» Η Μαργαρίτα Πουρνάρα μιλά για τη δουλειά της που παρουσιάζεται αύριο στο Νεώριο Μώρο
Το έπος του “Αδρία”, όλη η βιογραφία του θρυλικού αντιτορπιλικού και το σθένος και η ψυχική δύναμη του πληρώματός του αποτυπώνονται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο στο βιβλίο “Αδρίας: Ήταν όλοι τους Ήρωες” (εκδόσεις “Κύκλωψ”) που παρουσιάζεται αύριο στις 6:30 το απόγευμα στο Νεώριο Moro.
Η συγγραφέας και δημοσιογράφος του βιβλίου Μαργαρίτα Πουρνάρα μίλησε στα “Χανιώτικα νέα” για το σκάφος που έμεινε στην ιστορία όταν τον Οκτώβρη του 1943 έπεσε σε νάρκη ανοικτά της Λέρου και έχασε την πλώρη του, το πλήρωμα του κατάφερε να το κάνει να πλεύσει μέχρι τα παράλια της Τουρκίας και να κάνει επισκευές που το οδήγησαν τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους πίσω στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας! Ένα κατόρθωμα μοναδικό στην ιστορία…
• Σίγουρα δεν ήταν μια εύκολη δουλειά η μελέτη της βιβλιογραφίας και των αρχείων.
Δεν ήταν καθόλου εύκολη και το ενδιαφέρον είναι πως ενώ υπήρχαν και άλλα βιβλία για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σκόρπιες μαρτυρίες αναφορικά με το γεγονός δεν είχε γραφτεί ποτέ ένα βιβλίο εξ’ ολοκλήρου για τον “Αδρία”. Ήταν δύσκολο να βρω τις πληροφορίες αλλά και να το μετατρέψω σε ένα αφήγημα με ροή. Έπρεπε να βρω από τα τηλεγραφήματα των Γερμανών και των Βρετανών μέχρι τα δελτία παραγγελίας και καταστροφής του πλοίου μετά το πόλεμο στα ναυπηγεία της Αγγλίας. Ήμουν πολύ τυχερή γιατί έτυχε να γνωρίσω τον Κώστα Θωκταρίδη, τον καλύτερο ίσως δύτη στην Ελλάδα, ερασιτέχνη ιστοριοδίφη που έχει ανακαλύψει τα περισσότερα από τα ναυάγια στο Αιγαίο ανάμεσα τους και την πλώρη του “Αδρία” και του “Ηurworth” του βρετανικού αντιτορπιλικού που χτυπήθηκε δίπλα. Είχα λοιπόν την τύχη στην έρευνα μου να βρω υλικό άγνωστο αλλά και να βρω έναν άνθρωπο που γνώριζε πάρα πολλά και με καθοδήγησε.
• Δεν θέλω να ακουστεί σεξιστικό αλλά δεν είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε βιβλία για πολεμικά γεγονότα -μάλιστα στη θάλασσα- γραμμένα από μια γυναίκα.
Καταρχάς λατρεύω τη θάλασσα, είναι η ζωή μου. Ένιωσα καθήκον να γράψω το βιβλίο για δύο λόγους. Όταν με φώναξε ο κ. Θεοδωρίδης που έφτιαξε το Μουσείο Φωτογραφίας στη Δράμα με ενημέρωσε για το ότι βρέθηκε στα χέρια του το φιλμ του Πέτρου Ασλάνη μέλος του πληρώματος του “Αδρία” -από τη νύφη του Φανή Ασλάνη- με συγκλονιστικές φωτογραφίες που δεν ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό. Οι φωτογραφίες αυτές που τραβήχτηκαν λίγο μετά την έκρηξη, με τα πτώματα, τους τραυματίες πάνω στο σκάφος μπορεί να είναι αποτρόπαιο θέαμα για μια γυναίκα αλλά ένιωσα ιερή υποχρέωση να αναδειχθεί η θυσία των ανθρώπων αυτών καθώς συμπληρώνονται 80 χρόνια και το κατόρθωμα τους κινδυνεύει να ξεχαστεί. Το δεύτερον, είναι πως ο πατέρας μου -Γιώργος Πουρνάρας- είχε πολεμήσει και παρασημοφορηθεί στην Πίνδο. Επομένως μικρό κορίτσι αντί για παραμύθια άκουγα πατριωτικές ιστορίες για το έπος της Αλβανίας, έτσι το θέμα ήταν συναισθηματικά ισχυρό μέσα μου. Τώρα, θεωρώ ότι οι άνδρες και οι γυναίκες γράφουν
πολύ διαφορετικά για πολεμικά γεγονότα. Οι άνδρες περιγράφουν τα πολεμικά κατορθώματα λες και πρόκειται “ποδοσφαιρικό ματς”: Έπεσαν τόσες σφαίρες, τόσες οβίδες, σε αυτά τα σημεία κτλπ. Δεν καταπιάνονται πολύ με την ψυχολογία και τα συναισθήματα των ηρώων. Δεν επέμεινα σε αριθμούς και στον εξοπλισμό του πλοίου αλλά πιο πολύ επιχείρησα να βάλω τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα του “Αδρία”, ειδικά μετά την πρόσκρουσή του στη νάρκη.
