Aθήνα
Την ανάγκη επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Εκθεσή της για τη Νομισματική Πολιτική 2010 – 2011, που υποβλήθηκε χθες, Τρίτη, στη Βουλή και το Υπουργικό Συμβούλιο.
Την Έκθεση παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής, Φίλιππο Πετσάλνικο, ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Προβόπουλος.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί το 2011 κατά 3% περίπου, χωρίς να αποκλείεται μείωση κατάτι μεγαλύτερη. Η ανεργία αναμένεται να ξεπεράσει το 12,5%.
Όπως τονίζεται στην Εκθεση, η απασχόληση εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 2,5% περίπου το 2010, που σημαίνει απώλεια 100.000 θέσεων εργασίας.
Η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει ότι το Μνημόνιο απέτρεψε την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας εξασφαλίζοντας την αναγκαία χρηματοδότηση όταν το κόστος προσφυγής στις αγορές είχε καταστεί απαγορευτικό, ενώ παράλληλα, επέσπευσε την πραγματοποίηση σημαντικών αλλαγών που καθυστερούσαν επί δεκαετίες.
Για τις εξελίξεις στο ΑΕΠ, την απασχόληση, τα εισοδήματα, τον πληθωρισμό και το ισοζύγιο πληρωμών, αναφέρει ότι το ΑΕΠ μειώθηκε ελαφρά περισσότερο από 4% το 2010 (μετά από μείωση 2,3% το 2009), ενώ όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι εκθέσεις αξιολόγησης προβλέπουν ότι η ύφεση θα συνεχιστεί και το 2011, με ηπιότερο ρυθμό.
Η αβεβαιότητα, το αυξανόμενο φορολογικό βάρος, η πτώση της ζήτησης και οι χρηματοδοτικές στενότητες οδήγησαν τις επενδύσεις σε μείωση που μπορεί το 2010 να έχει υπερβεί το 18%.
Αναφορικά με τον αποπληθωρισμό, η κεντρική Τράπεζα αναφέρει πως οι πραγματικές μέσες αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν κατά 9% το 2010 και προβλέπεται ότι θα μειωθούν σχεδόν κατά 5% το 2011, ενώ μπορεί να σταθεροποιηθούν το 2012.
Η μείωση των πραγματικών εισοδημάτων το 2010 αντανακλά και την επιτάχυνση του πληθωρισμού στο 4,7%, η οποία οφειλόταν, κυρίως, στην αύξηση της έμμεσης φορολογίας αλλά και στην ταχεία άνοδο της τιμής του πετρελαίου. Το 2011, ο μέσος ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει σημαντικά και θα διαμορφωθεί γύρω στο 2,2%, ενώ το μέσο επίπεδο του πυρήνα του πληθωρισμού προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το 1%.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, μετά την αισθητή μείωσή του το 2009 λόγω της ύφεσης, εκτιμάται ότι μειώθηκε μόνο οριακά το 2010. Σημειώνει, ωστόσο, πως υπάρχουν θετικά στοιχεία, όπως η ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών το δεύτερο εξάμηνο, η σημαντική υποχώρηση των εισαγωγών αγαθών και η μεγάλη αύξηση των ναυτιλιακών εισπράξεων.
Η ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών αντανακλά, κυρίως, την ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης και δευτερευόντως τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους το 2010, η οποία προβλέπεται να συνεχιστεί φέτος. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει περαιτέρω το 2011.
Η μείωση του ελλείμματος
Για τον κρίσιμο τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει πως υπήρξε «ορατή πρόοδος». Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού περιορίστηκε στο 8,4% του ΑΕΠ, έναντι 13,1% το 2009 (βάσει δημοσιονομικών στοιχείων).
Οπως υπογραμμίζεται, η συρρίκνωση των ελλειμμάτων και η δημιουργία επαρκών πρωτογενών πλεονασμάτων είναι εξάλλου το πρώτο και απαραίτητο βήμα για τον αποτελεσματικότερο χειρισμό του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ.
