ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΑΛΙΕΣ ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΕΙΣ
Στιγμές αμηχανίας, σκηνές που προκαλούν γέλιο αλλά και άλλες που φέρνουν ανησυχία και προβληματισμό. Στιγμιότυπα από εκλογικές διαδικασίες του παρελθόντος μάς μεταφέρουν δικηγόροι και δικαστικοί υπάλληλοι που έχουν εργαστεί ως δικαστικοί αντιπρόσωποι αλλά και δημοσιογράφοι που έχουν μνήμες από της… κάλπης τα καμώματα. Λίγες ώρες πριν το άνοιγμα των εκλογικών κέντρων αύριο Κυριακή 21 Μαΐου πηγαίνουμε πίσω στο χρόνο σε άλλες εκλογικές αναμετρήσεις…
«…ΑΛΛΟ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ»
Η νομικός Άννα Αμανάκη μας μιλάει για τις εκλογές του 2004. «Ήταν τότε μεγάλη η σύγκρουση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Έρχεται να ψηφίσει μια ηλικιωμένη κυρία και ο γιος της ήθελε να τη συνοδέψει μέσα στο παραβάν. Αυτό δεν επιτρέπεται, του το εξήγησα και μπήκα εγώ μαζί της για να τη βοηθήσω. Μου λέει λοιπόν η γιαγιά “πάρε το ψηφοδέλτιο που έχω στην τσέπη μου και πέτα το και βάλε μου το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ… Και μην το πεις του γιου μου!”. Την παραδέχτηκα…» σημειώνει. Η ίδια παρατηρεί πως οι γυναίκες εκλογικοί αντιπρόσωποι χαίρουν σεβασμό από τους ψηφοφόρους και τους εκπρόσωπους των κομμάτων ειδικά όταν βάλουν από την αρχή τους όρους και ξεκαθαρίσουν τα πράγματα.
Ένα παρόμοιο περιστατικό θυμάται σε εκλογικό κέντρο στην Καισαριανή στην Αθήνα η κα Κική Γεωργιακάκη: «Ήλθε η γιαγιά καλοστεκούμενη, μου ζητάει βοήθεια, μπαίνουμε μέσα στο παραβάν. Τη ρωτάω τι θέλει να ψηφίσει και μου απαντάει: “Ο γιος μου έχει δώσει ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ, νάτο, αλλά θέλω να ψηφίσω τον Ανδρέα γιατί μας αύξησε τις συντάξεις”. Και τον ψήφισε!».
Η υποψήφια βουλευτής Χανίων κάνει απολογισμό του κυβερνητικού έργου και απευθύνει κάλεσμα στους πολίτες να στηρίξουν την προσπάθειά της
Μια ιδιαίτερη στιγμή φέρνει στη μνήμη του και ο κ. Χαράλαμπος Πιτσιγαυδάκης. «Ήταν εκλογές του 2009 και προφανώς η ψηφοφόρος – πρέπει να ήταν μια γυναίκα και αντί να ρίξει το ψηφοδέλτιο, έριξε στον φάκελο “το υπέρ μνήμης” για τη μνήμη κάποιων συγγενών της Χαραλάμπου, Γεωργίου… Προφανώς μπέρδεψε και έριξε το “υπέρ μνήμης” στην κάλπη και του ιερέα στο ναό το ψηφοδέλτιο!» τονίζει.
«Ήλθε μια γιαγιά στο εκλογικό κέντρο μαζί με τον γιο της που ήθελε να μπει μαζί της στο παραβάν. Του εξήγησα πως αυτό δεν μπορεί να γίνει, δεν επιτρέπεται. Επέμενε αυτός, ανένδοτος εγώ. Τελικά μπαίνω με τη γιαγιά μέσα στο παραβάν και μου λέει: “Κατεβαίνουν δύο ανίψια μου. Εγώ τα αγαπάω και τα δύο. Βάλε μου… αυτό, αλλά να μην τα ακούσει ο γιος μου» αναφέρει ο δικηγόρος κ. Δημήτρης Φουράκης, που σε άλλο περιστατικό θυμάται να βρίσκει στον φάκελο μια… εξέταση αίματος αντί για ψηφοδέλτια αφού προφανώς ο ψηφοφόρος είχε μπερδέψει τις τσέπες και το περιεχόμενο τους.
