“Η εκπαίδευση, όπως όλα στη ζωή, είναι θέμα έρωτα. Δεν είναι θέμα κανενός νόμου και καμιάς μεταρρύθμισης. Αν δεν είναι ο δάσκαλος ερωτευμένος με αυτό που κάνει, το αποτέλεσμα είναι, σε κάθε περίπτωση, μηδενικό έως αρνητικό. Με τη λέξη «έρωτας» εννοώ αυτό που κάνεις να σε αφορά. Με πάθος. Με πόνο. Να κοιτάς τον μαθητή στα μάτια και να σε αφορά αν θα μάθει αυτό που του διδάσκεις. Ο δάσκαλος, εξάλλου, δεν μεταφέρει μόνον εγκύκλια γνώση στον διδασκόμενο. Μεταφέρει έναν ολόκληρο κόσμο, μια και η εκπαίδευση είναι άφατη μεταφορά χυμών, μεταφορά ήθους, μεταφορά στάσης ζωής. Δεν είναι διανοητική κατασκευή….»
Μαρία Ευθυμίου
Οι εκπαιδευτικοί λόγω της ιδιαιτερότητας του επαγγέλματος τους και των πολλαπλών του απαιτήσεων που υπαγορεύει την καλλιέργεια ενεργητικής στάσης αυτοβελτίωσης τόσο στους ίδιους, αλλά κυρίως στους μαθητές τους , ξεδίπλωμα των δυνατοτήτων τους, πίστη και έμπνευση από και για τον τόπο τους, διαμορφώνουν κατά κύριο λόγο ένα επαγγελματικό προφίλ και μια ιδιοσυγκρασία που περικλείει απαραίτητα στοιχεία δημιουργικότητας και συνεχούς αναζήτησης. Όταν αυτά συνυφαίνονται αρμονικά με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του εκπαιδευτικού τότε αναμφισβήτητα συντελούνται «θαύματα» ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ στο σχολείο και την τοπική κοινωνία.
Το θέμα της στήλης σήμερα έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα καθώς ενώ συνδέεται με μια πολύ συστηματική έρευνα στο πεδίο της τοπικής ιστορίας από μια εκπαιδευτικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο πλαίσιο ενός ανοικτού συνεδρίου αρχιτεκτονικής στην Βενετία , αποκαλύπτει ταυτόχρονα πώς η συγκυρία μιας παράλληλης επίσκεψης σε μια έκθεση διακόσμησης στο Palazzo Franchetti, ενώνει τα κομμάτια της προσωπικής της αναζήτησης στο πεδίο της τοπικής ιστορίας και ζωντανεύει αιφνίδια το ιστορικό πρόσωπο- πρωταγωνιστή της έρευνας της χαρίζοντας της ένα ανεπανάληπτο συναίσθημα συγκίνησης και πολλά μονοπάτια διαθεματικών και διεπιστημονικών προσεγγίσεων για την τάξη της.
Η Ευαγγελία Σχοινοπλοκάκη είναι χημικός, εκπαιδευτικός στο 2o Γυμνάσιο Κισάμου. Γεννήθηκε, ζει και εργάζεται όλα τα χρόνια της επαγγελματικής της διαδρομής της στην Κίσαμο. Η μεγάλη της αγάπη για τον τόπο της και την ιστορία του, την οδηγεί πολύ συχνά στην υπέρβαση των στεγανών του γνωστικού της αντικειμένου, διδάσκοντας με το παράδειγμα της πολύ σεμνά, αλλά βιωματικά , τις πολλαπλές αναγνώσεις της τοπικής ιστορίας μέσα από την γεμάτη σεβασμό προσέγγιση των ιστορικών πηγών, με έμφαση στις πηγές του τοπίου.
Η ίδια αφηγείται την εμπειρία της βιωματικής αναζήτησης της ιστορίας των ενετικών κατοικιών πλούσιων φεουδαρχών στην Κϊσαμο με αφορμή τη συμμετοχή της σε ένα διεθνές συνέδριο ως εξής:
«Giuseppe Gerola, Η Ρετόντα της Κρήτης στις Καλάθενες Κισάμου, Βίλλα Τρεβιζάν στο Δραπανιά Κισάμου, Βίλλα Σενεγκιάνα στο Ροδωπού, Villa Rotonda στη Vicenza της επαρχίας Veneto της Ιταλίας του Andrea Palladio, Monumenti Veneti nell’ isola di Creta, Κρητική Αναγέννηση, Ενετοκρατία, Κρητικές επαύλεις φεουδαρχών, Istituto Veneto di Scienze Lettere ed Arti της Βενετίας, Κρητική Πολιτεία.Όλοι οι παραπάνω όροι έπρεπε να διευκρινισθούν και να μπουν σε τάξη πριν το ταξίδι μου στη Βενετία, όπου θα συμμετείχα σε συνέδριο με θέμα: “ Desingning and Structuring Environments – Reality and Utopia”. Επειδή λοιπόν ως προορισμός ήταν η μοναδική Βενετία, η πανέμορφη πόλη του νερού, των γεφυρών, των καναλιών, των Δόγηδων, των παλατιών και της τέχνης, επέλεξα η εισήγησή μου στο συνέδριο να έχει ως θέμα τα αρχιτεκτονήματα που άφησαν οι Ενετοί κατά την περίοδο της κυριαρχίας τους στην Κρήτη, και πιο συγκεκριμένα τις ιδιωτικές κατοικίες πλουσίων φεουδαρχών στην Κίσαμο.
“ Ενετικές Επαύλεις στην Κίσαμο “ το θέμα της παρουσίασής μου, με σκοπό να μεταφέρω στη Βενετία πληροφορίες και αρχιτεκτονικά στοιχεία από μια γωνιά της υπαίθρου της δυτικής Κρήτης. Ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω, στην Κρήτη του 1900. Με το επίσημο όνομα “ Κρητική Πολιτεία” ως αυτόνομο κράτος, πλήρως ελεγχόμενο από τις Μεγάλες Δυνάμεις ( Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία) και τους Ιταλούς να έχουν αναλάβει την επίβλεψη της τάξης στο νομό Χανίων. Την ίδια χρονιά έρχεται στην Κρήτη ο ιδιοφυής και ξεχωριστός Ιταλός αρχαιολόγος Giuseppe Gerola. Μόλις 23 ετών, έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας ένα δύσκολο έργο για τα δεδομένα της εποχής, σε ένα περιβάλλον ουσιαστικά άγνωστο για αυτόν. Το Istituto Veneto di Scienze Lettere ed Arti της Βενετίας, του αναθέτει να μελετήσει και να καταγράψει ό,τι κτίριο έχει απομείνει από τη βενετική παρουσία στο νησί (1204-1669). Το Νοέμβριο του 1900 έρχεται για πρώτη φορά στην επαρχία Κισάμου, όπου φωτογραφίζει και καταγράφει εκτός από τα οχυρωματικά έργα των Ενετών και κτίσματα που ήταν κατοικίες πλουσίων φεουδαρχών. Με μεγάλη έκπληξη ανακαλύπτω στο φωτογραφικό αρχείο του Gerola, την πύλη του ενετικού φρουρίου της Κισάμου, η οποία δυστυχώς σήμερα δεν σώζεται . Τότε εντοπίζει τη Villa Trevizan στο Κόκκινο Μετόχι στο Δραπανιά και τη Villa Retonda στις Καλάθενες. Ακολουθώντας τα υδάτινα μονοπάτια της Βενετίας, σταθήκαμε στο Palazzo Franchetti όπου στεγάζεται το Istituto Veneto που ανέθεσε την αποστολή στο Giuseppe Gerola»
Και έτσι αποκαλύπτονται στην Ευαγγελία Σχοινοπλοκάκη και σε όλη την ομάδα των συνέδρων, μέσα από τη φλόγα που σου μεταγγίζει από την εισήγηση της και άλλες πτυχές του σπουδαίου πολυδιάστατου έργο του Gerola, αλλά και πολλά άλλα πεδία προς μελέτη:
Το 1899, , το Ενετικό Ινστιτούτο Επιστήμης , Λογοτεχνίας και Τέχνης ανέθεσε στον Gerola να πραγματοποιήσει μελέτη πεδίου στην Κρήτη με στόχο να ανιχνεύσει ίχνη βενετικής κυριαρχίας στο νησί που διήρκεσε από το 1204 έως το 1669. Κατά τη διάρκεια των δυόμισι ετών (αρχές 1900 – Ιούλιος 1902) που έμεινε στην Κρήτη, ο Gerola συνέλεξε ένα τεράστιο υλικό, το οποίο επεξεργάστηκε έπειτα από περίπου τριάντα χρόνια (μεταξύ 1905 και 1932). Το αποτέλεσμα αυτού του έργου δημοσιεύθηκε σε τέσσερις μνημειώδεις τόμους οι οποίοι του έδωσαν το Βραβείο Μουσολίνι του 1933, το οποίο απέσπασε η Βασιλική Ακαδημία της Ιταλίας. Οι τόμοι αυτοί είναι μια ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών, εξοικονομώντας από τη λήθη δεκάδες μνημεία που έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες ή ακόμα και καταστράφηκαν εντελώς τα τελευταία χρόνια.
