» Και πώς μπορούν να αλλάξουν το μέλλον της χώρας!
Υπάρχουν παιδιά που θεωρούνται απείθαρχα και ανυπάκουα γιατί αμφισβητούν πολλά από όσα μαθαίνουν, ωστόσο, στην ουσία διαφωνούν με το σύστημα.
Είναι εκείνα που, όταν βλέπουν έναν καβγά στην αυλή του σχολείου, προτού τρέξουν στον διευθυντή για να τον ενημερώσουν, προσπαθούν να συζητήσουν με τους συμμαθητές τους για το ποιος φταίει. Είναι τα ίδια παιδιά που, όταν ήρθαν προ ημερών “πρόσωπο με πρόσωπο” με τους εκπροσώπους μιας εταιρείας ψυχαγωγίας, τους προβλημάτισαν σοβαρά για την ανάγκη να δωρίσουν χρήματα σε ένα παιδικό χωριό με το επιχείρημα ότι η λειτουργία της και μόνο “ευθύνεται” σε κάποιο βαθμό για την ύπαρξη παιδικών χωριών…
Τα συγκεκριμένα παιδιά από μικρή ηλικία έχουν την τάση να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην οικογένειά τους ή τη σχολική ζωή, εκδηλώνουν την επιθυμία να πετυχαίνουν στόχους, έχουν ζωηρή φαντασία και δημιουργικότητα, ασχολούνται με διαφορετικά πράγματα, έχουν πάντα μια καινούρια ιδέα για ένα νέο παιχνίδι, μια νέα ομαδική δραστηριότητα, την οργάνωση μιας εκδήλωσης στο σχολείο.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά δημιουργούν ένα πρόσφορο έδαφος για να καλλιεργηθούν στη συνέχεια ηγετικές ικανότητες, οι οποίες, κατά τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Anthony Montgomery, «μπορούν να διαμορφώσουν μοντέλα ηγετικής συμπεριφοράς για παιδιά αλλά και να αλλάξουν θετικά ακόμη και το μέλλον της Ελλάδας!».
Ο ίδιος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εξηγεί πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο και υπογραμμίζει ότι η ηγετική συμπεριφορά εμπεριέχει πάντοτε ηθικές αξίες, οι οποίες μάλιστα σχετίζονται με την ευρύτερη οικονομική και κοινωνική κατάσταση και το κοινό καλό.
«Οι πραγματικά ικανοί ηγέτες αντιλαμβάνονται ότι η υποστήριξη των κοινωνικά ασθενέστερων επιφέρει θετικά αποτελέσματα οικονομικής ανάπτυξης. Αρκεί κανείς να φέρει στο μυαλό του περιπτώσεις όπως το σχέδιο Μάρσαλ ή την ένωση της Δυτικής και της Ανατολικής Γερμανίας, ώστε να συνειδητοποιήσει ότι η αλληλοϋποστήριξη οδηγεί μακροπρόθεσμα σε οφέλη», σχολιάζει.
Λέει, μάλιστα, ότι το πρόγραμμα εξειδίκευσης για παιδιά, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, “Leadership skills for school children: Παιδιά του σήμερα, ηγέτες του αύριο”, είναι προσαρμοσμένο στις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική πραγματικότητα ώστε να λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της ελληνικής νέας γενιάς και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται.
Ωστόσο ο κ. Montgomery, σπεύδει να διευκρινίσει ότι «τα παιδιά δεν διδάσκονται πώς να γίνουν ηγέτες, απλώς τους δίνονται οι δυνατότητες ώστε να αποκτήσουν ηγετικές ικανότητες». Παράλληλα, τονίζει ότι σχεδόν κάθε παιδί μπορεί να αναλάβει στη ζωή του να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο, αναφέρει ότι δεν πρόκειται για χαρισματικά παιδιά (με την έννοια ότι έχουν γεννηθεί με κάποια προεξάρχουσα ικανότητα), αλλά για άτομα με πείσμα και όραμα και διαφωνεί έντονα με την άποψη ότι οι διαδικασίες ανάπτυξης ηγετικών ικανοτήτων στα παιδιά ισοδυναμούν με παραβίαση της παιδικής ηλικίας ή με παρέμβαση που κατευθύνει τις μικρές ηλικίες σε συγκεκριμένα επαγγελματικά στερεότυπα.