Πολλοί δικηγόροι πάντως μας μεταφέρουν και όχι τόσο ωραίες εικόνες. Συγγενείς να φέρνουν να ψηφίσουν παιδιά με βαριά νοητική στέρηση, ηλικιωμένους με “Αλτσχάιμερ” αλλά και άλλους που αντιμετωπίζουν σοβαρά κινητικά προβλήματα, δίχως να σέβονται την κατάσταση τους και με μοναδικό κίνητρο να μην… χαθεί η ψήφος!
ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ
Η δικηγόρος κα Ειρήνη Καραλάκη που από το 1999 μέχρι σήμερα έχει συμμετάσχει σε όλες σχεδόν τις εκλογικές διαδικασίες αναφέρει πως «είναι σύνηθες να ζητάνε τη βοήθεια μας ηλικιωμένοι άνθρωποι και να έχουν στα χέρια και στις τσέπες ψηφοδέλτια που τους έχουν δώσει και οι ίδιοι να μας λένε “βάλτε μου άλλο κόμμα” ή “θέλω να σταυρώσω αυτόν όχι τον άλλο» σημειώνει.
Η ίδια μιλάει με θέρμη για τη φιλοξενία των ανθρώπων στα χωριά ειδικά του Αποκόρωνα.
«Στις Καλύβες, στα χωριά του Αποκόρωνα, αλλά και στον Πλατανιά μας έφερναν φαγητά, κεράσματα, καφέδες, πολύ μεγάλη φιλοξενία» σημειώνει.
Μια τέτοια στιγμή απαράμιλλης φιλοξενίας θυμάται η δικηγόρος κα Κική Γεωργιακάκη. «Ήμουν αντιπρόσωπος στα Περβόλια στο Δημοτικό Σχολειό. Το μεσημέρι ο πρόεδρος κοινότητας έκλεισε την πόρτα του εκλογικού κέντρου, άπλωσαν ένα τραπέζι στο διάδρομο γεμάτο φαγητά κάθε είδους αρνιά, κουνέλια, καλτσούνια, ούτε σε γάμο τέτοια περιποίηση! Και περίσσεψαν τόσα πολλά που ο πρόεδρος της κοινότητας τότε φώναξε τους φαντάρους που φύλαγαν το τμήμα να πάρουν ό,τι μπορούσαν για να έχουν να τρώνε» λέει.
Ένα αντίθετο συμβάν έχει ζήσει ο δικηγόρος κ. Λευτέρης Πρασάκης. «Στις εκλογές του 1990 πήγα στη Γλώσσα Σκοπέλου, ένα ωραίο χωριό στις Σποράδες. Φανταστείτε πως οι γυναίκες έρχονταν εκείνη την εποχή φορώντας τις παραδοσιακές στολές τους και πολλές ήταν 90 και 95 ετών. Περίμενα το μεσημέρι να μας φέρει ο πρόεδρος της κοινότητας κάτι για φαγητό… αλλά τίποτα! Ούτε ένα σουβλάκι! Γύρω στις 3 έρχεται η γιαγιά της γραμματέα που ήταν από το χωριό βγάζει το μαντίλι της και της δίνει ένα κομματάκι παξιμάδι και ένα κομμάτι τυρί!
Μόνο για την ανιψιά της! Τελειώσαμε αργά την καταμέτρηση, δεν υπήρχε τίποτα ανοικτό, δεν έφαγα τίποτα, παρά μόνο την επομένη το πρωί στη Σκόπελο!».
Ο υποψήφιος βουλευτής Χανίων παρουσιάζει θέσεις – σημεία της κυβερνητικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ
Οι νομικοί πάντως έχουν να πουν για τη φιλοξενία των ανθρώπων στη ρίζα των Λευκών Ορέων στο Σέμπρωνα και στους Λάκκους ειδικά.
ΦΙΛΟΒΑΣΙΛΙΚΟΙ
Στα 1974 και στο δημοψήφισμα για δημοκρατία ή βασιλεία μας μεταφέρει ο κ. Γιάννης Ντερμανάκης. «Πήγα εκλογικός αντιπρόσωπος σε ένα χωριό του Ρεθύμνου. Η Κρήτη τότε φυσικά ήταν αντιβασιλική. Φτάνοντας στο χωριό βλέπω σημαιάκια με τον βασιλιά, φωτογραφίες του βασιλιά. Εξεπλάγην! Ήταν ένας Καλλέργης παλιός καθηγητής και μου εξηγεί “το χωριό είναι παλιό αντιβενιζελικό και θα έχει πολλές ψήφους υπέρ του βασιλιά”.
Ξεκινάει η διαδικασία η εκλογική, να είναι οι βασιλικοί απαιτητικοί, να πιέζουν, να κάνουν ενστάσεις συνέχεια. Κλείνει η κάλπη κάνουμε την καταμέτρηση…45% υπέρ της βασιλείας!
Σοκαρίστηκα, άρχισα να ανησυχώ! Ήταν δύο ναύτες φρουρά που είχαν έναν ραδιοφωνάκι, τους λέω να ακούσουμε τα αποτελέσματα και ανακουφίστηκα ακούγοντας ότι είχε κερδίσει με μεγάλη διαφορά η Δημοκρατία» τονίζει.
Το 1977 ήταν πάλι δικαστικός αντιπρόσωπος στου Ψυρρή στην Αθήνα. «Συμμετείχε στις εκλογές η φιλοχουντική ΕΠΕΝ. Να είναι γεμάτο το εκλογικό κέντρο με τύπους με σκούρα μπλε κουστούμια, βλοσυρούς, να κάνουν συνέχεια ενστάσεις για τα ψηφοδέλτια, για τα αποτελέσματα… ήταν τόσο επίπονο αυτό που τελείωσε η καταμέτρηση την επομένη το βράδυ!». Μετά από αυτά τα συμβάντα ο κ. Ντερμανάκης δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να είναι ξανά δικαστικός αντιπρόσωπος.
Ένα παρόμοιο περιστατικό διηγείται ο κ. Δημ. Φουράκης. «Μπαίνει μια κυρία στιλάτη και μου λέει ότι έχει πρόβλημα με τα μάτια της και θέλει τη βοήθεια του δικαστικού αντιπροσώπου.
Πράγματι μπαίνουμε μαζί στο παραβάν και μου ζητάει να της πω τα κόμματα που κατεβαίνουν. Εκείνη την εποχή κατέβαινε στις εκλογές ένα φιλοβασιλικό κόμμα και μου ζήτησε να της διαβάσω τα ονόματα του ψηφοδελτίου και να σταυρώσω ένα όνομα από αυτά. Πράγματι το σταυρώνω, πάω να το διπλώσω και μου πιάνει το χέρι και μου λέει “θέλω να δω”. Έκανε όλη αυτήν την ιστορία για να δει αν έκανα σωστά τη διαδικασία! “Μα δεν βλέπετε” της λέω, “να δω!” λέει αυτή επιτακτικά και της λέω “δείτε αλλά θα έπρεπε να ντρέπεστε για τη συμπεριφορά σας!”».
