Παιδικές φιγούρες που παίζουν και χορεύουν, ιπτάμενα καρουζέλ, πόλεις βυθισμένες μέσα στη θάλασσα κι άλλες που αιωρούνται στον αέρα σαν σε παραμύθι. Σκάλες που οδηγούν στον ουρανό και χρώματα έντονα που προσκαλούν τον θεατή να εγκαταλείψει το «γκρίζο» της ρουτίνας και των άχρωμο κόσμο των καθημερινών καταναγκασμών και να ζωντανέψει το παιδί που κρύβει μέσα του. Το παιδί που ονειρεύεται, που παίζει, που φαντάζεται.
Η νέα δουλειά της εικαστικού Όλγας Βερυκάκη, που παρουσιάζεται από σήμερα, Σάββατο (7 μ.μ.), έως τις 30 Δεκεμβρίου στην Αίθουσα Τέχνης Βάσω Μυλωνογιάννη (Χ. Τρικούπη 14), «Αναζητά το ευ», όπως ομολογεί κι ο γενικός τίτλος της έκθεσης. Το ευ της ευτυχίας, της ευαισθησίας, των ευχών και του ευ ζην. Αναζητά τα στοιχεία που μπορούν να μας κρατήσουν ζωντανούς και ανθρώπινους. Στοιχεία που οι σύγχρονες κοινωνίες μέσα στην κυνικότητά τους, την αποθέωση του κέρδους και των κάθε λογής συμφερόντων, επιδιώκουν να αφανίσουν. Κάπως έτσι, η έκθεση της Χανιώτισσας δημιουργού έρχεται να μας θυμίσει ό,τι πολυτιμότερο μάς πρόσφεραν τα παιδικά μας χρόνια: τη χαρά, την πίστη και την αθωότητα ότι η ευτυχία κρύβεται στα απλά πράγματα…
Σταχυολογώ ορισμένες λέξεις από τίτλους των έργων σου: Φτου ξελευτερία, γιορτή, παιχνίδι, χαρά, βόλτα, επιθυμίες, καρδιά, ευχές. Λέξεις που παραπέμπουν στην παιδικότητα η οποία φαίνεται να σε απασχολεί ως δημιουργό. Είναι έτσι;
Η παιδικότητα για εμένα είναι ένας τρόπος να σκέφτομαι, να αντιμετωπίζω τα πράγματα, να επιβιώνω. Σε όλους τους τομείς της ζωής μου, στη δουλειά μου, στην καθημερινότητα. Ειδικά στην εποχή μας που έννοιες όπως η ηρεμία, η ειρήνη κ.λπ. δεν είναι δεδομένες για εμένα είναι σημαντικό να υπάρχει αυτό το στοιχείο. Άλλωστε αν μπεις στο εργαστήριο σου και κουβαλάς όλη αυτή την αρνητική ατμόσφαιρα που επικρατεί έξω, που σε «βομβαρδίζουν» στις ειδήσεις κ.λπ., μπορεί ποτέ να μην δημιουργήσεις. Είναι σημαντικό για εμένα να είσαι ένας άνθρωπος που λειτουργείς με το ευ, θετικά, με ευαισθησία.
Το παιδί και η παιδικότητα που συζητάμε θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί τον πυρήνα της δημιουργικής σου υπόστασης;
Σίγουρα. Ξέρεις μεγαλώνοντας ουσιαστικά διαπραγματευόμαστε τη σχέση μας με τους γονείς μας. Θυμάμαι τον πατέρα μου, που σήμερα είναι σε μεγάλη ηλικία, όταν μας μεγάλωνε με τα αδέρφια μου είχε την εικόνα ενός ανθρώπου αυστηρού και στιβαρού. Όταν μας πήγαινε για μπάνιο ήταν σαν να ήμασταν σε παράταξη. Όμως μόλις φτάναμε στην αμμουδιά άρχιζε να παίζει με τα χαλίκια, χαλάρωνε, γίνονταν ξανά παιδί. Το ίδιο και κάποιες στιγμές στο σπίτι όπου έπαιζε μαζί μας, μας πείραζε, μας γαργαλούσε. Εγώ λοιπόν αυτές τις στιγμές κράτησα από την παιδική μου ηλικία. Κράτησα αυτές τις εικόνες κι αυτό τον τρόπο, που μού έμαθε ο πατέρας μου ασυνείδητα. Κι αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος που μεγάλωσε με μεγάλες στερήσεις και μπορούσε κι έβρισκε εκείνη τη διάθεση για παιχνίδι και σήμερα άνθρωποι που τα έχουν όλα έχουν χάσει αυτό το στοιχείο; Πως έχουμε καταντήσει έτσι;
Στην εποχή μας λείπει ίσως και κάτι ακόμα που τα έργα σου το «φωνάζουν». Λείπει το ονειρικό στοιχείο. Ένα ακόμα στοιχείο που συνδέεται με την παιδικότητα και που – τουλάχιστον εγώ – αισθάνομαι ότι ζητάς μέσα από τη τέχνη σου να κρατήσουμε ζωντανό…
Το όνειρο είναι η ζωογόνος μας δύναμη, είναι ο χώρος που μας δίνει οξυγόνο. Το όνειρο στην ουσία μας δείχνει τις επιθυμίες μας και μας ωθεί να τις πραγματοποιήσουμε. Μέσα σ’ αυτό υπάρχουν τα πιο «δικά» μας πράγματα, τα πιο ακριβά μας «θέλω». Οι ανθρώπινες μορφές στα έργα μου, οι χορεύτριες αυτές, ουσιαστικά αντιπροσωπεύουν τις επιθυμίες, τις ευχές μας, όλα αυτά που ζουν μέσα στα όνειρά μας.
