Μεγάλο έργο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Κρήτη

1 από 6

Ενα μεγάλο έργο αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και συγκεκριμένα της αιολικής ενέργειας, προωθείται σήμερα στην Κρήτη και πρόσφατα εγκρίθηκε η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεών του απ’ το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Το έργο αυτό εκτιμώμενου κόστους 450 εκατ. ευρώ πρόκειται να υλοποιηθεί από τη μεγάλη Γαλλική Ενεργειακή Εταιρεία EdF και περιλαμβάνει:

α) Αιολικό πάρκο στη θέση Σπίνα του Δήμου Πλατανιά αποτελούμενο από 34 ανεμογεννήτριες των 850 KW εκάστη και συνολικής ισχύος 28,9 MW.
β) Αιολικό πάρκο στη θέση Πλακάκια του Δήμου Πλατανιά αποτελούμενο από 14 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 KW εκάστη και συνολικής ισχύος 11,9 MW.
γ) Αιολικό πάρκο στη θέση Λαμπινή του Δήμου Αγ. Βασιλείου Ρεθύμνου αποτελούμενο από 11 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 KW εκάστη και συνολικής ισχύος 9,35 MW.
δ) Αιολικό πάρκο στη θέση Καλή Συκιά στον Δήμο Αγ. Βασιλείου Ρεθύμνου αποτελούμενο από 47 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 KW εκάστη και συνολικής ισχύος 39,95 MW.
Ε) Δύο ταμιευτήρες νερού χωρητικότητας 1,2 εκατ κυβ. μέτρων ο κάθε ένας κατασκευασμένος σε διαφορετικό υψόμετρο.
Στ) Αντλίες ανύψωσης του νερού από τον χαμηλό ταμιευτήρα στον υψηλά ευρισκόμενο.
Ζ) Τέσσερις υδροστροβίλους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς το νερό θα κατέρχεται από τον υψηλά ευρισκόμενο ταμιευτήρα στον χαμηλά ευρισκόμενο. Η ισχύς του κάθε υδροστρόβιλου θα είναι 25 MW και συνολικά των τεσσάρων 100 MW.
Η συνολική ισχύς των 4 αιολικών πάρκων θα είναι 90,1 MW (που αντιστοιχεί περίπου στο 10% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ηλεκτροπαραγωγής στη Κρήτη). Η αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα 4 προαναφερθέντα αιολικά πάρκα αναμένεται να είναι της τάξης των 200 – 250 GWH ετησίως που αντιστοιχεί σε λίγο λιγότερο από το 10% της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα στην Κρήτη.
Επειδή τα αιολικά πάρκα θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και κατά τις περιόδους χαμηλής ζήτησης από τους καταναλωτές, προγραμματίζεται η αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις περιόδους αυτές για να μην χάνεται.
Για την αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται η δημιουργία ενός συστήματος αντλησιοταμίευσης το οποίο σχεδιάζεται να κατασκευασθεί στη τοποθεσία “Κουτράλια – Άνω Λιμνιά” στα σύνορα των Νομών Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου.
Η χρήση συστημάτων αντλησιοταμίευσης για την αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι ευρέως γνωστή στη χώρα μας καθώς μόλις πρόσφατα κατασκευάζεται το πρώτο τέτοιο σύστημα στο νησί της Ικαρίας. Ενα τέτοιο σύστημα περιλαμβάνει δύο ταμιευτήρες νερού που βρίσκονται σε διαφορετικά υψόμετρα, αντλίες ανύψωσης του νερού από τον ένα ταμιευτήρα στον άλλο και υδροστρόβιλους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς το νερό κατέρχεται από τον υψηλά ευρισκόμενο ταμιευτήρα στο χαμηλότερο. Κατά την περίοδο που απαιτείται αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας, αυτή τροφοδοτεί τις αντλίες ανύψωσης του νερού από τον ταμιευτήρα που βρίσκεται χαμηλά στον υψηλά ευρισκόμενο ταμιευτήρα. Ετσι η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τα αιολικά πάρκα όταν δεν χρειάζεται στο δίκτυο μετατρέπεται σε δυναμική ενέργεια ενώ όταν χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο, νερό μεταφέρεται από τον ταμιευτήρα που βρίσκεται ψηλά στον χαμηλά ευρισκόμενο και κινώντας ένα υδροστρόβιλο παράγεται ηλεκτρική ενέργεια και διοχετεύεται στο δίκτυο, έτσι που τώρα η δυναμική ενέργεια μετατρέπεται σε ηλεκτρική.
Επειδή οι αποδόσεις των αντλιών ανύψωσης του νερού και των υδροστροβίλων είναι υψηλές, δεν υπάρχουν μεγάλες ενεργειακές απώλειες και τα συστήματα αυτά είναι αρκετά αποδοτικά.
Το συνολικό αυτό έργο είναι πολύ μεγάλο για τα μεγέθη της Κρήτης θα κατασκευαστεί και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης και έχει αρκετά πλεονεκτήματα όπως:
α) Μειώνει τη χρήση ορυκτών καυσίμων και συγκεκριμένα πετρελαίου μαζούτ και ντήζελ και τις εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων κατά τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Κρήτη.
β) Η τιμή της παραγόμενης κιλοβατώρας με το σύστημα αυτό είναι χαμηλότερη από το σημερινό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Δ.Ε.Η., η οποία χρησιμοποιεί κατά τις περιόδους αιχμής αεριοστρόβιλους οι οποίοι παράγουν ακριβή ηλεκτρική ενέργεια. Ετσι η Δ.Ε.Η. θα έχει οικονομικό όφελος από τη λειτουργία του έργου αυτού.
γ) Δεν υπάρχουν απώλειες της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από τα αιολικά πάρκα καθώς αυτή θα είναι δυνατόν να αποθηκεύεται και να χρησιμοποιείται αργότερα.
δ) Καθώς το νερό που θα χρησιμοποιείται στους δύο ταμιευτήρες χωρητικότητας 1,2 εκατ. κυβικών μέτρων ο κάθε ένας θα προέρχεται από όμβρια νερά καθώς και από απορροές εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, δεν θα υπάρχει μείωση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων στην Ανατολική Κρήτη όπου η διαθεσιμότητα τους είναι σήμερα μικρή.
ε) Κατά τη πραγματοποίηση και τη λειτουργία των έργων θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.
στ) Βελτιώνεται η ενεργειακή ασφάλεια της Κρήτης καθώς για τη παραγωγή αξιόλογης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας θα χρησιμοποιούνται ενδογενείς ενεργειακοί πόροι αντί εισαγόμενου πετρελαίου.
ζ) Η επένδυση θα οδηγήσει σε αύξηση του ακαθάριστου Εθνικού προϊόντος και στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας λόγω της μείωσης των εισαγωγών πετρελαίου.
Παράλληλα το έργο αυτό θα έχει και μειονεκτήματα, όπως:
1) Διαταραχή του μικροκλίματος στη περιοχή κατασκευής των ταμιευτήρων νερού.
2) Πιθανή δημιουργία σεισμογεννέσεων στη περιοχή κατασκευής των ταμιευτήρων νερού λόγω των μεγάλων ασκούμενων πιέσεων προς το υπέδαφος.
3) Πιθανή όχληση στις περιοχές κατασκευής των αιολικών πάρκων ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες.
4) Ασάφεια όσον αφορά τα οφέλη των τοπικών κοινωνιών στα μέρη που θα κατασκευασθεί το έργο αυτό.
5) Πιθανή υποβάθμιση των οικοσυστημάτων στις περιοχές κατασκευής των έργων.
Ταυτόχρονα η κοινωνική αποδοχή ενός τόσο μεγάλου έργου είναι κρίσιμη για την εύρυθμη υλοποίησή του στη Κρήτη. Με την υπάρχουσα εμπειρία και την εναντίωση που υπάρχει σήμερα σε έργα ΒΑΠΕ (βιομηχανικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) θα έπρεπε να έχει προηγηθεί διάλογος στις τοπικές κοινωνίες για την αναγκαιότητα και τα οφέλη ενός τέτοιου έργου.
Εχοντας υπόψη τη ματαίωση πριν από αρκετά χρόνια ενός μεγάλου έργου αξιοποίησης της ηλιακής ενέργεια για τη παραγωγή ηλεκτρισμού στο Νομό Χανίων (το ηλιοθερμικό εργοστάσιο στο Φραγκοκάστελο Χανίων), φαίνεται ότι είναι απαραίτητη κάποιας μορφής κοινωνική αποδοχή για την απρόσκοπτη κατασκευή τέτοιων μεγάλων ενεργειακών έργων στη Κρήτη. Καθώς το έργο αυτό αποτελεί μία μεγάλη επένδυση για τη Κρήτη και ίσως τη μεγαλύτερη ενεργειακή σήμερα η οποία θα υλοποιηθεί και στους τέσσερις νομούς της θα έπρεπε να είχαν γίνει αναλυτικές συζητήσεις και διάλογος στα αρμόδια όργανα της πολιτείας αλλά και στις τοπικές κοινωνίες ούτως ώστε να καταγραφούν οι όποιες αντιθέσεις η αποδοχές του έργου αυτού και να αποφευχθούν στο μέλλον διαμαρτυρίες που θα οφείλονται σε έλλειψη ενημέρωσης σε ένα τόσο σοβαρό θέμα το οποίο έχει πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και ενεργειακές πτυχές

* Ο κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Τεχνολογία στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης και είναι επιστημονικός συνεργάτης του Μ.Α.Ι.Χ.