Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΪΤΖΟΓΛΟΥ
stcloris@yahoo.com
Η ΦΕΤΙΝΗ Μεγάλη Εβδομάδα είναι η δεύτερη ενός δεύτερου «σκληρού Απρίλη» (1), με το Μνημόνιο δυνάστη:
– με ουσιαστικές περικοπές σε μισθούς και συντάξεις ?
– με μια πολιτική κατάσταση τόσο συγκεχυμένη που κανείς δεν ξέρει πόσες «σταυρώσεις» («αναδιαρθρώσεις»;) μας επιφυλάσσονται ?
-με μια τόσο «ανήθικης υπόστασης» αντιπολίτευση που απλά επιβεβαιώνει τον παλιό κακό εαυτό της ?
-με μια Αριστερά αμήχανη, παραλυμένη, μονολιθική κι ανίκανη να αρθρώσει μια στοιχειώδη πρόταση για έξοδο από την κρίση?
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ, με έναν λαό που στέκεται άγρια στριμωγμένος στη γωνιά κάνοντας υπομονή. Λέξεις – καρφιά στο σώμα του, η ανεργία των νέων, η ατιμωρησία των υπαιτίων της κρίσης, η άδικη φορολόγηση των χαμηλόμισθων, η παντελής έλλειψη ισονομίας, η επικείμενη αναδιάρθρωση, οι κυνικοί Οίκοι Αξιολόγησης, οι ανάλγητες Τράπεζες, οι «δηλώσεις» των προηγούμενων που δεν έκαναν τίποτε στην ώρα τους?
?ΜΕΡΕΣ ΠΑΘΩΝ, λοιπόν! Λησμονούμε, για λίγο, την καθημερινότητα για να βυθιστούμε στο πνεύμα των ημερών. Λατρεύουμε τους στίχους ορισμένων ποιητών μας που συμπυκνώνουν βαθιά νοήματα θρησκευτικότητας μέσα σε λίγες λέξεις ή εικόνες? Οι μεγαλοβδομαδιάτικοι στίχοι διαμορφώνονται από τις μυρουδιές της ελληνικής άνοιξης.., τα φανταχτερά χρώματα των μυροβόλων κήπων.., το βάπτισμα μες στα βαριά αρώματα των κρητικών λεμονανθών? Είναι μια ποίηση που αναδίδει το θυμίαμα των μεθυστικών λιβανιών ανάκατα με τους υπέροχους λόγους των κατανυκτικών ψαλμωδιών στις εκκλησίες?
ΑΥΤΗ η αιώνια επανάληψη του Θείου Δράματος με τη μετατροπή του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα ενός Θεού (Θεανθρώπου) του οποίου ο μαρτυρικός σταυρικός θάνατος και η υπέρλαμπρη Ανάστασή Του δηλώνουν πάντα το πέρασμα απ? τη «στενή πύλη» του Άδη στην Αιωνιότητα, ανέκαθεν αιχμαλώτιζε τις ψυχές μας: Τόσο για το ακατανόητο αλλά συναρπαστικό θέμα της «αναπαράστασης» του Θείου Δράματος όσο και για το υπερβατικό και θεμελιώδες μήνυμα της Ανάστασης? Και είναι αυτό το μετέωρο του πνεύματος ανάμεσα στην αλήθεια του γεγονότος και στη μυθοποίησή του απ? τους Ευαγγελιστές και τον Απόστολο Παύλο, που κάνει την Ορθόδοξη Πίστη μας να μη δέχεται καμιά ανθρώπινη λογική εξήγηση. Επειδή απλούστατα, η πίστη -όπως και τα αισθήματα της καρδιάς- έχουν τη δική τους λογική, που άλλη Λογική δεν μπορεί να ερμηνεύσει?
***
ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΙΑΤΙΚΟ σεργιάνι στους ποιητικούς κήπους της μεγαλύτερης -εν ζωή- ποιήτριάς μας, της Κικής Δημουλά, φανερώνει πόσο οι στίχοι της πηγάζουν απ? την καθημερινή εκπλήσσουσα πραγματικότητα, μα κι απ? τη βαθιά της πίστη στον άνθρωπο. Η κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας έχει και μια Πρόταση Ζωής: Είτε πρόκειται για την ιστορία του Ιωσήφ του Πάγκαλου είτε για τις παραβολές των «Μωρών Παρθένων» και των «Ταλάντων» είτε για την πόρνη και το μύρο στα μαλλιά του Ιησού είτε για τον «Μυστικό Δείπνο».., όλα συντείνουν στην αποκορύφωση του Πάθους -τη Σταύρωση- μετά στην Αποκαθήλωση, την Ταφή και την Ανάσταση.
ΓΙΑ την Κική Δημουλά η ποίηση είναι ένα ευφάνταστο, ανατρεπτικό παιχνίδι λέξεων, με αντίκρισμα την καθημερινότητα και την ουσία της. Για την ίδια, «η ποίηση είναι ένα ψιλόβροχο σε μια διαρκή ξηρασία», που καταφέρνει όμως και τρυπώνει στις πιο μύχιες σκέψεις των ανθρώπων δροσίζοντάς τες. Η δροσιά των στίχων της είναι περισσότερο αναγκαία στην εποχή μας, αφού όλοι μας, «στεγνωμένοι» πια, παιδευόμαστε μέσα στο απρόβλεπτο και εχθρικό περιβάλλον των φθαρμένων «παλαιών πολιτικών» και των αποτυχημένων ανθρώπινων σχέσεων.
ΖΟΥΜΕ μια αδιέξοδη και ολοένα φθίνουσα κοινωνία με ερειπωμένες τις αξίες της. Ζητούμε την καταλλαγή και την παραμυθία απ? όπου κι αν προέλθουν? Και έρχεται η ποίηση της Κικής Δημουλά με τις υποδόριες, σατιρίζουσες αιχμές της (εδώ, έστω κι αποσπασματικά), να μας θυμίσει πόσο μας λείπει η αλληλοκατανόηση. Να μας αφυπνίσει, κυρίως, για τα συμβαίνοντα γύρω μας?
?ΑΠΟ ΤΗ Μεγάλη Δευτέρα κιόλας οι εκκλησίες σε πόλεις και χωριά πλημμυρίζουν από κόσμο. Απλές, μα πολυσήμαντες οι πασχαλινές εικόνες που δεν ξεφεύγουν από την ποίηση:
«Γεμάτη μέσα η πίστη.
Βγαίνουν στην πόρτα λιβάνια
ημιλιπόθυμα από την ιερότητα της ζέστης.
Μπήκα κι εγώ να προσκυνήσω τα πάθη σου
τ? ανθεκτικά Χριστέ μου
-τα δικά μου «ως εκλείπει καπνός εκλιπέτωσαν»(?)» (1)
ΠΩΣ βιώνεται ποιητικά μια «Μεγάλη Εβδομάδα»;
«Το Όχι είναι δισύλλαβο:
βρέ-χει.
Ο Πιλάτος φοράει το μπλε του αδιάβροχο,
δεν βρίσκει ταξί,
οι συνειδήσεις συνωστίζονται
στον ίδιο μονόδρομο,
όλοι νίπτουν τας χείρας των,
μάλιστα τέτοιες μέρες. (?)
Οι καμπάνες φορτώνουν
βαλίτσες στα πούλμαν,
τα τρένα τρέχουνε, ξεσκίζουν
και βάζουν κλήρο
στα ιμάτια των τοπίων.
Σταύρωσον, σταύρωσον
τα χέρια σου στο στήθος?
Τι άλλο να κάνω;
Ποιο μέτρο να κινητοποιήσω;
Πού ξέρω από πού
φεύγει το κάθε πράγμα;
Κάθε κατεύθυνση έχει το άλλοθί της.
