην Ευρώπη που θα απελευθερωνόταν.
Αυτό έγινε την 9η Μαΐου 1945 με την παράδοση και των τελευταίων δυνάμεων του Γ’ Ράιχ, που υπεγράφη στη βίλα Αριάδνη στο Ηράκλειο. Από την προηγούμενη όμως ημέρα, διαισθανόμενος ο λαός των Χανίων το τέλος του Γ’ Ράιχ, άρχισε τους ξέφρενους πανηγυρισμούς γιορτάζοντας συγχρόνως με την Ανάσταση του Χριστού (ήταν δεύτερη ημέρα του Πάσχα) και την ανάσταση των ανθρώπων της Κρήτης, της Ευρώπης.
Από την 8η Μαΐου και ιδίως τη 10η του ίδιου μήνα, εκατοντάδες ήταν οι κρατούμενοι στις φυλακές Αγιάς, καταδικασμένοι σε βαριές ποινές ή και σε θάνατο για την αντιστασιακή τους δράση που απελευθερώθηκαν.
Την 11η Μαΐου φθάνει στα Χανιά ο δήμαρχος της πόλης Ιωάννης Μουντάκης, ενώ τη 14η αναλαμβάνει στρατιωτικός διοικητής Κρήτης και εγκαθίσταται στα Χανιά ο Γ. Φουντουλάκης.
Την 23η Μαΐου εισέρχονται στην πόλη των Χανίων θριαμβευτικά τα πρώτα τμήματα του ελληνικού στρατού και πλήθος ανταρτών από διάφορες ομάδες. Συμβαίνουν αρκετά επεισόδια που όμως καλύτερα να μην αναφερθούμε σε αυτά γιατί δεν μας τιμούν μετά από τέσσερα χρόνια στυγνής κατοχής. Την 24η Μαΐου εγκαθίσταται στα Χανιά, πρωτεύουσα της Κρήτης, ο Μανούσος Βολουδάκης σαν πολιτικός διοικητής του νησιού. Την 27η Μαΐου τελείται στη Μητρόπολη Χανίων μεγάλη δοξολογία για την απελευθέρωση και μετά απ’ αυτήν η σχηματισθείσα πομπή εν μέσω συγκινητικών εκδηλώσεων φθάνει στο φρούριο του Φιρκά όπου υψώνεται και πάλι η γαλανόλευκη μετά από ακριβώς τέσσερα χρόνια σκλαβιάς.
Τότε μέναμε ακόμη στον Τοπανά της παλιάς πόλης και μη έχοντας ξανακούσει μουσικές και πανηγύρια, έτρεξα κι εγώ να γιορτάσω μαζί με τους μεγάλους. Αν και δεκαοκτάχρονο παιδί, η εικόνα που μου έμεινε αλησμόνητη είναι μιας γυναίκας, νέας, μαυροφόρας με ένα μικρό παιδί στην αγκαλιά που έκλαιγε διαρκώς με λυγμούς όσο κρατούσε η τελετή της ύψωσης. Σίγουρα είχε κάποιον πολύ δικό της, ίσως τον άνδρα της, που δεν πρόλαβε να ζήσει αυτές τις ώρες της λευτεριάς, εκτελεσμένος από τους Ναζί.
Οι Γερμανοί παρέμειναν στα Χανιά περισσότερο από έναν μήνα για να συγκεντρώσουν το φοβερής ποσότητας και δύναμης πολεμικό υλικό που κατείχαν, να εκκενώσουν τα τούνελ, να καταστρέψουν τα πυροβολεία κ.λπ.
Μετά την παράδοσή τους οι Γερμανοί περιορίστηκαν σε ορισμένο εκτεταμένο χώρο, ένα από τα όρια του οποίου θυμάμαι να ήταν στον κεντρικό δρόμο του Μπόλαρη, πάνω από το κέντρο “Χονολουλού”. Τη σκοπιά των Αγγλων και αυτή των Γερμανών, που ήταν δίπλα – δίπλα, χώριζε το συρματόπλεγμα.
Ο τελευταίος που επιβιβάσθηκε από τη Σούδα σε βρετανικό πλοίο σαν αιχμάλωτος πολέμου ήταν ο πενηντάρης στρατηγός Μπεντάκ, τελευταίος στρ. διοικητής Φρουρίου Κρήτης (15-10-44 έως Μάη 1945 και από την είσοδο του πολεμικού πλοίου σε στάση απόλυτης προσοχής και με στρατιωτικό σχήμα αποχαιρέτησε τους άνδρες που έπεσαν και έμειναν στην Κρήτη και ευχήθηκε στους Κρητικούς ειρήνη και ευημερία.
Κρατήθηκε για μικρό χρονικό διάστημα σε στρατόπεδο αιχμαλώτων και πέθανε 17-8-1973.
Σε ένα άλλο όμως μήνυμά του προς τον λαό των Χανίων για το Πάσχα 1945, λίγες ημέρες πριν, φανέρωσε ότι, παρά την ολική καταστροφή της Γερμανίας, τα εκατομμύρια συμπατριωτών του που δεν ζούσαν πλέον και τα εκατομμύρια των νεκρών των λαών που υπέστησαν την επίθεση και τις θηριωδίες των εξαιτίας του παρανοϊκού εγκληματία Χίτλερ παρέμενε πιστός σε αυτόν και αμετανόητος.
Προς τον πληθυσμόν των Χανίων
Οταν το 1941 ο γερμανικός στρατός κατέλαβε την Κρήτην, ο αγών μας δεν εστρέφετο εναντίον του κρητικού λαού, αλλά εναντίον των εχθρών μας, των Αγγλων, όπως και εις την Ηπειρωτικήν Ελλάδα. Ο αρχηγός μας, θέλων να αποδείξη αυτό το γεγονός, απεφάσισε να στείλη πίσω στα σπίτια τους, τους αιχμαλώτους Ελληνας στρατιώτας. Η πράξις αυτή δεν ήταν μόνον μια χειρονομία, αποσκοπούσα ένα ωρισμένο αποτέλεσμα. Οπισθεν αυτής ίστατο η ευγενής ψυχή ενός μεγάλου ανθρώπου.
Ο αρχηγός μας έπεσε την 1 Μαΐου ως στρατιώτης ενώπιον του εχθρού. Είναι περιττόν να λεχθή και μία μόνον λέξις σχετικώς με την διάδοσιν ότι εδολοφονήθη από Γερμανούς στρατιώτας. Γι’ αυτούς τους διαδοσίας είναι αδύνατος η κατανόησις του όρκου πίστεως των Γερμανών.
Οι καρδιές μας είναι γεμάτες πένθος, αλλά μεγαλύτερη ακόμη είναι η υπερηφάνεια μας. Θα έλθη κάποτε ο καιρός, που δεν θα πενθή μόνον η Γερμανία γι’ αυτόν τον μεγάλον άνθρωπον, αλλά όλος εκείνος ο κόσμος, ο οποίος θέλει να θεωρήται ηθικός και πολιτισμένος.
Βασιλείς και δυνάσται επιφυλάσσουν δι’ εαυτούς το δικαίωμα να εγκαταλείπουν τους λαούς των σε στιγμές ανάγκης και δυστυχίας. Σε μας τους Γερμανούς ανήκει η τιμή, ότι ο απλούς και από μας τους ίδιους διαλεγμένος αρχηγός μας έπεσε σαν στρατιώτης μπροστά στο λαό του, στον ηρωικόν αγώνα εναντίον του θανασίμου εχθρού όλου του πολιτισμένου κόσμου.
Επ’ ευκαιρία της ημέρας του Πάσχα των Ελλήνων απευθύνω αυτά τα λόγια εις τον λαόν των Χανίων. Είμαι Γερμανός πάντοτε, και μόνον Γερμανός.