Η δεύτερη, εξίσου καθοριστική, προϋπόθεση για τη μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ αλλά και για την άμβλυνση των συνεπειών της κρίσης είναι η ανάκαμψη της οικονομίας και στη συνέχεια η ανάπτυξη με ταχείς ρυθμούς.
Οι διαρθρωτικές
μεταρρυθμίσεις
Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά πως οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος πρέπει να προχωρήσουν με αποφασιστικότητα και να στηριχθούν στην ευρεία συναίνεση της κοινωνίας.
Η κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευθεί να παρουσιάσει έως τον Μάρτιο του 2011 ένα συνεκτικό σχέδιο δράσης με χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για τον μεσοπρόθεσμο περιορισμό του ελλείμματος. Το σχέδιο θα προσδιορίζει τα πρόσθετα μέτρα (διαρθρωτικής φύσεως), ύψους άνω του 5% του ΑΕΠ, τα οποία θα οδηγήσουν σε μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης σε 2,6% του ΑΕΠ το 2014.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι θα ήταν ιδιαίτερα θετικό αν τελικά επιτυγχανόταν ταχύτερη δημοσιονομική προσαρμογή τα επόμενα χρόνια και μείωση του ελλείμματος έως το 2014 μεγαλύτερη από ό,τι προβλέπεται τώρα.
Αυτό σύμφωνα με την έκθεση είναι εφικτό, αν το σχέδιο μείωσης του ελλείμματος επικεντρωθεί στα ακόλουθα:
? Περιορισμό των δαπανών φορέων της γενικής κυβέρνησης, με αναδιαρθρώσεις και δομικές αλλαγές όπως: Αναδιάρθρωση των ζημιογόνων ΔΕΚΟ, παύση λειτουργίας μη αναγκαίων φορέων του δημόσιου τομέα και συγχώνευση άλλων, μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης με εξορθολογισμό του συστήματος αμοιβών και διαχείρισης ανθρώπινων πόρων των φορέων της γενικής κυβέρνησης, εξέταση της δυνατότητας για περαιτέρω συγκράτηση των αμυντικών δαπανών.
? Βελτίωση της λειτουργίας και ενίσχυση των δημοσιονομικών θεσμών με έμφαση στην ενίσχυση του ελέγχου των δαπανών, στην αύξηση της διαφάνειας και στη βελτίωση της κατάρτισης του προϋπολογισμού. Ιδιαίτερη σημασία έχει εν προκειμένω η θέσπιση αριθμητικών δημοσιονομικών κανόνων για το ύψος και τον ρυθμό μεταβολής βασικών δημοσιονομικών μεγεθών.
? Επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, στην οποία μπορεί να συμβάλει η αξιόπιστη καταγραφή της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, και αύξηση των εσόδων από την αξιοποίηση της τελευταίας.
? Περιορισμό της φοροδιαφυγής, με την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου, που είναι εφικτή αν υπάρξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μηχανοργάνωσης, σε συνδυασμό με την απλοποίηση των κανόνων του φορολογικού συστήματος.
Αντίστοιχα, η Τράπεζα της Ελλάδας θεωρεί πως η αναπτυξιακή πολιτική, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να επενεργεί θετικά σε όλους τους παράγοντες που συνδιαμορφώνουν αυτό το περιβάλλον. Σήμερα, οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη είναι:
? Ταχύτερος περιορισμός των δημόσιων ελλειμμάτων όχι μόνο για δημοσιονομικούς αλλά και για αναπτυξιακούς λόγους.
? Στοχευμένες επιλογές για την ενίσχυση της ανάπτυξης με βάση ένα δεσμευτικό, συνεκτικό Σχέδιο Δράσης για την Ανάπτυξη, όπως έχει προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος.