Οι πασχαλιές εσταυρωμένες
σ? ένα φθηνό ανθοδοχείο
εμψυχώνουν το άρωμα του θανάτου.
Τα μάτια σου
είναι οι δύο ληστές,
εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. (?)
Οι εκκλησίες ξεχειλίζουν
αγάπα τον πλησίον σου?
Απαίτηση,
που μες στη ρύμη και τη γλύκα των ψαλμών,
περνάει σαν εύκολη αγάπη
και χάνει τη θεία απανθρωπιά της,
το θείο ανεφάρμοστο.
Στην κοπιώδη πορεία του δεηθώμεν
τα μεγάλα κεριά προχωρούν,
τα κεριά της δραχμής μένουν πίσω. (?)
Ξεχειλίζουν οι εκκλησίες.
Δεν χωράω, δεν πειράζει.
Θα μάθω το τετέλεσται
από άλλη πηγή.
Πιο θετική» (3)
ΝΑ ΚΑΙ η προσδοκώμενη λύτρωση από τα αμέτρητα πάθη της καθημερινότητάς μας, τα πολλαπλασιαζόμενα από τις συνέπειες της Τρόικας και του Μνημονίου:
«Ιδού η μικροτάτη Παρασκευή πάλι
σε βαφή Μεγάλης βουτηγμένη.
Μετεφέρθης άρον άρον στην εντατική
εγκατάλειψή σου.
Θεράποντες ήχοι σημάντρων
μετράνε κάθε τόσο το σφυγμό σου
ο θεϊκός αδύναμος και ο απτός σκιαγμένος
ντααααααν α ν α ν νταντον οόν οόν
Μέτωπο αιμάτινο σου πλέκουν τ? ακανθώδη
έθιμα
και επί τον ιματισμόν σου έβαλαν κλήρο
η νηστεία ο Μπαχ τα βαρελότα και η μέθοδος
να φτάνει με καρφιά στα άκρα του ο πόνος.
Τι κι αν εσχίσθη το καταπέτασμα των χαμομηλιών
τι κι αν χρωμάτων στρατιαί εξεπλήττοντο
σταύρωσον σταύρωσον αλαλάζουν
τα κρεοπωλεία οι ψησταριές κι οι φούρνοι.
Δε μ? άκουσες.
Άφησες ανύμφευτη την κόμη της Μαγδαληνής
και σπατάλησες το σπάνιο Νυμφίο άρωμά σου
για να κάνεις τεστ αληθείας στην αγάπη, στον πλησίον.
Σου φώναζα να τους αφήσεις όπως είναι
όπως τους παραλάβαμε από την υπαρξιακή παράδοση
όπως περιγράφτηκαν από στόμα σε στόμα
από πικρό ποτήριον σε πικρότερο. Δε γλίτωσε
σταυρώθηκε όποιος διανοήθηκε να τους επαληθεύσει.
Προσκυνώ το οικείον προσφιλές μου σφάλμα σου.
Εν συντριβή περιστρέφω τη σούβλα
αδημονώντας σε αμνέ μας». (4)
?ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!
ΣΗΜΕΙΩΣEIΣ:
-(1) Παραπομπή στο:
«Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας
μες απ? την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας
θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας
με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές».[Τ. Σ. Έλιοτ, Έρημη χώρα, μτφρ: Γ. Σεφέρη.]
-(2)Κική Δημουλά, «Ενός λεπτού μαζί», σελ. 29, Πλάγιος Ύμνος, Ίκαρος, 1998)
-(3)Κική Δημουλά, «Το λίγο του κόσμου», Μεγάλη Εβδομάδα, 1971)
-(4)Κική Δημουλά, «Ενός Λεπτού Μαζί», σελ. 43-44, Γραμματείς και πρεσβύτεροι αιώνες, Ίκαρος, 1998