• Γιατί αφιερώσατε το βιβλίο στη μνήμη του Α΄ μηχανικού Κωνσταντίνου Αράπη;
Οι κυβερνήτες και γενικά οι ηγέτες έπαιρναν τη “μερίδα του λέοντος” από τη συμμετοχή τους στα μεγάλα γεγονότα. Σήμερα ζούμε μια εποχή, πιο εκδημοκρατισμένη, στο πως περιγράφεται ένα κατόρθωμα. Δεν βλέπουμε μόνον αυτόν που έδωσε την εντολή αλλά και πίσω από αυτόν. […] Ο Κ. Αράπης ήταν ένας πολύ σεμνός άνθρωπος, δεν θα ζητούσε ποτέ να πάρει μερίδιο δόξας. Αν δεν ήταν μέσα στο “Αδρίας” επειδή είχε ναυπηγικές γνώσεις και δεν ήταν μόνο ένας καλός μηχανικός δεν θα σώζονταν το πλοίο. […] Ο άνθρωπος ήταν εξαιρετικά σεμνός και θεώρησα ότι έπρεπε να μνημονευτεί. Και όταν τυπώθηκε το βιβλίο το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να πάω στον τάφο του γιατί ένιωσα ότι έπρεπε να το κάνω.
• Ποια από τις πολλές δυνατές στιγμές του βιβλίου ξεχωρίζετε;
Θα ξεχώριζα τη στιγμή μετά την έκρηξη της νάρκης με 20 νεκρούς, με τους εγκλωβισμένους στις λαμαρίνες να ουρλιάζουν, να εκρήγνυται στη συνέχεια το άλλο αντιτορπιλικό το “Ηurworth” και να “βρέχει” λαμαρίνες και μέλη ανθρώπινων σωμάτων. Οι εγκλωβισμένοι ουρλιάζουν γιατί ο πόνος τους μέσα στις καυτές λαμαρίνες είναι αφάνταστος και σε αυτήν την φοβερή κατάσταση ο κυβερνήτης Τούμπας με σκισμένη στολή, σπασμένο χέρι, αίματα στο πρόσωπο βγαίνει και φωνάζει “μην ξεχνάτε ότι είστε Έλληνες” και έπεσε απόλυτη σιωπή. Η επίκληση στην πατρίδα, έκανε τον άνθρωπο τον πολυτραυματία να σιωπήσει. ήταν από τις πιο σημαντικές στιγμές στο βιβλίο.
• Δύο από τα μέλη του πληρώματος ήταν Κρητικοί, ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Χρήστος Παπασηφάκης από τα Χανιά. Τι μπορούμε να πούμε για αυτούς;
Ο Ανδρουλάκης ήταν ένας λεβέντης, εξαιρετικά όμορφος άνθρωπος, έχουμε και φωτογραφίες του από την παραλαβή του πλοίου. Ήταν παλικάρι και είχε όλα τα καλά της Κρήτης. Ήταν ίσως ο πιο αγαπητός μέσα στο πλοίο. Ήταν ένας “δωρικός άνθρωπος” που τον σέβονταν όλοι. Εγκλωβίστηκε μέσα στις λαμαρίνες και πέθανε από αιμορραγία. Πριν ζητούσε να του κόψουν το πόδι, κάτι που δεν κάνει εύκολα ένας μη Κρητικός, είχε την κουλτούρα του ηρωισμού της Κρήτης. Ο θάνατος του με αυτόν τον τρόπο συγκλόνισε το πλήρωμα. Ο Παπασηφάκης είναι άλλη μια απίστευτη περίπτωση, άφησε τρομερά πονήματα που αφηγείται τα πάντα για τον “Αδρία” και θα σας έλεγα ότι έχω μια αδυναμία στον Παπασηφάκη γιατί ήταν ο μικρότερος σε ηλικία αξιωματικός και όταν έθαψαν τους νεκρούς στις ακτές της Τουρκίας ήταν αυτός που έβγαλε τον επικήδειο λόγο. Οι περιγραφές του είναι εξαιρετικές και αν δείτε το βίντεο από την ομιλία του στην Αγ. Παρασκευή το 2012 είναι συγκλονιστικός.
• Υπήρξε κάποιος μύθος για τον “Αδρία” που καταρρίφθηκε από την έρευνα σας;
Αυτό που καταρρίφθηκε ήταν αυτό που αναφέρουν στα απομνημονεύματα τους πολλοί από τους συμμετέχοντες, ότι το ναρκοπέδιο που έπεσαν είχε ποντιστεί την προηγούμενη ημέρα. Από τα Γερμανικά αρχεία βρήκαμε πολύ σαφή στοιχεία που έδειξαν πως το συγκεκριμένο ναρκοπέδιο είχε δημιουργηθεί 20 ημέρες πριν την πρόσκρουση του “Αδρία” είχαν περάσει και άλλα συμμαχικά πλοία από το σημείο αυτό και από τύχη δεν είχαν πέσει πάνω σε νάρκη.