ΞΥΛΟ ΜΕΤΑΞΥ ΧΩΡΙΑΝΩΝ
Μια ξεχωριστή εμπειρία που έζησε όχι ως δικαστικός αντιπρόσωπος αλλά ως έφεδρος αξιωματικός σε χωριό της Κρήτης τη δεκαετία του ’80 μας μεταφέρει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου κ. Χρήστος Πραματευτάκης. «Ήταν δημοτικές εκλογές και σε μια οικογένεια ο ένας γιος ήταν υποψήφιος και ο άλλος ο “στυλοβάτης” του δεύτερου συνδυασμού. Έφερε ο ένας γιος τη μητέρα να ψηφίσει και μόλις το καταλαβαίνει ο άλλος παρεμβαίνει, παίρνει το εκλογικό της βιβλιάριο και το σκίζει! Αυτό προκάλεσε τη συμπλοκή μελών των δύο παρατάξεων, των οικογενειών και η δικαστική αντιπρόσωπος κάλεσε τους στρατιώτες να συλλάβουν τον γιο που έσκισε το βιβλιάριο. Εγώ ήμουν σε ένα διπλανό χωριό με ενημερώνουν με τον ασύρματο και καταφτάνω στο εκλογικό κέντρο και μπαίνω μέσα σε αυτό με το όπλο στο χέρι μήπως και φοβηθούν οι συμπλεκόμενοι γιατί έπεφτε πολύ ξύλο, ξυλοδαρμοί κανονικοί! Εν τω μεταξύ οι στρατιώτες είχαν συλλάβει τον έναν γιο και τον κρατούσαν στην τουαλέτα και έξω γινόταν χαλασμός. Έκανα κάθε προσπάθεια για να επικρατήσει μια ηρεμία, έως ότου έλθει μια ενισχυμένη δύναμη της χωροφυλακής με μια κλούβα που προσήγαγαν 32 άτομα και τα μετέφεραν στο Ηράκλειο. Τραγική η εικόνα της μητέρας, εμένα με σημάδεψε, πόνεσε η καρδιά μου, δεν μπορείς να το καταλάβεις αν δεν το ζήσεις. Να βλέπεις τη μάνα να κάθεται σε μια καρέκλα να κλαίει και να χτυπιέται! Ήταν συγκλονιστικό αυτό το περιστατικό…» αφηγείται.
Ένα άλλο συμβάν έγινε πάλι σε χωριό νομού της Κρήτης. «Πήγα δικαστικός αντιπρόσωπος και με ενημερώνουν οι κάτοικοι πως είναι ένας ψηφοφόρος φανατικός ενός κόμματος που κάθε φορά στις εκλογές δημιουργεί πρόβλημα και ψάχνει να βρει ευκαιρία να κάνει επίδειξη δύναμης. Ήταν ένας άνδρας πολύ ψηλός, πολύ δυνατός, ο όγκος του προκαλούσε “δέος”. Έμαθα ποιο είναι το κόμμα του και του έβαλα το ψηφοδέλτιο πρώτο – πρώτο στο πακέτο που του έδωσα! Μπαίνει στο παραβάν και καθυστερούσε, καθυστερούσε. Βγαίνει μετά από 10 λεπτά εξοργισμένος και άρχισε να φωνάζει για “νοθεία, γίνονται όργια”, ότι δεν του είχαμε δώσει το ψηφοδέλτιο του Χ΄ κόμματος. Με σθένος του λέω “κοίτα, αλλού αυτά, πρώτο ήταν ψηφοδέλτιο του κόμματος και δεν μπορείς να μου πεις τίποτα γιατί εγώ έφτιαξα το πακέτο!” και του ξαναδίνω δεύτερο πακέτο. Πέρασαν κάποια χρόνια και τον άνδρα αυτόν τον συνάντησα σε μια κοινωνική εκδήλωση στα Χανιά. Πάω λοιπόν και του λέω “καλησπέρα, είμαι ο τάδε, πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής, τότε σε αυτό το χωριό που δημιουργήσατε το πρόβλημα. Να σας πω κάτι; Με αυτό που κάνετε στρέφετε όλο το χωριό απέναντι στο κόμμα σας και αδικείται και το κόμμα σας και τις αρχές και τις αξίες του που εσείς παραβιάζετε και το καταδικάζετε!” Έφυγε σαν τη βρεγμένη γάτα…».
