ΟΙΚΟ-ΛΟΓΙΕΣ
Τι είναι το σκιάχτρο; Το σκιάχτρο φοβερίζει, σκιάζει. Από το σκιάζω. Ό,τι προκαλεί φόβο, φόβητρο. Το μέσο που χρησιμοποιούν οι αγρότες για να διώχνουν τα πουλιά από τα’ αμπέλια, κήπους κ.λπ. Μεταφορικά ο άσχημος άνθρωπος.
Πριν από λίγα χρόνια μια εγγόνα μου, που φοιτούσε τότε στο δημοτικό σχολείο, πρωταγωνίστησε σ’ ένα θεατρικό έργο του σχολείου της, με τον τίτλο “Το Σκιάχτρο”. Θυμάμαι πως ο συγγραφέας του έργου είχε δώσει ζωή και πνοή και ψυχή σε τούτο το άψυχο κατασκεύασμα. Στο έργο μιλούσε, ιστορούσε, συζητούσε, γελούσε, τραγουδούσε και χόρευε. Χαιρόταν και θλιβόταν με αυτά που έβλεπε γύρω του κ.ά.
Τα σκιάχτρα που συναντούμε στον δρόμο μας, πολλές φορές ξαφνικά τρομάζουμε. Αλλη φορά από μακριά τα νομίζουμε αληθινούς και ζωντανούς ανθρώπους. Τα σκιάχτρα στήνονται για το φόβο των πουλιών, μα δεν νομίζω πως και τ’ άλλα ζώα δεν θα φοβούνται και θα απομακρύνονται από τις καλλιέργειες κι από τις ζημιές που προκαλούν, π.χ. αρκάλοι, λαγοί κ.λπ. Δεν θα ξαγλιούνε και δεν θα τρώνε τα τρυφερά νεόφυτα προπάντων. Δεν φοβίζουν και τους κλέφτες; Από μακριά οπωσδήποτε! Το σκιάχτρο εκλαμβάνεται ζωντανός άνθρωπος. Κι ο Ιούδας είναι δεμένος με τις παιδικές μου μνήμες. Μα τι είναι ο Ιούδας που καίμε στην Ανάσταση του Κυρίου; Ένα είδος σκιάχτρου. Από τα ίδια υλικά, δεν κατασκευάζεται; Μεγαλύτερος βέβαια και στερεότερος κι ας είναι τόσο εφήμερος. Για μια βδομάδα περίπου κρεμόταν στο δέντρο της αυλής της εκκλησίας του χωριού. Τι θέλει να γίνει ένα σκιάχτρο για το αμπέλι ή για τον κήπο; Δυο καλάμια ή δυο ξύλα, ένα μεγαλύτερο κι ένα μικρότερο που σχηματίζουνε σταυρό. Το κάθετο είναι το σώμα του ανθρώπου, το οριζόντιο είναι τα χέρια και βάζουνε και κεφάλι.
Σήμερα, που είναι καλύτερο το οικονομικό επίπεδο, τα σκιάχτρα καμιά φορά είναι περίτεχνα. Πάντως, οπωσδήποτε χρειάζεται και κεφάλι από το όρθιο καλάμι και… καπέλο! Το κεφάλι πώς γίνεται; Ή από κουρέλια και συνηθέστερα από ένα φλασκάκι. Ένα κούφιο πράμα, το φλασκάκι, όπως και μερικά ανθρώπινα κεφάλια! Περιποιημένα και βελτιωμένα -όπως έγραψα παραπάνω- και τα σκιάχτρα. Παντελόνια σήμερα, σακάκια, τραγιάσκες, σαν να γίνεται επίδειξη καλλιτεχνίας. Είναι πάντα τα σκιάχτρα για φοβέρα; Όχι. Διαβάστε τούτο το επεισόδιο. Η κατσίκα ήταν συνδεδεμένη με μια χωριανή μου. Όταν έλειπε, την αναζητούσε και έκραζε απαρηγόρητη. Εκείνη πάλι, κρεμούσε τη ρόμπα της στο κυπαρίσσι της αυλής, την έβλεπε το ζώο και σιωπούσε.
Μα αφορμή για το σημερινό σημείωμα είναι μια παλιά ιστοριούλα από το Σηρικάρι. Τα κεράσια τα εξολόθρευαν τα πουλιά μόλις ωρίμαζαν, γι’ αυτό κι ο αφεντικός του δέντρου έκανε ένα σκιάχτρο και το τοποθέτησε στην κορυφή του δέντρου. Μια χωριανή πήγε, έκοψε κεράσια, χωρίς να δει το σκιάχτρο. Σαν τελείωσε κι έφυγε, το είδε. Μα εκείνη νόμιζε πως ήταν ο αφεντικός! Κι έλεγε μετά στο χωριό: «Πήγα και γέμισα το καλαθάκι κι ο Μηνάς (έτσι τον έλεγαν), αν και μ’ είδε γιατί ήταν πάνω στην κερασιά, δε μου ’βγαλε άχνα ο κακορίζικος!».
