Οσοι προσπαθούν να αντιληφθούν τι θέλει να πει η κυβέρνηση περί ανάπτυξης μάλλον θα πρέπει να διεκδικήσουν τον τίτλο του μαζοχιστή στην προσπάθεια που πρέπει να κάνουν για να καταλάβουν: τι στρατηγική και τι στόχους θέτει την επόμενη περίοδο για την ελληνική οικονομία και μέσω ποιων πολιτικών και εργαλείων θα τις υλοποιήσει;
Αφού άφησε τη χώρα χωρίς αναπτυξιακό νόμο για σχεδόν δύο χρόνια, με την ψήφισή του αυτές τις μέρες από τη Βουλή, με πολλές τυμπανοκρουσίες μάς λέει ότι ο νέος αναπτυξιακός νομός είναι «ειδικής πολιτικής και κοινωνικής βαρύτητας» (Αυγή 11/6). Ο νέος νόμος εκ προοιμίου θα πρέπει να πούμε ότι για τα επόμενα χρόνια 2016 – 2022 θα διαθέσει μόλις 480 εκατ. € κεφαλαιακές ενισχύσεις για επενδύσεις. Δηλαδή θα διαθέσει πολύ περιορισμένους ως ανύπαρκτους χρηματοδοτικούς πόρους. Μόνο να σκεφτούμε ότι για να εξοφληθούν οι παλιές οφειλές σε παλαιότερα επενδυτικά σχέδια των δύο προηγούμενων αναπτυξιακών το ύψος των ενισχύσεων ανέρχονται στα 2,5 δισ. (Οικονομική/Καθημερινή 5/6). Κατά συνέπεια δεν πρόκειται να χρηματοδοτηθεί ούτε ένα νέο επενδυτικό σχέδιο εκτός αυτών μέσω των φορολογικών κινήτρων που δίνονται και είναι αυξημένα σε σχέση με τις ανύπαρκτες κεφαλαιακές επιδοτήσεις.
Αυτό η κυβέρνηση το προβάλλει σαν τομή. Αρα η όποια μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων θα εξαρτηθεί περισσότερο από το γενικότερο κλίμα, την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας στο εσωτερικό και το εξωτερικό, τη δημοσιονομική σταθερότητα, την πορεία των μεταρρυθμίσεων κ.λπ. Δηλώσεις όπως αυτές του κ. Σπίρτζη για το Ελληνικό και οι βολές του για τον επικεφαλής του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. δεν βοηθούν στην παραπάνω κατεύθυνση.
Θυμίζω ότι πρόσφατες μελέτες σημειώνουν ότι η χώρα για να καλύψει μέρος από την απώλεια του ΑΕΠ και της απασχόλησης της περιόδου της κρίσης θα πρέπει να προχωρήσει σε επενδύσεις μέχρι το 2020 γύρω στα 100 δισ. €. Αυτό όμως που προξενεί θυμηδία είναι αυτό που μας παρουσιάζει η κυβέρνηση σαν «τομές σε σχέση με τις προηγούμενες πολιτικές: τον τερματισμό λέει των παθητικών πολιτικών παρακολούθησης και υποστήριξης των καθιερωμένων οικονομικών τάσεων» και τον τερματισμό της εσωτερικής υποτίμησης και την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας «με το βλέμμα στραμμένο ψηλά» (Αυγή 11/6). Εδώ ο καθένας καταλαβαίνει ότι όχι μόνο η πρώτη φορά αριστερά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική οικονομία, αλλά την ίδια στιγμή συνεχίζει να αυταπατάται.
