Η σιωπή έσπασε στο µαθητικό φεστιβάλ κατά του ρατσισµού και της ξενοφοβίας που πραγµατοποιήθηκε την Παρασκευή 17 Μαΐου στο Μουσείο Τυπογραφίας του Γιάννη και της Ελένης Γαρεδάκη, µε αφορµή τη ∆ιεθνή Ηµέρα των Μουσείων (18 Μαΐου 2024) µε θέµα του ∆ιεθνούς Συµβουλίου Μουσείων (ICOM): ‘‘Μουσεία για την εκπαίδευση και την έρευνα’’. Τα παιδιά µίλησαν µέσα από τα βιώµατα της σχολικής τους ζωής µε αφοπλιστική ειλικρίνεια για ένα θέµα που τα αγγίζει και τα πληγώνει.
Τόλµησαν να απογυµνώσουν τη σκληρή σε πολλές περιπτώσεις αλήθεια και να την µετατρέψουν µε όχηµα την τέχνη σε µια ξεχωριστή γιορτή µε υπέροχα µηνύµατα για πολλούς αποδέκτες στην πολυπολιτισµική µας πόλη.
120 έφηβοι από τέσσερα σχολεία της πόλης µας ( 1ο Πειραµατικό Γυµνάσιο Χανίων, 4ο Γυµνάσιο, Γυµνάσιο και Λύκειο Σούδας), άνοιξαν τις καρδιές τους, ξεδίπλωσαν τις εφηβικές ευαισθησίες τους και πρότειναν τρόπους αρµονικής και ισότιµης συνύπαρξης µε το διαφορετικό σε ένα σχολείο χωρίς αποκλεισµούς, χωρίς διακρίσεις. Θέλησαν έτσι να πρωταγωνιστήσουν τα ίδια τα παιδιά σε ένα διαφορετικό µάθηµα ζωής για την ξενοφοβία, το ρατσισµό, την έννοια του πρόσφυγα και του µετανάστη αποδυναµώνοντας τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Μαθητές του 1ο Πειραµατικού Γυµνασίου µε καταγωγή από τρεις Ηπείρους( Ασία, Αφρική και Ευρώπη) και από δεκατέσσερεις χώρες του κόσµου ένωσαν τις καρδιές τους σε ένα µοναδικό παζλ που συνέθεσε την πολυπολιτισµική καρδιά τους σχολείου τους. Και χτύπησε εκεί , στο θεατράκι του Μουσείου, αυτή η καρδιά. Με φανερή τη νοσταλγία στα πρόσωπα και στα µάτια των παιδιών για τις χώρες καταγωγής τους, για τις οµορφιές των τόπων και των δικών τους ανθρώπων που άφησαν πίσω. Ένα αγαπηµένο τραγούδι, οι ήχοι του βιολιού στα επιδέξια χέρια της Τσέχας µαθήτριας, οι όµορφες τοπικές ενδυµασίες που τα παιδιά φορούσαν µε υπερηφάνεια, µια προσευχή από τη Συρία, ένα ποίηµα από τη Ρωσία, µια αληθινή ιστορία από το Λίβανο, ένα δάκρυ, µια ανάµνηση, µια εξοµολόγηση για το φόβο της απόρριψης… Και ένα θερµό χειροκρότηµα στο τέλος που φώτισε τα µάτια των παιδιών από τη χαρά της αποδοχής!
ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΟΥ∆ΑΣ
Ο λόγος στη συνέχεια στους µαθητές του Γενικού Λυκείου Σούδας που αξιοποιώντας τη δύναµη διαχρονικών λογοτεχνικών κειµένων, έστειλαν το µήνυµά τους για ένα σχολείο ∆ηµοκρατικό, ασφαλές, ανεκτικό σε κάθε µορφή διαφορετικότητας. Κλειδί η αγάπη και η αποδοχή, όπως αυτή αποτυπώθηκε από τη χορωδία του σχολείου µε την από καρδιάς ερµηνεία του τραγουδιού του Παντελή Θαλασσινού «Ν’ αγαπάς». ∆εν έλειπε βέβαια και η θεωρητική τεκµηρίωση για τα φλέγον θέµα της ρατσιστικής συµπεριφοράς, αλλά και η απαραίτητη διευκρίνιση των επιστηµονικών όρων από τα παιδιά.
ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΟΥ∆ΑΣ
Και κάπως έτσι περάσαµε από τη θεωρία στην πράξη µε τους µαθητές του Γυµνασίου Σούδας αυτή τη φορά να αποτυπώνουν την πραγµατικότητα της σχολικής ζωής, µέσα από τη δραµατοποίηση ενός παραµυθιού και ευρηµατικών διαλόγων που έγραψαν τα ίδια για τον κοινωνικό ρατσισµό µε αφορµή την εξωτερική εµφάνιση και το σχολικό εκφοβισµό µέσω διαδικτύου. Ανάµεσα στους προτεινόµενους τρόπους εξάλειψης των αρνητικών συµπεριφορών και η ενσυναίσθηση! Όπως συνέβη στην περίπτωση των συγχορευτών του κουτσού Αµπαδιώτη οπλαρχηγού της Κρήτης, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ήταν τόσο µεγάλη η επιθυµία του να χορέψει πεντοζάλι που το χόρεψε µε τα κουτσά βήµατα του, µε τους συγχορευτές του και τους οργανοπαίχτες να προσαρµόζονται στα ζάλα του. Αυτό τον ξεχασµένο χορό, «τον Κουτσαµπαδιανό» που καθιερώθηκε από τότε χόρεψαν τα παιδιά µε νόηµα και κρητική λεβεντιά.
ΤΟ 4ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ
Μέσα και έξω από τα τείχη του σχολείου τα παιδιά ανακάλυψαν τρόπους να δράσουν και να αντιδράσουν βρίσκοντας κοινά σηµεία αναφοράς… και µια διεθνή γλώσσα, όπως είναι η τέχνη σε όλες τις µορφές της. Η τέχνη µε τη µορφή της λογοτεχνίας µέσα από συγκεκριµένα επιλεγµένα λογοτεχνικά έργα. Η Μουσική µε σύγχρονα αγαπηµένα τραγούδια των παιδιών. Ο κινηµατογράφος µε µια ταινία µικρού µήκους, µε δυνατό µήνυµα κατά του φυλετικού ρατσισµού. Η ζωγραφική µε έργα των παιδιών µέσα από τα οποία προσπάθησαν να θίξουν ζητήµατα ρατσιστικής συµπεριφοράς, και να ερµηνεύσουν κάθε µορφή κοινωνικού αποκλεισµού στην καθηµερινότητα του σχολείου τους.
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
• Το σχολείο µπορεί να απαντήσει στη βία µέσα από την τέχνη και τον πολιτισµό και δράσεις που θα το καταστήσουν πιο ελκυστικό, λιγότερο ανταγωνιστικό και περισσότερο ανθρώπινο.
• Οι µαθητές ζητούν ευκαιρίες για δηµιουργία, αποδοχή, συνεργασία, αυτενέργεια και επιβράβευση σε ένα σχολείο αλληλεγγύης που ακούγονται όλες οι φωνές και µοιράζονται όλες οι ιστορίες ζωής των παιδιών.
• Τέτοιες εκδηλώσεις σε χώρους πολιτισµού αποδεικνύουν ότι είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ οι τέχνες και ο πολιτισµός να βρουν στο σχολείο τη θέση που τους αξίζουν, µέσα από την αναβάθµιση τους στο πρόγραµµα σπουδών µε νέες ελκυστικές µεθόδους διδασκαλίας. Αναγκαία και η άµεση επαναφορά τους στο πρόγραµµα σπουδών του Λυκείου από το οποίο έχουν εξοστρακιστεί τα τελευταία χρόνια.
• Τα παιδιά µε συµπαραστάτες και εµψυχωτές τους εκπαιδευτικούς των σχολείων τους βίωσαν στο χώρο του Μουσείου Τυπογραφίας της πόλης µας ένα δυνατό βιωµατικό µάθηµα ζωής, µε πρωταγωνιστές τα ίδια, το οποίο θα τους µείνει αξέχαστο.
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος, πρώην λυκειάρχης, εκπαιδεύτρια ενηλίκων.
