Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Τάξος ο ραγώδης

Bιότοπος – περιγραφή

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι TAXUS baccata (Τάξος ο ραγώδης). Ανήκει στην οικογένεια των Κωνοφόρων. Φύεται σε όλη την Ευρώπη και στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες Ίταμο, ήμερο Έλατο, Καρκαριά.

Είναι αρκετά διαδεδομένο σε δάση, φαράγγια και ξέφωτα δασών.
Είναι δένδρο αειθαλές που φτάνει μέχρι το ύψος των 15 μέτρων. Αναπτύσσεται δύσκολα αλλά είναι μακρόβιον. Μπορεί η ηλικία του να ξεπεράσει τα 2000 χρόνια. Η φλούδα του κόκκινη και τα κλαδιά λίγο κυρτά. Ο κορμός ενίοτε πολλαπλός, φέρει πλατειά κόμη με βραχίονες απλωμένους προς τα πλάγια. Φύλλα βαθυπράσινα, βελονοειδή, λαμπερά, γραμμωτά. Οι βελόνες του βρίσκονται σε δύο γραμμές, πεπλατυσμένες, μυτερές προς τα επάνω πράσινες. Το είδος αυτό είναι δίοικο. Τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη έχουν κίτρινο χρώμα και αναπτύσσονται πάνω σε ξεχωριστά δέντρα. Τα αρσενικά σχηματίζονται από στήμονες σε κυλινδρικά βάκτρια. Τα θηλυκά πάνω σε κοντούς μίσχους. Σπόροι φαιού χρώματος, ωοειδείς περιβαλλόμενοι από κόκκινο, σαρκώδες και μαλακό κάλυμμα.
Το ξύλο του δέντρου είναι σκληρό, διαρκείας και χρησιμεύει στην τορνευτική.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Τάξος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος τον αποκαλούσε Μίλος και ο Διοσκουρίδης Σμίλαξ. Οι Κέλτικοι λαοί χρησιμοποιούσαν τον Τάξο για να δηλητηριάζουν τα βέλη τους με τον χυμό του δέντρου. Ο τραυματισμός από το βέλος αυτό προκαλούσε σοβαρό πρόβλημα λόγω του ότι το δηλητήριο πρόσβαλε το νευρικό σύστημα. Οι αυτόχθονες φυλές της Αμερικής χρησιμοποιούσαν τον Ίταμο του Ειρηνικού για προβλήματα που σχετίζονται με τους πνεύμονες. Θεωρούσαν τον Ίταμο ιερό δέντρο γιατί συμβόλιζε την ζωή (λόγω της μακροβιότητάς του) και τον θάνατο (λόγω της τοξικότητάς και της βαθυπράσινης επιβλητικής του εμφάνισης).
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε για ρευματισμούς και προβλήματα στην περιοχή του θώρακα.
Την παλιά εποχή χρησιμοποιούσαν την ταξίνη αντί της διγιτοξίνης σαν σπασμολυτικό. Το ισχυρό αυτό δηλητήριο τώρα πια ευτυχώς δεν χρησιμοποιείται, παρά μόνο στην ομοιοπαθητική.

Συστατικά – χαρακτήρας

Όλα τα όργανα του φυτού (εκτός από την σάρκα των ραγών) περιέχουν ένα πολύ τοξικό αλκαλοειδές. Την ταξίνη. Στον Τάξο υπάρχουν επίσης και άλλα αλκαλοειδή (μιλοσίνη, εφεδρίνη), ένα γλυκοσίδιο (ταξικατίνη), λιγνάνες (φυτοοιστρογόνα) καθώς και χρωστικές ουσίες.

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή

Ανθίζει Μάρτιο και Απρίλιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούσαν τον φλοιό και τα φύλλα του δέντρου.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις

Το βότανο δρα ως αναλγητικό, αντικαρκινικό και εμμηναγωγό.
Δεν χρησιμοποιείται σήμερα στην βοτανοθεραπεία.
Παρ’ όλα αυτά η ταξόλη που περιέχει ο φλοιός του δέντρου είναι ουσία που οι ερευνητές ελπίζουν ότι μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση του καρκίνου των ωοθηκών. Την ουσία αυτή την έπαιρναν από τον Ίταμο του Ειρηνικού (TAXUS brevifolia) που φύεται στις δυτικές ακτές της Αμερικής. Η καταστροφή του δέντρου για την προμήθεια της ουσίας ήταν τεράστια και η ανάγκη να βρεθεί εναλλακτική λύση μεγάλη. Η ανακάλυψη ότι το φύλλωμα (βελόνες) του κοινού Ίταμου ήταν πηγή της ουσίας δημιούργησε τεράστια ζήτηση για τα κλαδιά του δέντρου από τις φαρμακευτικές εταιρίες. Το πλεονέκτημα ήταν ότι η αφαίρεση των φύλλων δεν σημαίνει την καταστροφή του δέντρου, όπως συμβαίνει με την αφαίρεση του φλοιού του.
Το βάμμα των φύλλων θεωρείται πολύ αποτελεσματικό κατά των ρευματισμών, της αρθρίτιδας, των παθήσεων του ήπατος και των διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος. Ο Τάξος χρησιμοποιείται ακόμη σε πολλά μέρη ως εκτρωτικό. Η Ταξόλη θεωρείται σήμερα, όλο και περισσότερο η κατ’ εξοχήν θεραπευτική ουσία για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Παρασκευή και δοσολογία

Δεν χρησιμοποιείται στη βοτανοθεραπευτική, παρά μόνο από τις φαρμακευτικές εταιρείες στον τομέα της συμβατικής χημειοθεραπείας.

Προφυλάξεις

Φύλλα και σπόροι του δέντρου είναι δηλητηριώδεις. Στα παιδιά ο σπόρος του καρπού μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση, ενώ το κόκκινο περίβλημα του δεν είναι επικίνδυνο. Τα νεκρά φύλλα είναι περισσότερο τοξικά. Κυρίως δηλητηριάζονται άλογα. Είναι συχνά θανατηφόρο.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα