Απογοήτευση και έντονο προβληματισμό προκαλούν τα αποτελέσματα της έρευνας που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) για την εμπορική κίνηση της φετινής καλοκαιρινής περιόδου. Η εικόνα σε όλη τη χώρα είναι απελπιστική, ενώ στα Χανιά η πτώση του τζίρου ήταν από τις μεγαλύτερες πανελλαδικά συγκριτικά με την περυσινή περίοδο των εκπτώσεων.
Το κλίμα ήταν ήδη στραβό… για τα καταστήματα και ήρθαν τα Capital Controls για να δώσουν ένα ακόμα μεγάλο χτύπημα στην αγορά καθώς, όπως επισημαίνει η έρευνα, οι κλειστές τράπεζες προκάλεσαν «ένα άνευ προηγουμένου σοκ στην αγορά».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που επικαλείται η έρευνα «ο τζίρος για το χρονικό διάστημα του Ιουνίου και πριν την έναρξη των θερινών εκπτώσεων του τρέχοντος έτους είχε ήδη μειωθεί κατά -5% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014. Η δε απώλεια των 305,4 εκατ. ευρώ από το λιανεμπόριο, στο διάστημα των πρώτων δέκα ημερών του Ιουλίου, αντισταθμίστηκε μερικώς μόνο από την αύξηση της ζήτησης για τρόφιμα και καύσιμα, επηρεάζοντας επί τα χείρω την ψυχολογία καταναλωτών και επιτηδευματιών».
Οπως παρατηρεί η ΕΣΕΕ, «με τον φόβο του κουρέματος των καταθέσεων προέκυψαν για μικρό χρονικό διάστημα κάποιες αυξήσεις στη ζήτηση διαρκών καταναλωτικών αγαθών και ειδών πολυτελείας, μεγάλης αξίας, οι οποίες όμως δεν κατάφεραν να αναστρέψουν το δυσχερές οικονομικό κλίμα. Τις επόμενες εβδομάδες που ακολούθησαν η αγορά παρέμεινε αρκετά αμήχανη και παγωμένη, αφού η προσδοκία της άρσης ή αισθητής χαλάρωσης των capital controls ματαιώθηκε».
ΧΡΗΣΗ ΚΑΡΤΩΝ
Οσον αφορά τη χρήση καρτών, διαπιστώθηκε ότι οι καταναλωτές από τα τέλη Ιουλίου και μετά προσαρμόστηκαν εν μέρει στις νέες συνθήκες του πλαστικού χρήματος, αλλά οι δυσχέρειες στις εισαγωγές δημιούργησαν μεγάλο πρόβλημα στις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση στην προσφορά αγαθών. Σε σύγκριση με προηγούμενα έτη και από την έρευνα αποδεικνύεται η στροφή του αγοραστικού κοινού στη χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών στις θερινές εκπτώσεις του 2015 από πέρυσι, αφού τα ποσοστά χρήσης 32 – 36% επιβεβαιώνουν ότι η χρήση των πιστωτικών καρτών δεκαπλασιάστηκε.
ΑΓΟΡΑ ΥΠΟ ΔΙΑΛΥΣΗ
Το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο ξεκίνησαν οι εκπτώσεις, αναμενόμενο ήταν να επηρεάσει τον τζίρο των καταστημάτων, ο οποίος πανελλαδικά κατέγραψε μεγάλη πτώση συγκριτικά με τις εκπτώσεις του περυσινού καλοκαιριού. Στα Χανιά η πτώση αυτή άγγιξε το 40%, ενώ από τις περιοχές της Κρήτης ο τζίρος παρέμεινε σταθερός μόνο στο Λασίθι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, στα Χανιά ο τζίρος έπεσε από 31 – 40%, ενώ αντίστοιχη εικόνα καταγράφηκε και στο Ηράκλειο. Στο Ρέθυμνο η πτώση ήταν της τάξης του 21 – 30%, ενώ στη Σητεία ο τζίρος μειώθηκε κατά 11 με 20%. Αντίθετα, στα ίδια επίπεδα με το περυσινό καλοκαίρι κινήθηκε η αγορά στον Αγιο Νικόλαο. Στα αξιοσημείωτα της έρευνας είναι ότι από τους 61 Εμπορικούς Συλλόγους, που έδωσαν στοιχεία για τον τζίρο στην ΕΣΕΕ, μονάχα η Σύρος δήλωσε αύξηση (έως 10%).
