Περί Αθηναϊκής Δημοκρατίας

Κύριε διευθυντά,
o κ. Φοίβος Ιωσήφ (“Χανιώτικα Νέα” 10-4-21) αναφέρεται μεταξύ άλλων στην αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία του Κλεισθένη και του Περικλή. Το να παρουσιάζει κανείς την αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία σαν υπόδειγμα για τις μέρες μας είναι αισχρή γελοιοποίηση και υποτίμηση του μεγάλου επιτεύγματος του ανθρώπινου πολιτισμού, που ήταν η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία. Κάθε εποχή την κρίνεις με τα μέτρα της εποχής αυτής και όχι με τα σημερινά. Η δουλοκτητική κοινωνία μέρος της οποίας ήταν και η Αρχαία Αττική ήταν προοδευτική εξέλιξη σε σχέση με την πρωτόγονη αταξική κοινωνία της Εποχής της Βαρβαρότητας. Τους αιχμάλωτους των πολέμων αντί να τους σκοτώνουν τους έκαναν δούλους και τους έβαζαν στην παραγωγή και έτσι ανέπτυξαν τις παραγωγικές δυνάμεις πράγμα που έφερε και την κορύφωση στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Χωρίς την εργασία των δούλων δεν θα είχαν όλες τις ανέσεις οι φιλόσοφοι, οι γλύπτες, οι πολιτικοί κ.λπ. ώστε να αναπτύξουν τον πολιτισμό. Στην μεγάλη ακμή οι πόλεις – κράτη είχαν την πλειοψηφία του πληθυσμού δούλους. Ακόμα και μερικοί μικροί βιοτέχνες και αγρότες έπαιρναν ένα – δυο δούλους αφού κόστιζε ένα ξεροκόμματο η συντήρησή τους. Οι δε μεγαλοκτηματίες είχαν και 1.000 ο καθένας.
Όμως στην κορύφωση της ακμής ξεκινά η παρακμή. Τη χειρονακτική δουλειά τη θεωρούσαν ντροπιαστική, ενώ, αφού η παραγωγή έβγαινε από τους δούλους με τα παλιά εργαλεία και το βούρδουλα (στα μεταλλεία Λαυρίου είχαν και αλυσίδες), δεν είχαν κανένα κίνητρο για τον εκσυγχρονισμό των εργαλείων, δηλαδή την παραπέρα ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, αντίθετα κατέστρεφαν και την ανθρώπινη παραγωγική δύναμη, τους δούλους.
Για να δούμε όλη την εικόνα της ιστορικής εξέλιξης: Η δουλοκτητική κοινωνία ήταν βήμα μπροστά αλλά και ο πρώτος χωρισμός σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους. Σ’ αυτή τη βάση, τους προχωρημένους δημοκρατικούς θεσμούς που έφεραν στην κορυφή τον Αθηναϊκό πολιτισμό εκείνη την εποχή πρέπει να τους δούμε με τα μέτρα εκείνης της εποχής. Στην Αττική οι κάτοικοι, ήταν ελεύθεροι – μέτοικοι – δούλοι. Πολιτικά δικαιώματα είχαν μόνο οι ελεύθεροι που ήταν μειοψηφία του πληθυσμού. Και οι γυναίκες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα. Αν δούμε με τα σημερινά μέτρα αυτό που έγινε πριν 2.500 χρόνια δεν θα έχουμε σωστή εικόνα του τότε. Στην πρωτόγονη κοινωνία είχαμε μητριαρχία και δεν υπήρχε ατομική ιδιοκτησία που έφερε και την πατριαρχία τον καιρό της δουλοκτησίας που όμως αναπτύχτηκε η παραγωγή και ο πολιτισμός.
Πηγή: Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας του Γιάννη Κορδάτου με βάση κείμενα των Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Ξενοφώντα, Διόδωρου Σικελιώτη, Λυσία, Αριστοφάνη, Δημοσθένη, Αισχίνη Ευριπίδη, Μαρξ, Έγκελς κλπ.
Υ.Γ.: Σήμερα οι αλυσίδες των προλετάριων είναι κυρίως οικονομικές, αλλά αν διαμαρτυρηθούν υπάρχουν και τα ΜΑΤ, και διάφορα νομικά εμπόδια.
Όσον αφορά την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) που αναφέρει ο κ. Φοίβος Ιωσήφ, υπήρχε το σύστημα των σοβιέτ που εκλεγόταν από το εργοστάσιο, το χωριό, την περιφέρεια μέχρι το Ανώτατο Σοβιέτ. Τα εργατικά-λαϊκά δικαιώματα ήταν κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα και ήταν ουσιαστικά και όχι απλές διακηρύξεις όπως είναι στα αστικά Συντάγματα (π.χ. τώρα καταθέτουν νομοσχέδιο που στην ουσία καταργεί το οκτάωρο). Βέβαια στην ΕΣΣΔ οι εκμεταλλευτές της αστικής τάξης που είχαν ανατραπεί τότε (τώρα επανήλθαν) δεν είχαν εκμεταλλευτικά δικαιώματα.

Καπριδάκης Νίκος
Αρμένοι Αποκορώνου