Περί ευθύνης ο λόγος

«Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό – τη ζέστα της γης; Για μας μοιάζει παράξενο. Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού, ωστόσο, δε μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό. […] Αν σας την πουλήσομε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς, κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε, και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρομε – ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη Του είναι ακριβή. Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα!»

Αποσπάσματα απ’ το κείμενο (πηγή: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β’ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, μετάφραση: Ζήσιμος Λορεντζάτος, “Το Βήμα”, 16/1/1977) του αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων του Σιάτλ προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Πηρς, ο οποίος ζήτησε απ’ τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους στην αμερικανική κυβέρνηση, που χρονολογείται γύρω στο 1885. Κι αυτό (το έχω και παλιότερα χρησιμοποιήσει στα γραφτά μου) σε μια απ’ τις άκρες του νου μου, προχθές Κυριακή 8 Αυγούστου, ενώ έβλεπα στην τηλεόραση τις πυρκαγιές να επιμένουν στην ολοκλήρωση του καταστροφικού τους έργου. Μαζί με μύριες άλλες σκέψεις κι έντονα συναισθήματα -κάμε το δικό σου να βλέπεις τους κόπους μιας ζωής να γίνονται παρανάλωμα του πυρός, ή να αναγκάζεσαι ν’ αφήνεις το σπίτι σου. Συνακόλουθα μ’ αυτό, η φράση του Νίκου Καζαντζάκη απ’ την “Ασκητική” του: «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες. Εγώ μοναχός μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί εγώ φταίω». Λόγια του… καύσωνος, ενώ οι βιβλικές εικόνες της καταστροφής και της απόγνωσης σισύλιζαν στα μάτια μου.

Και… στα πεταχτά

«Το χάλκινο μετάλλιο στους κρίκους θα μας φέρει./ Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν στον Λευτέρη». Τα που μας λέει στην πρώτη απ’ τις τρεις μαντινάδες που μου έστειλε την περασμένη Πέμπτη 5 Αυγούστου η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. «Στο μήκος πήραμε χρυσό και στην κωπηλασία/ έχουνε για τη χώρα μας μεγάλη σημασία», μας λέει στη δεύτερη. «Και στην υδατοσφαίριση πετάει η ομάδα/μας έκαναν περήφανους, μπήκανε στην τετράδα», μας λέει στην τρίτη. Για να επανέλθει προχθές Κυριακή σ’ αυτήν: «Το ασημένιο πήρανε μετάλλιο στο πόλο/ δοξάσανε τη χώρα μας, έτσι στον κόσμο όλο.

«Ζητώ συγγνώμη προκαταβολικά για τη χαρά που εκδηλώνουμε, αλλά καταλαβαίνετε πως αγωνιζόμαστε γι’ αυτό το πράγμα σε όλη μας τη ζωή. Σήμερα γράφτηκε ιστορία, το μόνο που μας μένει είναι με τι γράμματα θα τη γράψουμε. Όλοι έχουμε επηρεαστεί από αυτά που γίνονται στην Ελλάδα με τις φωτιές και τον πόνο που έχουν προκαλέσει. Δεν μπορώ να αφιερώσω την εμφάνιση, δεν νομίζω ότι μια νίκη μπορεί να απαλύνει τον πόνο για τις ανθρώπινες ζωές ή τις περιουσίες που χάνονται». Απ’ τα που δήλωσε ο Γιάννης Φουντούλης, μετά την πρόκριση της Εθνικής μας στο Πόλο, στον τελικό των Ολυμπιακών του Τόκιο. Δίχως σχόλια…

«Ως θείος διάκονος της εκκλησίας Χριστού,/ οσίως διήγαγες, τα προς Θεόν και πιστώς, και ήθλησας άριστα· συ γαρ εν τω πελάγει των ποικίλων αγώνων, εύπλοος ανεδείχθης, παμακάριστε Εύπλε. Και νυν ημάς προς λιμένα, θείον κυβέρνησον». Το απολυτίκιον του Αγίου Εύπλου που γιορτάζει αύριο. Μεταξύ μας (για τον φόβο του κορωνοϊού) θα το ψάλουμε στο εικονοστάσι που “στήσαμε” πριν από 15 χρόνια με την Ευδοκία (για να θυμάται τον Άγιο που το εκκλησάκι του είναι δίπλα στο σπίτι που γεννήθηκε στη Χώρα της Σαμοθράκης) στη Χάρη του, στο σπίτι μας στα Τσικαλαριά. Καλόν πλουν σε όλους μας. Προπάντων γι’ αυτούς που “γνώρισαν” την πυρκαγιά…