Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Πώς θυμούνται οι Χανιώτες…

«Ρωτήσατε ποτέ παλιό Χανιώτη να σας προσδιορίσει χανιώτικα γεγονότα; Πότε συνέβη κάτι; Ήταν πριν τη χούντα ή μήπως ήταν μετά; Πότε δημιουργήθηκε αυτή η δομή; Πότε άλλαξε χρήση ένα κτήριο;».

Πολλοί έχουν σημεία αναφοράς χρονιές όπως το 1967, 1974, 1982, 1990 ή το 1996. Άλλοι αγκιστρώνουν τις αναμνήσεις τους σε Νομαρχιακές ή Δημαρχιακές θητείες. Τέλος, λιγότεροι είναι αυτοί που σηματοδοτούν τις αναμνήσεις τους με την είσοδο της τηλεόρασης στην καθημερινότητα μας ή του διαδικτύου. Συνηθίζεται τον Οκτώβριο, μήνα των ηλικιωμένων, να έχουμε αφιερώματα και εκδηλώσεις. Φέτος, οι συνθήκες επιβάλλουν να εστιαστούμε σε αναμνήσεις με το βλέμμα στην επόμενη μέρα.
Στο σημείωμα παρουσιάζω σε περίληψη μια σειρά συνεντεύξεών μου με Χανιώτες σχετικά με τους τρόπους καταγραφής και ανάκλησης πληροφοριών που τους ενδιαφέρουν.

Πώς θυμούνται οι συγγραφείς;
Συγγραφείς και σχολιαστές συλλέγουν πληροφορίες, στοιχεία, εμπειρίες και ακούσματα όταν είναι σε δημόσιες εκδηλώσεις. Κοινό τους “όπλο” είναι ένα μικρό σημειωματάριο. Γράφουν ό,τι περίεργο, πρωτόγνωρο και μοναδικό ακούσουν. Η συνήθεια αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική αφού διαφορετικά η μνήμη τους, του μέλλοντος μάλλον θα τους πρόδιδε, κι η γραφή τους δεν θα ήταν ρεαλιστική. Κάποιοι κρύβουν επιμελώς αυτή τη στρατηγική, όπως μια γνωστή Ελληνίδα συγγραφέας κι άλλοι την επιδεικνύουν.
Οι πετυχημένοι συγγραφείς χρησιμοποιούν το σημειωματάριο σαν πηγή έμπνευσης στη μυθοπλασία τους για αυθεντικές περιγραφές γεγονότων ή για τη δημιουργία ηρώων. Όσοι σημειώνουν είναι προφανώς οπτικοί τύποι.
Χανιώτης ανερχόμενος συγγραφέας ακούει προσεκτικά κάθε τι που λέγεται σε παρέες. Όταν ακουστεί κάτι που κρίνει ότι ίσως είναι κατάλληλο για το μελλοντικό του μυθιστόρημα σχολιάζει «Αυτό είναι καλό!». Ο φίλος μας δεν σημειώνει τίποτα εκείνη τη στιγμή. Κάνει νοερή καταγραφή της “καλής ιδέας” κι όταν βρεθεί στο σπίτι του, τη σημειώνει.

Οι μνήμες της 4ης και της 5ης ηλικίας
Οι βιωματικές εμπειρίες αυτών των Χανιωτών, όπως τις αφηγούνται καθημερινά στις καφετέριες έχουν:
• Δυνατά συναισθήματα.
• Γλώσσα άμεση χωρίς περίτεχνα νοήματα.
• Τοπωνύμια άγνωστα χαμένα στη λήθη.
• Περιστατικά πρωτόγνωρα.
• Καθημερινότητα που χάθηκε.
Πολλές εμπειρίες τους αναφέρονται στη μεταπολεμική χρήση παλαιών κτηρίων όπως η Βίλα Κούνδουρου, το θέατρο Βλησίδη, η Σαμπονιάρα, το Φρούριο Φιρκά κ.ά.
Καλοί ακροατές τους είναι “μέτοικοι” των Χανίων που μαθαίνουν τη μικρο-ιστορία της πόλης και πώς άλλαξε η χρήση ιστορικών κτηρίων για ωφέλεια της τοπικής κοινωνίας.