Κι αυτές οι σκάλες που ενώνουν τη γη με τον ουρανό και υπάρχουν σε πολλά έργα σου. Με τι μας συνδέουν; Με τα όνειρα, με κάτι μεταφυσικό;
Είναι ανεμόσκαλες που μπορούν να μετακινηθούν και να προσαρμοστούν στις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Είναι μια σύνδεση ανάμεσα στο γήινο στοιχείο και στο πιο πνευματικό κομμάτι, ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο. Ήθελα μέσα από αυτές τις σκάλες οι «επιθυμίες – ευχές», οι φιγούρες που είπαμε παραπάνω, να έχουν κάπου να πατήσουν.
Χρησιμοποιείς μια μικτή τεχνική. Γιατί αυτή η επιλογή;
Αυτό ξεκίνησε από την εποχή που σπούδασα στο Εδιμβούργο όπου τότε εκεί υπήρχε μια μεγάλη άνεση στην επιλογή και χρήση διαφορετικών υλικών. Όταν λοιπόν επέστρεψα εδώ δεν δίσταζα να χρησιμοποιήσω διαφορετικά υλικά. Στη συνέχεια άρχισε να με πειράζει σωματικά η μυρωδιά από τα λάδια, το νέφτι κ.λπ. Όμως σήμερα δεν ξέρω αν τότε με πείραξε γιατί δεν άντεχα σωματικά αυτά τα υλικά ή αν ήταν μια βαθύτερη ανάγκη μου να στραφώ και σε άλλα υλικά και τεχνικές, σε κλωστές, κεντήματα κ.λπ. τα οποία έχουν μια μεγάλη παράδοση στην Κρήτη και μού έλειπαν.
Τα Χανιά υπάρχουν σε πολλά έργα σου. Βλέποντας ένα που ονομάζεις «Λιμάνι» μού ήρθαν στο μυαλό οι στίχοι του Γιάννη Θεοδωράκη από το «Χάθηκα». Ως μια δημιουργός που επέλεξες να μείνεις στα Χανιά αισθάνεσαι κάποιες φορές ότι «το λιμάνι είναι μικρό»; Ότι είναι περιοριστικό να ζει ένας εικαστικός στην επαρχία;
Στα Χανιά γύρισα για να λύσω με έναν τρόπο τα ζητήματά μου με την πόλη. Ζητήματα που σχετίζονταν με το αν και πως μπορώ ως ενήλικας να χτίσω τη ζωή μου εδώ. Ήμουν τυχερή στην αρχή γιατί ασχολήθηκα με το θέατρο που με βοήθησε να συνεχίσω να δουλεύω και να μην μείνω ανενεργή δημιουργικά. Από εκεί και πέρα, τα Χανιά είναι μια πόλη με πλούσια ιστορία, ένα ψηφιδωτό πολιτισμών, με πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους που σε κρατάνε σε εγρήγορση. Συγχρόνως, όμως, όλα αυτά τα χρόνια που δουλεύω, κράτησα επαφή με ανθρώπους από τη Σχολή μου στην Αθήνα, ανέβαινα συχνά πάνω και επικοινωνούσα με φίλους, δασκάλους και συμφοιτητές. Θέλω να έχω επαφή με την Αθήνα και θέλω να διατηρήσω τους δεσμούς μου με αυτή. Από την άλλη μεριά τα Χανιά σου προσφέρουν όμορφες εικόνες που γεννάνε πράγματα μέσα σου. Πράγματα που για να γίνουν έργα απαιτούν βέβαια πολύ δουλειά.
Θέλω να κλείσουμε με το ευ της ευτυχίας. Μια αξία που δυστυχώς η σημερινή κοινωνία έχει ταυτίσει με τα υλικά αγαθά, με το κέρδος, την αναγνωρισιμότητα κ.λπ. Πού κρύβεται για εσένα η ευτυχία;
Στην έκθεση υπάρχουν 34 έργα που για εμένα είναι 34 ευχές να νιώσουν οι άνθρωποι την ευτυχία που υπάρχει σε μικρά πράγματα. Να πιστέψουν ότι μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Να νιώσουν ευγνώμονες που αυτή τη στιγμή έχουμε ειρήνη και που υπάρχει γύρω μας όλη αυτή η ομορφιά της φύσης, η οποία έχει ανάγκη τον σεβασμό μας. Να νιώσουν τη σημασία τού να έχουμε υγεία και την αξία τού να μπορούμε να πάμε μια κυριακάτικη βόλτα ή να δούμε ένα ωραίο ηλιοβασίλεμα. Όλα αυτά, που μπορεί να μοιάζουν κοινότοπα ή αυτονόητα, πρέπει να τα σκεφτούμε ξανά.