Τώρα όμως δεν μπορεί να το χρησιμοποιεί σαν δικαιολογία γιατί απλά κυβερνά. Αρα έχει και την απόλυτη ευθύνη των πράξεών της. Και τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα δεν έχουν καμιά αξία γιατί συγκρούονται με την πραγματικότητα της καθημερινότητας. Αυτό που αποδεικνύει είναι ότι η κυβέρνηση δεν είχε και δεν έχει κανένα σχέδιο για τη χώρα. Ούτε πως θα βγει από την κρίση γι’ αυτό μετά τη διαπραγμάτευση με τα πουκάμισα έξω ψηφίζουν τα πάντα; Εντάξει να τους αναγνωρίσουμε ότι το κάνουν μετά από «σκληρή διαπραγμάτευση»! Ούτε πού στοχεύουν να πάει η χώρα; Το μόνο σχέδιο που έχουν είναι πως θα διατηρηθούν όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορέσουν στην εξουσία. Και γι’ αυτό τον σκοπό θα χρησιμοποιήσουν τα επικοινωνιακά τερτίπια του φαίνεσθαι και των λέξεων χωρίς περιεχόμενο και ουσία, μπας και μπορέσουν να συνεχίσουν την εξαπάτηση αυτή τη φορά κάποιων κοινωνικών κατηγοριών του πληθυσμού.
Η εσωτερική υποτίμηση αναφορικά με μισθούς έγινε τα προηγούμενα χρόνια χωρίς όμως να συνοδευτεί με όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις; Σε ένα ζήτημα που η κυβέρνηση θα έπρεπε να δεσμευτεί είναι αν θα κάνει τις επιπλέον μεταρρυθμίσεις που η χώρα έχει ανάγκη και ότι θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις που είναι οι μόνες που μπορούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και σταθερής απασχόλησης τα επόμενα χρόνια. Διαφορετικά το «με το βλέμμα στραμμένο ψηλά» δεν έχει κανένα περιεχόμενο. Αναδιανέμεις πλούτο όταν παράγεις πλούτο με δικά σου μάλιστα μέσα. Οι πρόσοδοι από δανεικά και να ζεις πάνω από τις δυνατότητές σου είναι αυτά που μας οδήγησαν στο σημερινό σημείο.
Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια δεν επιδιώξαμε να αξιοποιηθεί η δημόσια περιουσία προς όφελος του συνόλου των φορολογούμενων. Αντίθετα κυριάρχησαν ιδεοληψίες πίσω από τις οποίες κρύβονται μεγάλα ή μικρά συμφέροντα ομάδων που νέμονταν και διασπάθιζαν για ίδιο όφελος τον δημόσιο πλούτο. Τα θέματα για την ανάπτυξη με τα οποία θα πρέπει να αναμετρηθεί στο άμεσο μέλλον η κυβέρνηση είναι: η δημιουργία ενός παραγωγικού μοντέλου προσανατολισμένου στις εξαγωγές που θα έχει σαν κινητήριο μοχλό τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα με τη λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους και μίας δημόσιας διοίκησης αποτελεσματικής, ικανής να διασφαλίζει ένα σταθερό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις. Το οποίο θα μπορεί να στηρίζει την καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες, την έξυπνη εξειδίκευση, την πράσινη ανάπτυξη με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και θα συμβάλλει στην αξιοποίηση και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας.
Οπως είναι το σύμπλεγμα το αγροτοδιατροφικό, του τουρισμού – πολιτισμού, της οικονομίας της γνώσης, της πράσινης ανάπτυξης – ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κ.λπ. Οπως ήταν το πρόγραμμα “Ηλιος” που καθιστούσε τη χώρα εξαγωγέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αντί του διακομιστή των αγωγών φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων. Αυτά είναι ορισμένα μόνο παραδείγματα που μπορεί να κάνουν συγκεκριμένο το περιεχόμενο γύρω από την ανάπτυξη και για τα οποία θα πρέπει να αξιολογηθούν οι όποιες πολιτικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, πέρα από τις γενικόλογες διακηρύξεις και τις αντικρουόμενες δηλώσεις των υπουργών της.
*Ο Μιχάλης Αρτεμάκης είναι οικονομολόγος
artemakism@ameksa.gr