Η επιβλητικότητα και η ξεχωριστή αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του παλατιού σε ωθεί να αναζητήσεις τις συνδέσεις με τον οργανισμό που φιλοξενεί σήμερα Το 1866, μετά την προσάρτηση της Βενετίας στο Βασίλειο της Ιταλίας , το Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti αναγνωρίστηκε ως μία από τις πιο διάσημες ιταλικές ακαδημίες. Από το 1838, η δραστηριότητα του Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti λειτουργεί αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Η πρώτη έδρα του IVSLA ήταν το Palazzo Ducale και στη συνέχεια μεταφέρθηκε το 1893 στο Palazzo Loredan. Το 1999 αγοράστηκε από τον Palazzo Franchetti και εγκαινιάστηκε το 2004.
Και από την ιστορική διαδρομή του Ενετικού Ινστιτούτου Επιστήμης, Λογοτεχνίας και Τέχνης .οδηγείσαι στη συνέχεια στο κίνημα του Μέμφις στην έκθεση που φιλοξενεί κατά τη διάρκεια της Biennale 2018 . Η ιδέα πίσω από την έκθεση είναι να αναδημιουργήσει την αντιπαράθεση ανάμεσα στα καλλιτεχνικά εμπνευσμένα έργα της συλλογής του Μέμφις και τα μινιμαλιστικά σχέδια της εποχής. Μια σκοτεινή φυτική ζωή στο Palazzo Franchetti χρησιμεύει ως φόντο για τα πολύχρωμα έργα στην έκθεση που περιλαμβάνουν αριστουργήματα Sottsass , Zanini, De Lucchi, Zanuso Jr, Bley, Bedin, Mendini, Mariscal, Kuramata, Cibic, Graves, Iosa Ghini, Thun, Taylor , Umeda, Sowden, Sanchez, Shire, Branzi και Du Pasquier.
Συνοψίζοντας σε μια ρήση θα μπορούσε να ειπωθεί το εξής για όλα αυτά τα φαινομενικά ασύνδετα …σύνθετα που περιγράφηκαν παραπάνω: Η αρχιτεκτονική, η ιστορία της τέχνης, το design , η τοπική ιστορία οι θετικές επιστήμες μπορούν να συνδεθούν αρμονικά μέσα από το βίωμα που αυξάνει κατακόρυφα το ενδιαφέρον.
Οι πηγές του τοπίου, αλλά κυρίως το μεράκι της εκπαιδευτικού ανέδειξαν μοναδικά μια άλλη διάσταση της συμβολής της τοπικής ιστορίας στη βιωματική προσέγγιση των ιστορικών πηγών ως αφετηρία έμπνευσης για τη δια βίου μάθηση. Και κάπως έτσι η διδακτική ώρα της Χημείας μπορεί να γίνει ένα ενδιαφέρον μάθημα στάσης ζωής, μοναδικό μάθημα παιδείας για μικρούς και μεγάλους!
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
https://dcarchitectlabvenice2018.wordpress.com/ Open Conference “Designing & Structuring Environments-Reality & Utopia”
Μαρία Ευθυμίου: «Η εκπαίδευση, όπως όλα στη ζωή, είναι θέμα έρωτα»
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Giuseppe_Gerola
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Istituto_Veneto_di_Scienze,_Lettere_ed_Arti
https://www.memphis-milano.com/blogs/news/memphis-plastic-field
