Αρκετές ευρωπαϊκές ΜΚΟ αµφισβητούν την εκ νέου έγκριση του αµφιλεγόµενου ζιζανιοκτόνου γλυφοσάτη. Το δίκτυο δράσης για τα φυτοφάρµακα «PAN Europe» και οι οργανώσεις-εταίροι του έχουν υποβάλει αίτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διενέργεια εσωτερικής επανεξέτασης της επανέγκρισης.
Σύµφωνα µε τις ΜΚΟ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανεγκρίνει τη γλυφοσάτη για δέκα χρόνια, παρά την πληθώρα επιστηµονικών στοιχείων για την τοξικότητά της στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
«Η Κοµισιόν, σε συνεργασία µε τα κράτη µέλη της ΕΕ, θα προχωρήσει τώρα στην ανανέωση της έγκρισης της γλυφοσάτης για µία περίοδο δέκα ετών, µε την επιφύλαξη ορισµένων νέων όρων και περιορισµών», αναφέρθηκε πρόσφατα σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σε ψηφοφορία πάντως των εκπροσώπων των κρατών – µελών της ΕΕ που έγινε αρχές Οκτωβρίου 2023 , δεν υπήρξε αρχικά ειδική πλειοψηφία υπέρ της άδειας χρήσης της αµφιλεγόµενης ουσίας µέχρι το τέλος του 2033. Η Επιτροπή είχε δηµοσιεύσει σχετική πρόταση τον Σεπτέµβριο του 2023.
Η ειδική πλειοψηφία απαιτούσε τη συγκατάθεση τουλάχιστον του 55% των κρατών-µελών της ΕΕ, τα οποία ταυτόχρονα αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσµού της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι από την στιγµή που δεν προέκυψε αποτέλεσµα στην ψηφοφορία, ανανεώνεται η άδεια χρήσης της γλυφοσάτης για µια περίοδο 10 ετών και η Επιτροπή επιφυλάσσεται να θέσει κάποιους νέους όρους και περιορισµούς στη χρήση της γλυφοσάτης
Έπειτα από µια εµπεριστατωµένη επισκόπηση της διαδικασίας επανέγκρισης και τον εντοπισµό αρκετών κρίσιµων ελλείψεων, οι οργανώσεις «PAN Europe», «ClientEarth (ΕΕ)», «Générations Futures (Γαλλία)», «Global 2000» (Αυστρία), «PAN Germany» και «PAN Netherlands» κατέθεσαν τα επιχειρήµατά τους Τετάρτη όπως ανακοίνωσαν την Πέµπτη σε κοινή διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προθεσµία 22 εβδοµάδων για να απαντήσει επίσηµα στο αίτηµα. Εάν η δεν ανακαλέσει την έγκριση της γλυφοσάτης, οι ΜΚΟ σκοπεύουν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.
Στην αίτηση επανεξέτασης, οι ΜΚΟ αναφέρονται σε µελέτες που αγνοήθηκαν κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας. Αυτές έδειχναν αυξηµένο κίνδυνο καρκίνου, ανησυχητικό ποσοστό θνησιµότητας µεταξύ των εντόµων και σηµαντικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο µικροβίωµα µέσω της χρήσης της γλυφοσάτης.
Σύµφωνα µε τη Γαλλίδα τοξικολόγο, Pauline Cervan (Générations Futures), οι τελευταίες επιστηµονικές µελέτες και τα πορίσµατα θα έπρεπε να είχαν συµπεριληφθεί στην αξιολόγηση. Αυτό δεν έγινε.
Ο Helmut Burtscher-Schaden από την «Global 2000» επέκρινε το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων – EFSA όχι µόνο δεν ακολούθησε τις νοµικές απαιτήσεις, αλλά και τις δικές της κατευθυντήριες γραµµές. «Η EFSA έρχεται σε αντίθεση µε την υπηρεσία έρευνας για τον καρκίνο του Π.Ο.Υ, για παράδειγµα, η οποία βλέπει σαφείς ενδείξεις για καρκινογόνες επιδράσεις».
«Πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αντιλαµβάνεται καν πόσο κακή είναι η αξιολόγηση βάσει της οποίας έλαβε την απόφασή της», λέει ο Burtscher. «Οι αρχές επανέλαβαν τα συµπεράσµατα προηγούµενων διαδικασιών αδειοδότησης µε την διαδικασία του «copy-paste» ακόµη και όταν τα επιχειρήµατα βασίζονταν σε ξεπερασµένες µελέτες του που θεωρούνται πλέον γενικά απαράδεκτες».
Η γλυφοσάτη είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιµοποιούµενα ζιζανιοκτόνα στον κόσµο και αναπτύχθηκε από την αµερικανική εταιρεία Monsanto, η οποία εξαγοράστηκε από τον γερµανικό φαρµακευτικό και αγροχηµικό όµιλο Bayer. Η εξαγορά έφερε επίσης ένα κύµα αγωγών κατά της Bayer λόγω των φερόµενων καρκινογόνων επιδράσεων της γλυφοσάτης.
Πρόκειται για µία από τις πιο διαδεδοµένες δραστικές ουσίες στα φυτοφάρµακα για την πρόληψη της ανάπτυξης ανεπιθύµητων φυτών γύρω από καλλιέργειες ή για την καταστροφή φυτών ή τµηµάτων φυτών. Οι ουσίες αυτές είναι επίσης γνωστές ως «παρασιτοκτόνα» ή «ζιζανιοκτόνα».
Η γλυφοσάτη χρησιµοποιείται στη γεωργία και τη φυτοκοµία για την καταπολέµηση των ζιζανίων πριν από τη σπορά. Σε καλλιέργειες γενετικώς τροποποιηµένων φυτών που είναι ανθεκτικά στη γλυφοσάτη, η ουσία χρησιµοποιείται επίσης µετά τη σπορά για την καταστροφή των ζιζανίων που αναπτύσσονται µέσα στις καλλιέργειες. Ωστόσο, η πρακτική αυτή δεν εφαρµόζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αρχές παγκοσµίως, συµπεριλαµβανοµένης της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) και του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Χηµικών Προϊόντων, έχουν κατηγοριοποιήσει το ζιζανιοκτόνο ως µη καρκινογόνο – άποψη µε την οποία διαφωνούν εδώ και καιρό πολλές περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
