Πολύς λόγος γίνεται, καθημερινά, στις ημέρες μας για τη διά βίου μάθηση και για τη συμβολή της στην κοινωνική ευημερία και την ατομική πρόοδο.
Kαθημερινά, σημειώνονται σε κάθε μεμονωμένη κοινωνία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο αρκετές αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν μια νέα τάξη πραγμάτων, στην πολιτική, την οικονομική και την κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Η νέα τάξη συχνά αξιώνει ετοιμότητα από όλους μας, για να μη βρεθούμε προ εκπλήξεων ή αυτοτεθούμε στο περιθώριο. Η ετοιμότητα αυτή εξασφαλίζεται με τον προγραμματισμό και με τη διά βίου μάθηση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διά βίου μάθηση, με την έννοια της συνεχούς εκπαίδευσης των εργαζομένων είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα και των υπόλοιπων πολιτών, βοηθά και τους ίδιους και το γύρω απ’ αυτούς ανθρωπογενές περιβάλλον να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας κοινωνίας που μεταβάλλεται ριζικά, διαρκώς και ανά πάσα στιγμή.
Η διά βίου μάθηση, συνδυαζόμενη με έναν μεθοδικό προγραμματισμό για το άμεσο, το εγγύς και το απώτερο μέλλον, καθίσταται επιβεβλημένη ανάγκη, μετά την “εισβολή” των επιτευγμάτων της τεχνολογικής επανάστασης και της επιστήμης των τελευταίων, ιδίως, δεκαετιών στην καθημερινή ζωή των πολιτών.
Ο μεθοδικός προγραμματισμός του μέλλοντος χαράζεται με τη λογική του τι μπορεί να γίνει κι όχι με κριτήριο το συναισθηματικό κόσμο του ατόμου, που συχνά το σπρώχνει να κυνηγά όχι το κατορθωτό, το στυγνά αληθινό, το έστω και επίπονα προσιτό, μα κάτι το παροδικό, το επίπλαστο, το επιθυμητό. Και έτσι αναφαίνεται και η μεγάλη σημασία της διά βίου μάθησης στη ζωή μας ως αρωγός του προγραμματισμού, τον βοηθά να είναι ενεργό μέλος της κοινωνίας και ρυθμιστής της ζωής του.
Ο άνθρωπος και κυρίως ο εργαζόμενος που δεν μπορεί να παρακολουθήσει, να δεχτεί και να εφαρμόσει στην δημόσια και την ιδιωτική του ζωή όλα όσα τού προσκομίζουν οι επιστημονικές και οι τεχνολογικές εξελίξεις του καιρού του, θεωρείται ότι υστερεί έναντι των άλλων.
Κάποιοι λένε πως βρίσκεται σε “πνευματικό σκοτάδι”, αν και ζούμε στην εποχή των “φώτων”. Θεωρείται “αμαθής”…
Και ο “αμαθής” δεν μπορεί να ελέγξει ό,τι του λένε ή ό,τι γίνεται γύρω του. Ζει περισσότερο με μια ακόρεστη βουλιμία για ό,τι τον περιβάλλει, το ένστικτο, παρά με το νου. Έτσι, τα εσώψυχά του πάθη εύκολα προσκολλώνται κάπου και το υπερασπίζονται μετά μανίας. Μπορεί να είναι οικονομικά κύριος του εαυτού του, αλλά όταν ζει σε “πνευματικό σκοτάδι” δε θα είναι ακόμη για πολύ αυτεξούσιος. Εδώ ας γραφεί ότι ως “πνευματικό σκοτάδι” πολλοί εννοούν τη (σε άλλους εκ πεποιθήσεως, σε άλλους λόγω άγνοιας ) άρνηση στις νέες γνώμες και γνώσεις για τα διαχρονικά πανανθρώπινα προβλήματα και – συνάμα – την αμετακίνητη προσκόλλησή του σε πεπαλαιωμένες δεισιδαιμονίες, προλήψεις, προκαταλήψεις. Ίσως, γιατί μες στο φανατισμό, που του καλλιεργούν, νομίζει πως ό,τι νέο έρθει θ’ αλώσει τα επί χρόνια κοπιαστικά κεκτημένα.
Στον αντίποδα, εάν θέλουν οι αρμόδιοι φορείς να έχει κοινωφελή αποτελέσματα η διά βίου μάθηση των εργαζομένων στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα και των πολιτών εν γένει, ας θέσουν ως κύριο σκοπό την ικανοποίηση της ανάγκης συνεχούς βελτίωσης, συμπλήρωσης και αναβάθμισης των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των ατόμων για την εξακολούθηση της προσωπικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης και την ενεργό προσαρμογή τους στο ραγδαία μεταβαλλόμενο (κοινωνικό και επαγγελματικό) περιβάλλον.
Κατόπιν, συνετό και φρόνιμο ακούγεται να φροντίζουν συνεχώς και ανιδιοτελώς για την καλλιέργεια επαγγελματικών δεξιοτήτων των μελών της κοινωνίας που απευθύνονται, την ενίσχυση των προσωπικών τους ικανοτήτων και την ενθάρρυνση τυχόν κοινωνικών δεξιοτήτων που θα φέρουν την διά της συνεργασίας και της γνώσης την κοινωνική συνοχή και ευημερία.
Με τον σε γερές βάσεις θεμελιωμένο επαγγελματικό προγραμματισμό και τη σωστή αξιοποίηση, τέλος, της διά βίου μάθησης, το κράτος μπορεί να αξιοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τις δεξιότητες των εργαζόμενων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και να τις κατευθύνει σε τελική ανάλυση εις όφελός τους ως μεμονωμένων ατόμων και ως μελών του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου. Μιλούμε προφανώς για το ευκταίο, που δεν είναι άλλο από την πληρέστερη και ορθολογιστική χρησιμοποίηση των δυνάμεων και δυνατοτήτων των ανθρώπων – μελών μιας κοινωνίας. Επίσης, όταν όλα δουλεύουν ρολόι και με βάση προδιαγεγραμμένο σχεδιασμό δίχως αποκλίσεις, η τεχνολογία και η επιστήμη εξακολουθούν να εργάζονται για να καλυτερεύουν αληθινά τη ζωή των πολιτών, καθώς τα τρέχοντα προβλήματα είναι ασήμαντα ή λύνονται άμα τη γενέσει τους με την άδολη σύμπραξη όλων των εμπλεκομένων.
* Από την ανέκδοτη συλλογή δοκιμίων, “Ηθοποιών Γεύμα”.