Πώς θυμάται μια συμβολαιογράφος
Έμπειρη Χανιώτισσα συμβολαιογράφος θυμάται τους πελάτες της από τα στοιχεία που ξεχνάνε! Ηλικιωμένοι πελάτες της ξεχνούν συγκεκριμένες λεπτομέρειες όπως:
• την ημερομηνία θανάτου των γονιών τους
• το έτος θανάτου των γονιών τους
• το όνομα των παππούδων κι ιδιαίτερα των γιαγιάδων τους
• στοιχεία της αγροτικής τους περιουσίας, όπως το τοπωνύμιο της θέσης τους, την έκταση και τα σύνορα τους.

Πώς θυμούνται οι γιατροί
Η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση των πληροφοριών των ασθενών είναι ο σύμμαχος της μνήμης των γιατρών. Όσους ρώτησα δήλωσαν ότι θυμούνται τους ασθενείς με δύσκολες περιπτώσεις, τους τακτικούς κι αυτούς που τους κάνουν τη ζωή δύσκολη. Το τελευταίο στοιχείο αναφέρει ο Αριστοτέλης στο έργο του “Περί μνήμης”.

Πώς θυμάται ένας φαρμακοποιός
«Θυμόμαστε τα φάρμακα των τακτικών πελατών, επειδή οι συνταγές τους επαναλαμβάνονται. Τώρα έχουμε μηχανοργάνωση και δεν βασιζόμαστε μόνο στη μνήμη μας. Η θέση των φαρμάκων στα ράφια μαθαίνεται εύκολα, επειδή είναι σε κατηγορίες και αλφαβητική σειρά.
Ορισμένες φορές θυμάμαι τη θέση ενός προϊόντος από τη θέση του. Αν είναι σε ψηλό ράφι πρέπει να τεντωθώ, αν είναι χαμηλά πρέπει να σκύψω, είναι σαν να θυμάται το σώμα μου τη θέση του».
Παρατήρησα την χαρακτηριστική μνήμη μιας βοηθού φαρμακοποιού η οποία έχει εξαιρετική ικανότητα οπτικής καταγραφής.
Όταν τη ρώτησα σχετικά διαπίστωσα ότι είναι δεινή σκοπευτής και διαιτητής αγώνων πετοσφαίρισης.

Πώς θυμούνται αναγνώστες και δημοσιογράφοι
Πανεπιστημιακός σε ομιλία του στα Χανιά μας ενημέρωσε ότι οι αναγνώστες των εφημερίδων διαβάζουν λίγο, στα κλεφτά και ότι θυμούνται ελάχιστα, επειδή δεν διδάχθηκαν πώς να μαθαίνουν. Ο ίδιος, για να προκαλέσει το ενδιαφέρον όλων χρησιμοποίησε καλοδιαλεγμένες φωτογραφίες, σκίτσα και γραφικά στην παρουσίασή του. Οι χρωματιστές διαφάνειές του περιείχαν την κύρια ιδέα της κάθε ενότητας κι ο λόγος του ήταν ταχύς, με απτά παραδείγματα. Το αποτέλεσμα ήταν όλοι να θυμούνται το περιεχόμενο της ομιλίας του και να το σχολιάσουν αργότερα.

Σε κατάσταση ανάγκης
Ρώτησα διαφορετικούς τύπους ανθρώπων τι κάνουν για να θυμηθούν, όταν βρεθούν σε κατάσταση ανάγκης. Όλοι καταφεύγουν στην πιο δυνατή τους δεξιότητα ανεξάρτητα από τις απαιτήσεις της στιγμής. Για παράδειγμα, όταν ζήτησαν από ένα οπτικό τύπο να θυμηθεί μερικές φράσεις που άκουσε στα Γαλλικά αυτός προσπάθησε να “δει” τις φράσεις σε εικόνες. Ένας ακουστικός τύπος τα ψιθύρισε σιωπηλά. Κιναισθητικά άτομα ενήργησαν αστραπιαία όταν στάθηκαν όρθιοι.

Συμπερασματικά
✓Κάθε ιδέα, πληροφορία, περίσταση γίνεται σημαντική αν την κάνουμε να ξεχωρίσει από την καθημερινότητα.
✓Η διπλή κωδικοποίηση είναι η κοινή συνισταμένη όλων των μαρτυριών που κατέγραψα.
✓Αναθυμόμαστε τις εμπειρίες μας για να μη ξεχνάμε τα λάθη μας.
✓Σε περιπτώσεις ανάγκης όλοι καταφεύγουν στην πιο δυνατή τους δεξιότητα για να ανακαλέσουν το επιθυμητό.
✓Οι αφηγήσεις προσωπικών εμπειριών σε παρέες ενισχύουν την επεισοδική μνήμη όλων και διδάσκουν την μικρο-ιστορία της πόλης στους ακάτεχους.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα