Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) προικοδοτήθηκε μόλις τον περασμένο Ιούλιο με ένα σοβαρό κονδύλι για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2021 – 2027. Με επίκεντρο τους νέους αλιείς, η παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας και οι εξόχως απόκεντρες περιοχές, αλλά και στήριξη σε όσους παύουν τη δραστηριότητά τους και παροπλίζουν σκάφη. Ακόμη στα νέα μέτρα προβλέπονται και η βελτίωση της ασφάλειας, των συνθηκών εργασίας και της ενεργειακής απόδοσης. Έτσι, η έγκριση από το ΕΚ για τους πόρους του Ταμείου τίθεται στην υπηρεσία της γαλάζιας οικονομίας, της βιοποικιλότητας και της διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών.
Στην πραγματικότητα, το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ), ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας καθώς και στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, νέων αγορών και τεχνολογιών. Η προστασία και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας συγκαταλέγονται επίσης στις προτεραιότητες του ταμείου. Τουλάχιστον το 15% των εθνικών πόρων θα πρέπει να διοχετευθεί σε δράσεις για την ενίσχυση του ελέγχου της αλιείας και της συλλογής δεδομένων σχετικών με την αλιευτική δραστηριότητα, καθώς και για την καταπολέμηση της παράνομης και άναρχης αλιείας.
Ειδικό αίτημα είναι η λήψη μέτρων από τα κράτη μέλη για την επιβίωση της παράκτιας αλιείας, μικρής κλίμακας και να αποσαφηνίσουν τι προτίθενται να πράξουν για να συμβάλουν στην ανάπτυξή της.
Ένα από τα συζητημένα μέτρα προκειμένου να ενταχθούν νεότερα άτομα σε αλιευτικές κοινότητες, όπου η ηλικία των εργαζομένων είναι κατά μέσο όρο άνω των 50 ετών, το νέο ταμείο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει την ολική ή μερική αγορά (τουλάχιστον 33%) του πρώτου σκάφους από αλιείς ηλικίας κάτω των 40 ετών που διαθέτουν τουλάχιστον πενταετή πείρα ή έχουν αποκτήσει ισοδύναμο τίτλο επαγγελματικής κατάρτισης.
Άλλες σημαντικές πτυχές περιλαμβάνουν τα εξής:
• Οι αλιείς που αναγκάζονται να σταματήσουν προσωρινά να εργάζονται για να συμμορφωθούν με ορισμένα μέτρα προστασίας θα αποζημιώνονται.
• Όσοι αναγκάζονται να διαλύσουν ή να παροπλίσουν σκάφος σε περίπτωση οριστικής παύσης των δραστηριοτήτων τους θα λάβουν στήριξη.
• Θα χρηματοδοτηθεί ο εξοπλισμός που απαιτείται για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις εκφόρτωσης και τους κανόνες ελέγχου της αλιείας της ΕΕ, όπως συσκευές εντοπισμού σκαφών και ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης.
Στον τομέα διάθεσης πόρων, για το 2022 προβλέπονται περίπου 964 εκατ. € για την ευρωπαϊκή αλιεία. Οι δαπάνες θα καλύψουν τις ανάγκες που είναι επιμερισμένες σε τρία θεματολογικά πεδία του ΕΤΘΑΥ:
✓Επιχειρησιακές δαπάνες υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης (868 εκ. €)
✓Επιχειρησιακές δαπάνες υπό άμεση και έμμεση διαχείριση (92 εκ. €) και
✓Επιχειρησιακή τεχνική βοήθεια (περίπου 5 εκ. €)
Το θεσμικό πλαίσιο που βελτιώνεται διαρκώς, αλλά για την ώρα είναι κυρίως στον τομέα των προτάσεων της Κομισιόν αναφέρεται σε τρεις προτάσεις κανονισμών:
1. Πρόταση κανονισμού της Κομισιόν (29 Μαΐου 2018), για τον καθορισμό κοινών διατάξεων μεταξύ άλλων και για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, [COM(2018) 375]. Σημειώνουμε ότι στο Προσάρτημα 3 της πρότασης κανονισμού η αναφορά αφορά το Σχέδιο δράσης ΕΤΘΑ για την παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας και κυρίως παρατίθεται πλαίσιο για τη Γενική περιγραφή της στρατηγικής για την ανάπτυξη κερδοφόρου και βιώσιμης παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας, όπου θα προσδιορίζεται και το ενδεικτικό συνολικό ποσό ΕΤΘΑ που διατίθεται. Ακολουθεί ειδικός πίνακας όπου παρατίθενται
• Περιγραφή των κύριων δράσεων
• Προσαρμογή και διαχείριση της αλιευτικής ικανότητας
• Προώθηση βιώσιμων, ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή αλιευτικών πρακτικών με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες ελαχιστοποιούν τις βλάβες στο περιβάλλον
• Ενίσχυση της αλυσίδας αξίας του κλάδου και προώθηση στρατηγικών εμπορίας
• Προώθηση των δεξιοτήτων, των γνώσεων, της καινοτομίας και της δημιουργίας ικανοτήτων
• Βελτίωση της υγείας, της ασφάλειας και των εργασιακών συνθηκών στα αλιευτικά σκάφη
Και άλλες ενέργειες που στοχεύουν όλες στην καθιέρωση ενός ευέλικτου πεδίου βιωσιμότητας της μικρής αλιείας, μεταξύ των οποίων τονίζουμε την εφαρμογή του περιφερειακού σχεδίου δράσης για την αλιεία μικρής κλίμακας από τη Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο1.
2. Πρόταση κανονισμού της Κομισιόν (12 Ιουνίου 2018), σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας [COM(2018) 390]. Για την πρόταση αυτή που είναι υψηλής σημασίας για τη δημιουργία του Ταμείου Αλιείας, παρακρατούμε το σοβαρό εδάφιο για τη Συμβολή στην επισιτιστική ασφάλεια στην Ένωση για την οποία τονίζεται ότι: Η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια και τη διατροφή. Ωστόσο, η Ένωση εισάγει σήμερα περισσότερο από το 60% του εφοδιασμού της σε αλιευτικά προϊόντα και, ως εκ τούτου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις τρίτες χώρες. Μια σημαντική πρόκληση είναι να ενθαρρυνθεί η κατανάλωση πρωτεϊνών ιχθύων που παράγονται στην Ένωση με υψηλά ποιοτικά πρότυπα και διατίθενται στους καταναλωτές σε προσιτές τιμές2.
3. Τροποποιημένη πρόταση κανονισμού της Κομισιόν (28 Μαΐου 2020), για τον καθορισμό κοινών διατάξεων, μεταξύ άλλων, και για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, [COM(2020) 450].
1. Πλήρης ανάλυση της πρότασης στη διεύθυνση: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018PC0375&from=EN
2. Πλήρης ανάλυσης όλων των δομικών στοιχείων του Ταμείου και των επιχειρημάτων που το επέβαλαν μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στη διεύθυνση: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018PC0390&from=EN