Ο τίτλος του στρατηγού δεν είναι τίποτα άλλο από επίθετον. Αλλά ως ευθύς άνδρας εκφράζω την ειλικρινή ευχήν, ο ελληνικός λαός να ξαναβρή τον εαυτόν του μέσα εις τον πραγματικόν ελληνισμόν. Μόνο έτσι θα μπορέση να συνεργασθή για τους μεγάλους σκοπούς του πολιτισμού. Βήμα προς βήμα θα εννοήση τότε, ότι ο πλούτος της σκέψεως του μεγάλου εκλιπόντος ανδρός Αδόλφου Χίτλερ θα χρησιμεύση, ως βάσις μεγάλων και θετικών έργων.
Το έργον του θα αποσύρη την Ευρώπην από το χείλος της αβύσσου, επί του οποίου παραπαίει, και αν όχι σήμερα, οπωσδήποτε τελικώς.
Η πρωτεύουσά σας εγνώρισε και υπέφερε τον μπολσεβικισμόν, έστω και μόνον στις πρώτες του αρχές. Αν κατορθώση ούτος να εξακολουθή αχαλίνωτος, θα σβύση, μαζύ με κάθε πολιτισμόν, και εκείνον της πατρίδας σας. Γι’ αυτό πρέπει ο αγών να συνεχισθή, και η Γερμανία θα είναι ο πρωτοπόρος του, εφ’ όσον τα χέρια ενός και μόνον Γερμανού θα είναι εις θέσιν να κρατούν το όπλον.
Πόλεμος σημαίνει τρόμο, θάνατο και δυστυχία! Κανένας τόπος, όπου μαίνεται ο πόλεμος, δεν γλυτώνει από τα δεινά του. Και η πατρίδα σας τα υπέστη. Τα δεινά του πολέμου όμως είναι πολύ μεγαλύτερα εις την δικήν μας πατρίδα.
Ηναγκάσθην, διά να τιμωρήσω εγκλήματα ύπουλα και άτιμα κατά του γερμανικού στρατού, να λάβω σκληρά μέτρα. Αι αποφάσεις μου και εις το μέλλον θα ρυθμίζωνται από τις αυτές αρχές, διότι καθήκον μου είναι να προστατεύσω τους στρατιώτας μου. Η Κρήτη είχε, παρ’ όλην την δυστυχίαν και το βάρος μιας κατοχής, και την τύχην να έχη γερμανικόν στρατόν κατοχής.
Προσέξετε την στάσιν των στρατιωτών μου!
Είναι άριστοι Γερμανοί στρατιώται, οι οποίοι εν γνώσει της δυνάμεώς των υποτάσσονται προθύμως εις τους νόμους της υπακοής και της πειθαρχίας. Είμαι ευτυχής, γιατί στέκομαι μπροστά ως αρχηγός τους. Είναι οι άνδρες μου και εγώ ο στρατηγός τους. Ολοι μας υπηρετούμε την Γερμανίαν. Η Γερμανία όμως είναι η κοιτίς της τάξεως, ο τόπος του πραγματικώς αξίου των ανθρώπων σοσιαλισμού. Η δυστυχία μας μάς εξυψώνει υπεράνω όλων των άλλων λαών. Δεν θα παύσωμε να πολεμούμε, για να ελευθερώσωμε την Ευρώπην από την ασιατικήν πανώλην, για να βρη την ευτυχίαν, και μαζύ της και η Γερμανία, η πατρίδα μας.
Ξέρω, ότι τα λόγια μου, μόλις γνωσθούν, θα γίνουν αντικείμενον κακοπίστου διαστρεβλώσεως. Θα παραμορφωθούν και θα διασυρθούν. Θα συζητηθούν ερμηνείες μεταξύ των γραμμών, γιατί η αλήθεια του πραγματικού περιεχομένου δεν επιτρέπει ερμηνείαν. Αυτό δεν με συγκινεί, δεν επηρεάζει την τιμιότητα των λόγων μου. Οι άνθρωποι αυτοί θα είναι τα ίδια εκείνα υποκείμενα, διά τα οποία κάθε μέσον και κάθε ψεύδος είναι ευπρόσδεκτα, για να εξωθούν εις τα άκρα και να σπείρουν μίσος, γιατί μόνον στον βούρκο αναπτύσσεται η σαπίλα, ο μπολσεβικισμός. Γνώρισμά τους οι πράξεις τους.
Εύχομαι εις τον Κρητικόν λαόν, η ημέρα της Αναστάσεως να είναι γι’ αυτόν σύμβολον διά το μέλλον.
Σύμβολον δικό μας είναι η πίστις μας εις τον νεκρόν αρχηγό μας Αδόλφον Χίτλερ.
Ο διοικητής της οχυράς θέσεως Κρήτης
Στρατηγός Μπεντάκ, 6-5-1945.
ΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΜΑΧΟΜΕΝΩΝ
Σοβ. Ενωσις 12.500.000
Ηνωμ. Πολιτείες 12.364.000
Γαλλία 5.000.000
Μεγ. Βρετανία 4.683.000
Κίνα (εθνικιστική) 3.800.000
Ινδίες 2.150.000
Κίνα (κομμουνιστική) 1.200.000
Πολωνία 1.000.000
Τουρκία 850.000
Βέλγιο 800.000
Καναδάς 780.000
Αυστραλία 680.000
Φιλιππίνες 500.000
Νοτιοσλαβία 500.000
Ελλάς 414.000
Βραζιλία 200.000
Τσεχοσλοβακία 180.000
Νέα Ζηλανδία 157.000
Νοτιοαφρικανική Ενωσις 140.000
Περσία 120.000
Αργεντινή 100.000
Μεξικό 60.000
Αίγυπτος 54.000
Νορβηγία 25.000
Ολα τα άλλα συμμ. κράτη 781.900
ΣΥΝΟΛΟΝ ΣΥΜΜΑΧΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ 49.038.900
Γερμανία (και Αυστρία) 10.000.000
Ιαπωνία 6.095.000
Ιταλία 4.000.000
Ρουμανία 600.000
Βουλγαρία 450.000
Ουγγαρία 350.000
Φινλανδία 250.000
Σιάμ (Ταϊλάνδη) 120.000
ΣΥΝΟΛΟΝ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΣ 21.000.000
ΟΛΙΚΟΝ ΣΥΝΟΛΟΝ 70.909.900
Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΖΩΕΣ
Ας σημειωθεί ότι για τις σοβιετικές απώλειες δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά υπολογίζονται σε 12-15 εκατομμύρια. Στο Βέλγιο άλλοι ανεβάζουν τους νεκρούς σε 100.000, ενώ στην Κίνα οι απώλειες του άμαχου πληθυσμού υπολογίζονται σε πολλά εκατομμύρια και της Νοτιοσλαβίας σε 1.400.000.
Τις μεγαλύτερες απώλειες στον άμαχο πληθυσμό, όπως φαίνεται στον πίνακα, είχε η Ελλάδα, αν και πολύ μικρότερη χώρα από άλλες. Το κόστος του πολέμου, σε δολάρια φυσικά, αμέσως μετά τη λήξη του υπολογίζεται συνολικά σε 1.020.000.000.000. Το μεγαλύτερο μέρος επωμίσθηκαν οι Η.Π.Α. 331 δισεκατομμύρια, η Μεγάλη Βρετανία 120 δισεκατομμύρια, η Σοβιετική Ενωση 192 δισεκατομμύρια και από τους αντιπάλους η Γερμανία με 273 δισ., η Ιταλία 94 δισ. και η Ιαπωνία 56 δισ. Οι περιουσίες που καταστράφηκαν κατά έναν υπολογισμό προσεγγίζουν τα 231 δισεκατομμύρια δολάρια εκείνης της περιόδου.