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
Στον οικισμό “Σύχνικο” του Δήμου Αγράφων στην Ευρυτανία είχε σταλεί δικαστικός αντιπρόσωπος, ο δικαστικός υπάλληλος Μανώλης Σχοινάκης το 2007. «Δεν ήξερα πού ήταν το εκλογικό τμήμα, που ήταν το “Σύχνικο” και έκλεισα ξενοδοχείο στα Άγραφα που ήταν όμως 25 χλμ. μακριά.
Ξεκίνησα στις 5 το πρωί, μέσα από χωματόδρομο πολλά χιλιόμετρα, μετά άσφαλτος, μετά πάλι χωματόδρομος. Είχε πάει 7 παρά και δεν έβρισκα το χωριό πουθενά και σε λίγο θα έπρεπε να ανοίξουν οι κάλπες. Εκείνη τη στιγμή χτυπάει το κινητό, ήταν ένας αστυνομικός που με έψαχνε. “Που είστε;” μου λέει, “εγώ που είμαι; το χωριό που είναι το ψάχνω δύο ώρες δεν μπορώ να το βρω!” του απαντώ! Γελούσε ο άνθρωπος, μου λέει ότι όντως είναι δύσκολη η μετάβαση, του περιέγραψα το σημείο που βρισκόμουν, μου έδωσε οδηγίες και μετά από 4-5 χλμ. συνάντησα τον αστυνομικό με το περιπολικό και με οδήγησε στο χωριό. Ένας οικισμός με μια εκκλησία, ένα καφενείο, ένα παλιό σχολείο και 5-6 σπίτια!
Οι χωριανοί είχαν βάλει μια σούβλα με αρνί! Ανοίγω το εκλογικό τμήμα, είχε 51 εγγραμμένους. Στις 1.55 το μεσημέρι έρχεται ο καφετζής και με καλεί να φάμε. Πάμε στο καφενείο ήταν 15-20 άτομα, όλο το χωριό σχεδόν. Φέρνουν το αρνί, φάγαμε καλά, μετά από μισή ώρα τους λέω πως θα πρέπει να ανοίξω το εκλογικό κέντρο. “Μην αγχώνεσαι Μανώλη όλοι οι υπόλοιποι που μένει να ψηφίσουν είναι στο τραπέζι. Εμείς είμαστε δεν είναι άλλοι!”. Ο τελευταίος λοιπόν θα ψήφισε τις 6.10. Μου λένε λοιπόν ο κάτοικοι να κλείσω την κάλπη νωρίς. Δεν ήθελα, ήθελα να κρατήσω τη διαδικασία. Ε λοιπόν έπαιρναν όλα τα κανάλια Mega, Αντεννα, Σκαϊ δύο χωριανούς να τους δώσουν τις ψήφους από τις 6.30 επειδή είναι μικρό τμήμα και βγάζει γρήγορα αποτελέσματα. Όμως εγώ έκλεισα την κάλπη στις 7. Από τους 43 ψήφους πήραν 22 η ΝΔ και 21 το ΠΑΣΟΚ, κανείς άλλος τίποτα!» θυμάται.
Δημοσιογραφικές εμπειρίες
Έχοντας εργαστεί για πολλά χρόνια στην τοπική τηλεόραση ο Γιώργος Ουντράκης θυμάται τις ζωντανές συνδέσεις από τη Νομαρχία για τη μετάδοση των αποτελεσμάτων. «Πρέπει να ήταν οι εκλογές του 1996, ήμουν στη Νομαρχία, είχαμε μετατρέψει σε studio τα γραφεία τα τηλεοπτικά κανάλια. Ήταν “ντέρμπι” οι εκλογές και είχαμε πάει μέχρι τις 5 το πρωί να περιμένουμε τα τελικά αποτελέσματα. Πήγα και πλύθηκα για να βγάλω από το πρόσωπο μου την πούδρα και μπήκα στο γραφείο της τότε νομάρχη. Εκεί καθόταν ατάραχος με ένα συνεργάτη του ο Σήφης Μιχελογιάννης και διάβαζε τα τηλεγραφήματα από τους εκλογικούς αντιπροσώπους γιατί η εκλογή του κρινόταν στην ψήφο! Μου έκανε εντύπωση πόσο απαράμιλλα ατάραχος και ψύχραιμος ήταν ο Σήφης. “Λύσαμε” όπως λέγαμε στην τηλεόραση (μαζέψαμε δηλαδή τον εξοπλισμό μας) και φύγαμε. Το μεσημέρι της Δευτέρας έμαθα ότι ο Σήφης είχε εκλεγεί και χάρηκα πολύ για αυτό! Τις κρίσιμες στιγμές, μένεις ψύχραιμος και ατάραχος και αυτό είναι μεγάλο προτέρημα. Κάποτε η Μαρίκα Μητσοτάκη είχε πει για τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη πως ο Κώστας είναι τόσο ψύχραιμος που αν τον κόβουμε κομματάκι-κομματάκι θα τον πουλάμε για “βάλιουμ”» σημειώνει.
O Γιώργος δεν μπορεί να ξεχάσει και μια προεκλογική ομιλία του υποψηφίου τότε βουλευτή με τη ΝΔ Παναγιώτη Κλάδου έξω από το εκλογικό του γραφείου στη Χατζ. Γιάνναρη.
«Έκανα ραδιόφωνο τότε στο “Χανιά 100” και ήταν η πρώτη ζωντανή μου ανταπόκριση από προεκλογική συγκέντρωση! Είχε μαζευτεί κόσμος να ακούσει τον αείμνηστο Κλάδο, που ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα. Φιλελεύθερος, ανεκτικός, πολύ καλός στην παρέα… Οι τεχνικοί έκαναν τη ραδιοζεύξη και μου λένε σε λίγο βγαίνεις στον αέρα. Ξαφνικά, με έπιασε ένα φοβερό άγχος, ένα φοβερό stress. Ανέβηκα λοιπόν πάνω στην εξέδρα, πήρα το ποτήρι το νερό που βάζουν πάντα για τον ομιλητή, το ήπια, το άφησα άδειο, κατέβηκα και έδωσα την ανταπόκριση!» αναφέρει.
Ιστορίες από το παρελθόν έχει να θυμηθεί και ο παλιός δημοσιογράφος Γιώργος Μαρουλοσηφάκης, ιστορίες πριν τη δικτατορία. «Υπήρχε ένας υποψήφιος με τον Μαρκεζίνη τότε, Γιάννης Λελεδάκης και ξεκίνησε να πάει στο Γαλατά την ημέρα των εκλογών. Βλέπει έναν 50άρη που προχωρούσε με τα πόδια, τον παίρνει με το αυτοκίνητο του και τον πάει μέχρι το χωριό. Τον ρωτάει ο 50άρης ποιος είναι και του λέει ο Λελεδάκης πως είναι υποψήφιος με το κόμμα του Μαρκεζίνη. Του ζήτησε λοιπόν ψηφοδέλτιο για να τον ψηφίσει, του έδωσε ο Λελεδάκης. Την επομένη το μεσημέρι έρχεται ο κομματάρχης του Λελεδάκη και του λέει μεταξύ άλλων πως στο Γαλατά δεν πήρε καμία ψήφο παρά μόνο τη δικιά του ψήφο (του κομματάρχη). Εξοργίστηκε ο Λελεδάκης με το ψέμα του και τον έβγαλε έξω από το γραφείο του, λέγοντας του πως τη μοναδική ψήφο την έλαβε μόνο από τον 50άρη».
