Προβληματισμοί, με αφορμή τον Οκτώβριο του 1944

Αυτές τις ημέρες, όλοι οι Έλληνες θυμούνται πόσο σημαντική υπήρξε για τη νεότερη πολιτική ιστορία της πατρίδας μας η 12η Οκτωβρίου 1944, η ημέρα κατά την οποία η Αθήνα ανέπνευσε ελεύθερη επιτέλους μετά από τριετή γερμανοϊταλικό ζυγό.
Σε όλους μας είναι γνωστά όσα υπέφερε ο ελληνισμός στη διάρκεια της Κατοχής, 1941 – 1945. Και γράφω έως το 1945, εφόσον η Κρήτη απελευθερώθηκε τελευταία από τους καταχτητές το Μάη της χρονιάς εκείνης. Και όλοι επίσης ξέρουμε το ότι για τα δεινά σε βάρος των Ελλήνων στα δύσκολα εκείνα χρόνια δεν ήσαν υπαίτιοι μόνο οι ξένοι εισβολείς, αλλά και οι ντόπιοι δοσίλογοι και με διάφορους τρόπους συνεργάτες τους.
Έτσι, η ημέρα τούτη της απελευθέρωσης θα έπρεπε, μετά απ’ όσα υπέφεραν επί Κατοχής, να γίνει, με ενότητα και ομοψυχία όλων των Ελλήνων και με σεβασμό στα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια ενός εκάστου των πολιτών, αφετηρία αγώνων για κοινωνική πρόοδο και ευημερία χωρίς εγωπάθειες, ματαιοδοξίες, δίχως κάθε είδους διακρίσεις ή αναχρονιστικές προκαταλήψεις που συνήθως λειτουργούν ως τροχοπέδη σε κάθε τέτοια συλλογική προσπάθεια ή ναρκοθετούν τα θεμέλια της. Δυστυχώς, παρά ταύτα, δεν έγινε, και όλοι γνωρίζουμε καλά γιατί…
Στο παρόν, όμως, σημείωμα, δε θα προβούμε σε πολιτικές και ιστορικές αναλύσεις όσων διαδέχτηκαν, με ή παρά τη θέληση του ελληνικού λαού, την 12η Οκτωβρίου 1944 στην Ελλάδα. Ξεκινώντας, λοιπόν, απ’ αυτή την επέτειο, θα περιοριστούμε – απευθυνόμενοι στη σημερινή νέα γενιά κυρίως, επειδή  αυτή είναι ακριβώς που πρέπει (να μην εφησυχάζει τυρβάζοντας περί άλλα πολλά, αλλά) να αναζητά πρότυπα για μίμηση στη γεμάτη σύγχυση εποχή μας – στη μεταφορά στα νέα ελληνικά ενός αποσπάσματος από τον “Οικονομικό” του Ξενοφώντα, στο οποίο ο Σωκράτης μάς μιλά σχετικά με ό,τι, κατά τη γνώμη του, σκλαβώνοντάς τους οδηγεί τους ανθρώπους σε παρακμή, τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική ζωή. Και τούτο το απόσπασμα, το οποίο μετέφρασα εγώ ο ίδιος, έχει άμεση σχέση με τα κακά του πολέμου στις ανθρώπινες κοινωνίες, από τη στιγμή που ο πόλεμος, και μάλιστα ένας αδελφοκτόνος, είναι λογικό συνεπακόλουθο της κυριαρχίας φαύλων και ανήθικων χαρακτήρων σε μιαν κοινωνία. Και οι φαύλοι και οι ανήθικοι χαρακτήρες δεν βρίσκουν πρωτοκαθεδρία αλλού παρά μονάχα στις παρηκμασμένες ηθικά, πνευματικά, πολιτικά και κοινωνικά κοινωνίες σε μια σχέση άμεσης αλληλεπίδρασης ενός νοσηρού ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με τα μέλη του…
Κατόπιν τούτων, διαβάζουμε στον “Οικονομικό” (παράγραφοι 19-20) τα εξής λόγια του Σωκράτη: “Και μα το Δία, δεν είναι κρυμμένοι, αλλά πασιφανέστατοι (σημείωση: όσοι δεν αφήνουν τους ελεύθερους από ορατό ζυγό ανθρώπους να εργάζονται προκειμένου να ευτυχήσουν οι ίδιοι και το κοινωνικό σύνολο στο οποίο αυτοί ανήκουν). Και τους καταλαβαίνεις πως είναι γεμάτοι κακία, εάν φυσικά και συ θεωρείς ότι η μοχθηρία και η τεμπελιά είναι μαλθακότητα της ψυχής και αδιαφορία.  Υπάρχουν κι άλλες ξεγελάστρες δεσποινίδες που καμώνονται ότι είναι ηδονές, η ενασόληση με τα ζάρια και οι δίχως ωφέλεια συναναστροφές με άλλους ανθρώπους, οι οποίες όσο περνά ο καιρός και στους ίδιους που εξαπατήθηκαν φαίνονται ξεκάθαρα ότι είναι στην πραγματικότητα λύπες που είχαν φορέσει το ένδυμα των ηδονών και οι οποίες τους εμποδίζουν να κάνουν ωφέλιμες πράξεις, γιατί εξουσιάζουν σ’ αυτούς[…]”.
Και καταλήγοντας, ξαναυπενθυμίζω κάτι που σίγουρα έχετε ακούσει από πολλούς αλλαχού, το ότι δεν υπάρχουν πιο μεγάλες καταχτήσεις ενός λαού, η ελευθερία και η ανεξαρτησία. Προς τούτο και όταν αυτές κινδυνεύουν από εγχώριους ή ξενόφερτους καταπατητές τους, ας μη φεισθούμε ποτέ καμίας θυσίας και κανενός αγώνα, προκειμένου να αποτινάξουμε το ζυγό και να τις σώσουμε…