Βιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι CAPSICUM annuum (Καψικόν το ετήσιον). Λατινικό συνώνυμο το PIPER Indicum vulgatissimum. Το συγκεκριμένο φυτό καλλιεργείται μόνο στην Ευρώπη και ανήκει στην οικογένεια των Σολανοειδών. Συνηθισμένες ποικιλίες του είναι το καψικόν το μακρόκαρπον (CAPSICUM longum) και το καψικόν το χονδρόκαρπον (CAPSICUM grosum).
Είναι φυτό ποώδες, ετήσιο ή διετές, με βλαστό στην αρχή ποώδη και αργότερα ξυλώδη, με πλούσια διακλάδωση. Φτάνει σε ύψος τα 60 έως 70 εκατοστά. Μερικές ποικιλίες, κυρίως οι καλλωπιστικές, είναι νάνες (20-30 εκ.). Τα φύλλα της πιπεριάς είναι ωοειδή ή λογχοειδή και τα άνθη της μικρά λευκά και σπάνια κόκκινα στικτά. Είναι είδος ερμαφρόδιτο και αυτογονιμοποιείται.
Οι καρποί διαφέρουν ανάλογα με την ποικιλία. Πριν ωριμάσουν είναι πράσινες ή κιτρινοπράσινες και όταν ωριμάσουν γίνονται κόκκινες ή κίτρινες. Πολλαπλασιάζεται με σπέρματα.
Ιστορικά στοιχεία
Είναι ιθαγενές και αυτοφυές της Αμερικής και των Ινδιών. Μεταφέρθηκε στην Ευρώπη το 1566.
Στη λαϊκή ιατρική σε μικρή δόση, ανάμικτο με «πικρά» βότανα χορηγήθηκε κατά της δυσπεψίας, υδρωπικίας, παραλυσίας και αρθρίτιδας. Ο Δρ. Τσάπμαν το χρησιμοποιούσε κατά της κυνάγχης και των φλεγμονών, του λάρυγγος, του βαριού συναχιού, ενωμένο με κίνα. Οι Άραβες το χρησιμοποιούσαν ως δυσεντερικό, αφροδισιακό και καθαρτικό.
Στις Ινδίες το χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα κατά του τρομώδους παραληρήματος,
Στην Αγγλία το συνιστούσαν σε διάφορες περιπτώσεις ιλαράς, ευλογιάς, οστρακιάς, κατά του κίτρινου πυρετού, και κατά διαφόρων αδυναμικών παθήσεων. Χρησιμοποιήθηκε με καλά αποτελέσματα σαν κολλύριο κατά των διαφόρων οφθαλμιών ο χυμός του (από έκθλιψη της πιπεριάς) αραιωμένος με νερό.
Είναι γνωστό το βράσιμο του πιπεριού σε λάδι, που χρησιμοποιούσαν για τρίψιμο στα κρυολογήματα.
Στη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου στη χώρα μας το χρησιμοποιούσαν σε αντικατάσταση του κοινού πιπεριού.
Στην Κρήτη τα επιμήκη κόκκινα πιπεράκια τα χρησιμοποιούσαν σε αλοιφές και υγρά για εντριβές κατά της ισχιαλγίας, αναμεμιγμένα με χολή μοσχαρίσια.
Συστατικά – χαρακτήρας
Ο καρπός έχει γεύση εξαιρετικά δηκτική και καυστική. Ένα μικρό κομματάκι του μασώμενο, προκαλεί σιελόρροια και αίσθημα καυστικό που εξαπλώνεται ως τον οισοφάγο και ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα. Τα σπέρματα του καρπού είναι επίσης πολύ καυστικά.
Η Πιπεριά περιέχει μία ελαιορητίνη και μία βάση, την καψικίνη, νιτρικό, υδροχλωρικό και φωσφορικό Κάλιο, κύριο χρωστικό συστατικό ενωμένο με κερί, αμυλώδες άλευρο κ.α. Το κόκκινο χρώμα στις πιπεριές οφείλεται στις χρωστικές καροτίνη, ξανθοφύλλη και λευκοπίνη, ενώ το κίτρινο οφείλεται στο αλκαλοειδές καψικίνη. Η καυστική γεύση μειώνεται όσο ωριμάζουν. Οι πιπεριές περιέχουν σε μεγάλο ποσοστό λιπαρές ουσίες και βιταμίνες C , Α και Β.
Η σκόνη πιπεριού περιέχει νερό 2-17%, αζωτούχες ουσίες 4-11%, λιπαρές 3-18%, υδατάνθρακες 17-21%.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο. Οι καρποί του ωριμάζουν από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ο καρπός του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Είναι δραστικό διεγερτικό. Έχει τονωτική και αντισηπτική δράση. Διεγείρει το κυκλοφορικό και πεπτικό σύστημα και αυξάνει την εφίδρωση βοηθώντας στην αποβολή τοξινών από τον οργανισμό. Εισαγόμενο στον στόμαχο, δίνει αμέσως αίσθημα θερμότητας σε όλο το σώμα χωρίς εν τούτοις να επιταχύνει το σφυγμό αισθητά. Διεγείρει τις λείες μυϊκές ίνες του πεπτικού σωλήνα και γι’ αυτό είναι ορεκτικό και θεραπευτικό της υποσθενικής δυσπεψίας. Είναι ακόμη αφροδισιακό.
Είναι χωνευτική και μαζί με αγκινάρα είναι ευεργετική για την αρθρίτιδα και σε αφέψημα για την υδρωπικία. Ωφελεί στο συνάχι και στις φλεγμονές του λάρυγγα, στην ιλαρά και την οστρακιά.
Εξωτερικά σήμερα χρησιμοποιείται σε διάφορες εντριβές και επιχρίσματα κατά των ρευματισμών και του αρθριτισμού. Επίσης χρησιμοποιείται κατά της τριχόπτωσης, σαν επισπαστικό σε ελαφρές φλεγμονές και αρχόμενες αιμορροΐδες, σαν ερυθραντικό και σε θερμούς γαργαρισμούς κατά της κούρασης των φωνητικών χορδών (5 γραμμάρια σε 150 γραμμάρια αφεψήματος Αλθαίας).με την προσθήκη συνήθως μικρής ποσότητας ερυσίμου.
Παρασκευή και δοσολογία
Υπό μορφή σκόνης χρησιμοποιείται τριες φορές την ημέρα από 0,1 γραμμάριο. Το αλκολάτ προετοιμάζεται ρίχνοντας σε ένα μπουκάλι 10 γραμμάρια καυτή στεγνωμένη πιπεριά και προσθέτοντας 100 γραμμάρια οινόπνευμα 60%. Αφού τα αφήσουμε μερικές ημέρες, ταρακουνώντας τα μερικές φορές, στραγγίζουμε το υγρό από το οποίο πίνουμε 20-30 σταγόνες 2 με 3 φορές την ημέρα.
Είναι από τα πιο νόστιμα και ωφέλιμα λαχανικά. Τρώγονται φρέσκες σε σαλάτα, μαγειρεμένες ή τουρσί. Από πιπεριές ορισμένων ποικιλιών παράγεται με αποξήρανση το κόκκινο γλυκό πιπέρι(πάπρικα) και από άλλες το κόκκινο καυτερό πιπέρι.
Προφυλάξεις
Δεν ενδείκνυνται για όσους έχουν πρόβλημα στομάχου ή χολής. Δεν χορηείται σε ασθενείς που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά αναστολέα μονοαμινοξειδάσης και αντιυπερτασικά φάρμακα
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