? Εφαρμογή σαρωτικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που θα ανατρέψουν παρωχημένες δομές και θα βελτιώσουν την ανταγωνιστική λειτουργία της οικονομίας.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές αφορούν την υλοποίηση μέτρων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας και την αύξηση των ευκαιριών απασχόλησης, την αναβάθμιση της εκπαίδευσης, την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, τη διαμόρφωση ανταγωνιστικών συνθηκών στις αγορές, την άρση των εμποδίων για τη δημιουργία περιβάλλοντος φιλικού προς την επιχειρηματικότητα.
? Ενεργητικές πολιτικές για την ενίσχυση των επενδύσεων, με την αξιοποίηση των νέων νόμων για τα κίνητρα επενδύσεων και το ΕΤΕΑΝ, ταχύτερη απορρόφηση των κοινοτικών πόρων μέσω του ΕΣΠΑ και ενθάρρυνση της αποταμίευσης με την κατάλληλη φορολογική πολιτική.
Οι προκλήσεις
για τις Τράπεζες
Για το τραπεζικό σύστημα θεωρεί πως το 2011 θα είναι έτος μεγάλων και σύνθετων προκλήσεων και οι Τράπεζες επιβάλλεται να βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση.
Οπως αναφέρει φέτος οι Τράπεζες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την αναμενόμενη περαιτέρω επιδείνωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου δανείων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, την ανάγκη για σταδιακή απεξάρτηση από το Ευρωσύστημα όσον αφορά την άντληση ρευστότητας, τον εξορθολογισμό του υποδείγματος επιχειρησιακής λειτουργίας τους και διαχείρισης του λειτουργικού τους κόστους καθώς και τη σταδιακή προσαρμογή τους στις απαιτήσεις του νέου διεθνούς ρυθμιστικού πλαισίου.
Μάλιστα, εκτιμά πως η χρηματοδότηση προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα, με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, αναμένεται να σημειώσει μηδενικούς ή αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής κατά το 2011.
Από την άλλη πλευρά, αυξητικά αναμένεται να επηρεάσει τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα η πρόσφατη παράταση του προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας. «Το πώς τελικά θα κινηθεί ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης το τρέχον έτος θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα πρόσβασης των ελληνικών Τραπεζών στις αγορές χρήματος και κεφαλαίων και από τη βελτίωση της εμπιστοσύνης των αποταμιευτών», σημειώνεται στην Εκθεση.
Σχόλια αντιπολίτευσης
Hελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε «μακροχρόνιο παγετώνα», βυθιζόμενη όλο και πιο βαθιά στην ύφεση. Συνεχίζει την αδιέξοδη πορεία της, χωρίς προοπτική, εξαιτίας της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής. Κυβερνητική πολιτική που έχει οδηγήσει την οικονομία σε παράλυση και την κοινωνία σε απελπισία», τόνισε σχολιάζοντας την έκθεση της ΤτΕ ο αναπληρωτής τομεάρχης Οικονομίας της Νέας Δημοκρατίας, Χρήστος Σταϊκούρας κάνοντας λόγο για αποτυχία του «μνημονίου».
«Απολύτως δικαιολογημένη η ικανοποίηση του εκπροσώπου των τραπεζιτών για τα αποτελέσματα του κυβερνητικού έργου, εφόσον θα πάρουν 30 δισ. επιπλέον των 68 που έχουν ήδη εισπράξει απ? τις κυβερνήσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, ανεβάζοντας το χρέος, που με απύθμενο θράσος ζητούν να πληρώσει ο λαός.»,σχολίασε το ΚΚΕ.
«Είναι πια φανερό στον καθένα ότι οι πολιτικές του Μνημονίου επιδεινώνουν την ύφεση της ελληνικής οικονομίας και βαθαίνουν την κρίση χρέους», τόνισε ο Συνασπισμός και ζήτησε να συσταθεί άμεσα μια Ανεξάρτητη Διεθνής Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του ελληνικού δημόσιου χρέους, στην προοπτική επαναδιαπραγμάτευσής του προς το συμφέρον των εργαζομένων.