«ΔΕΝ ΨΩΝΙΖΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ»
Με τον τουρισμό να πηγαίνει καλά φέτος ζητήσαμε από τον πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Χανίων Παναγιώτη Ζερβουδάκη να σχολιάσει την αντιφατική αυτή εικόνα. Ο ίδιος σημείωσε ότι «δεν έχει αντίκρισμα στα μαγαζιά ο τουρισμός καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι έρευνες αυτές δεν αφορούν μονάχα τα τουριστικά μαγαζιά, αλλά συνολικά το λιανεμπόριο. Ο τουρίστας δεν ψωνίζει δυστυχώς».
Σύμφωνα με τον κ. Ζερβουδάκη, οι εκπτώσεις ήταν “δώρον άδωρον” για τους καταστηματάρχες στα Χανιά με τον Ιούλιο να «μην κινείται τίποτα». Η αγοραστική κίνηση στα Χανιά αυξήθηκε το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τα πανελλαδικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΣΕΕ. Παραδοσιακά πάντως η “δυνατή” περίοδο των εκπτώσεων ήταν το πρώτο δεκαήμερο των εκπτώσεων, δηλαδή μεταξύ 15 και τέλος Ιουλίου. Σύμφωνα με την έρευνα, «η παραπάνω αλλαγή είναι απολύτως συμβατή με τις γενικότερες εξελίξεις στην ελληνική οικονομία και την εύλογη καθυστέρηση της προσαρμογής των καταναλωτών σε κλειστές τράπεζες και τα όρια των capital controls».
Στα Χανιά πάντως υπάρχει μεγάλη απογοήτευση στον εμπορικό κόσμο καθώς διαπιστώνεται ότι και η πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου που επιτρέπει προσφορές και εκπτώσεις όλο τον χρόνο δεν φαίνεται ικανή να “αναστήσει” την αγορά.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του προέδρου της ΕΣΕΕ Βασίλη Κορκίδη, ο οποίος σχολίασε: «…Οι φετινές θερινές εκπτώσεις πέρασαν εντελώς απαρατήρητες, λόγω ειδικών συνθηκών, ασυνήθιστων καταστάσεων και πρωτόγνωρων γεγονότων που συνέβησαν ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια του διμήνου Ιουλίου – Αυγούστου. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές, επίσης εντός κρίσης, είναι μόνο για ιστορικούς και στατιστικούς λόγους, αφού για πρώτη φορά είχαμε περίοδο τακτικών εκπτώσεων με κλειστές τράπεζες, capital controls, δημοψήφισμα, νέο μνημόνιο και πρόωρες εκλογές. Οι καλοκαιρινές εκπτώσεις του 2015 έπεσαν θύμα ενός οικονομικού και πολιτικού “Αρμαγεδδώνα” με τραγικά αποτελέσματα για το σύνολο του ελληνικού εμπορίου…».
ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι έμποροι ρωτήθηκαν εάν άνοιξαν τα καταστήματά τους την Κυριακή 19 Ιουλίου.
Για τα καταστήματα που άνοιξαν παρατηρείται ότι μόλις το 5% των επιχειρηματιών πιστεύει ότι το άνοιγμα του καταστήματος την Κυριακή επηρέασε θετικά τον συνολικό τζίρο της θερινής εκπτωτικής περιόδου και το 27% ότι δεν επηρεάστηκε. Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό που δηλώνει ότι το άνοιγμα επηρέασε αρνητικά τις πωλήσεις τους εντός των εκπτώσεων, το οποίο ανέρχεται σε 68%. Δεδομένου ότι μία επιπλέον μέρα λειτουργίας κάποιου καταστήματος δεν μπορεί να μειώσει τον συνολικό τζίρο, το πιθανότερο είναι ότι οι επιχειρηματίες απάντησαν σκεπτόμενοι ότι δεν είχαν τον προσδοκώμενο τζίρο τη συγκεκριμένη μέρα, οπότε κρίνουν το μέτρο αρνητικά. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση να ισχύει ότι η λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές οδηγεί περισσότερο κόσμο σε μεγάλα εμπορικά καταστήματα από ότι τις καθημερινές, οπότε το άνοιγμα να έχει όντως αρνητική επίδραση στις συνολικές πωλήσεις της εκπτωτικής περιόδου στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σε ακόμα μία έρευνα επιβεβαιώνεται ότι το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές δεν είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της απασχόλησης. Μόλις το 5% δηλώνει ότι έχει προσλάβει επιπλέον υπάλληλο λόγω του ότι ανοίγει τις Κυριακές. Η πλειονότητα σε ποσοστό 82% έχει επωμιστεί προσωπικά την κάλυψη της συγκεκριμένης ανάγκης και το υπόλοιπο 14% των επιχειρήσεων έχει επεκτείνει το ωράριο των ήδη υπαρχόντων υπαλλήλων.
Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας
Τα στοιχεία της έρευνας του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ για την εμπορική κίνηση της καλοκαιρινής περιόδου το 2015 καταλήγουν στα παρακάτω βασικά αποτελέσματα:
✓Οι τζίροι των μηνών Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., αλλά αποτελούν προϊόν εκτίμησης και με μεσοσταθμική μείωση -5% σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2014, δείχνουν μια minimum μείωση 1,33 δισ. ευρώ στον καλοκαιρινό τζίρο του 2015.
✓Ο συνολικός τζίρος του λιανικού εμπορίου από τα επίπεδα των 10,58 δισ. ευρώ το καλοκαίρι του 2014 εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσει το 2015 τα 9,25 δισ. ευρώ (μείωση -12,7%).
✓Κατά τη διάρκεια των Capital Controls και ιδιαίτερα για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο του 2015 έχουν γίνει εκτιμήσεις απώλειας 520 εκατ. ευρώ (-14,9%) τον Ιούλιο και 620 εκατ. ευρώ (-17,3%) τον Αύγουστο στην κατανάλωση.
✓ Η αναλυτική εξέλιξη του καλοκαιρινού τζίρου στο λιανικό εμπόριο δείχνει το 2015 κατανάλωση 7,05 δισ. ευρώ σε τρόφιμα και καύσιμα (6,51 δισ. το 2014), ενώ μόνο 2,24 δισ. ευρώ στους λοιπούς υποκλάδους της εμπορικής δραστηριότητας από τα 4,08 δισ. το 2014.
✓ Τον Ιούλιο του 2015 η ζήτηση για τρόφιμα και καύσιμα ήταν αυξημένη κατά περίπου +25% σε σχέση με τις προσδοκίες της αγοράς, ενώ αντίθετα οι λοιποί κλάδοι του λιανεμπορίου κατέγραψαν κατακόρυφη πτώση του κύκλου εργασιών τους κατά περίπου -75%.
✓ Τον Αύγουστο του 2015 η κατάσταση εξομαλύνθηκε έως έναν βαθμό καθώς η ζήτηση για τρόφιμα και καύσιμα παρουσίασε άνοδο κατά +5% σε σύγκριση με την προσδοκώμενη αγοραστική δαπάνη, με τους λοιπούς κλάδους του λιανεμπορίου να εμφανίζουν μία συρρίκνωση του τζίρου τους κατά περίπου -45%.
✓Οι μεσοσταθμικές μεταβολές στο σύνολο του τριμήνου το καλοκαίρι του 2015 δείχνουν αύξηση 540 εκατ. ευρώ (+8,3%) σε τρόφιμα και καύσιμα και μεγάλη μείωση 1,84 δισ. ευρώ (-45,1%) στους υπόλοιπους κλάδους της εμπορικής δραστηριότητας.
✓ Ιδιαίτερα για την ομάδα της ένδυσης και της υπόδησης οι επιπτώσεις ήταν ακόμη πιο επώδυνες, αφού η εκτίμηση για την πτώση του κύκλου εργασιών τον Ιούλιο ανήλθε στο -80% και τον Αύγουστο στο -60%.
✓Η θερινή εκπτωτική περίοδος για 8 στις 10 εμπορικές επιχειρήσεις κινήθηκε σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη περυσινή, με τη μείωση να ξεπερνά μεσοσταθμικά το -30%, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
✓Το λιανικό εμπόριο δύσκολα θα αντέξει άλλες απώλειες, ενώ θεωρείται αδύνατο να μπορέσει να αναπληρώσει μέρος της ζημίας, μέχρι το τέλος του έτους, μετά από την πιο δύσκολη θερινή περίοδο των τελευταίων ετών.