«Υπάρχουν, κατ’ αρχήν, πολλοί ορισμοί για τις “ηγετικές ικανότητες”, ωστόσο, οι περισσότεροι εντοπίζουν δύο κατηγορίες ικανοτήτων, εκείνες που εστιάζονται στο συναίσθημα (όπου η έμφαση αποδίδεται στην προσωπική κινητοποίηση) ή στο στόχο (όπου η έμφαση αποδίδεται στην επίτευξη ενός σκοπού). Οι καλοί ηγέτες γνωρίζουν σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να επενδύσουν περισσότερο στο συναίσθημα ή περισσότερο στον στόχο», αναφέρει και εξηγεί ότι μέσα από το εν λόγω εκπαιδευτικό πρόγραμμα, είκοσι παιδιά ηλικιών από Α’ Γυμνασίου μέχρι Β’ Λυκείου, αναπτύσσουν στρατηγικές ζωής. Κυρίως μαθαίνουν να καταλαβαίνουν τον εαυτό τους και τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με άλλα άτομα και αντιλαμβάνονται τη σημασία που έχουν αυτές οι διεργασίες για τη μετέπειτα ζωή τους.
«Αν ένας γονιός ή ένας εκπαιδευτικός εντοπίσει παιδιά με τέτοια χαρακτηριστικά θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικούς ώστε να εκτιμήσουν τις δυνατότητές τους», σχολιάζει και στο ερώτημα από ποια ηλικία μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, απαντά ότι η καταλληλότερη ηλικία είναι τα δέκα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου καθώς τότε έχει αναπτυχθεί επαρκώς η ανεξάρτητη σκέψη αλλά διατηρούνται ανοιχτοί νέοι τρόποι σκέψης και αντιμετώπισης καταστάσεων.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι ειδικοί επιλέγουν τους “ηγέτες του αύριο”, διεξάγονται ανοιχτές συζητήσεις με παιδιά, με σκοπό να εντοπίσουν σε αυτά ποιότητες όπως η επιθυμία για εμπειρίες, η εξάσκηση της δημιουργικότητας, η ανάγκη να επηρεάζουν τον κόσμο γύρω τους, η δίψα για την ανακάλυψη του εαυτού τους και η εμπειρία από περιστατικά στα οποία επέδειξαν ηγετικές ικανότητες. Παράλληλα, οι “μικροί ηγέτες” καλούνται να αναλαμβάνουν ρόλους σε σενάρια πραγματικών ή μη καταστάσεων, με ηθικά και άλλα διλήμματα, όπου θα πρέπει να επιδείξουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τα βασικά στοιχεία μιας προβληματικής κατάστασης, να αναλαμβάνουν ευθύνες και να παρουσιάζουν πιθανές λύσεις ή ακόμη και τους περιορισμούς συγκεκριμένων προτεινόμενων λύσεων.
«Είναι αδύνατο να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι έχουμε επιλέξει τους σωστούς υποψήφιους για το πρόγραμμα. Ένας τρόπος για να επιλέξουμε τα σωστά παιδιά είναι να εντοπίσουμε εκείνα που δεν κινητοποιήθηκαν από τους γονείς τους αλλά επέδειξαν τα ίδια ενδιαφέρον και αναζήτησαν πληροφόρηση ώστε να επικοινωνήσουν μαζί μας», σχολιάζει ο κ. Montgomery.
Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί ένα ενεργό σύστημα επανατροφοδότησης. Τα παιδιά συμμετέχουν σε προσομοιώσεις λήψης αποφάσεων διάσημων πολιτικών ηγετών και καλούνται να εξηγήσουν πώς οι ιστορίες μπορεί να σχετίζονται με τις δικές τους προσωπικότητες. Διδάσκουν ακόμη και τους φοιτητές στο πανεπιστήμιο ενώ συμμετέχουν σε συζητήσεις με εκπροσώπους εταιρειών για να τους εκθέσουν τη δική τους επιχειρηματολογία. Αυτό συνέβη και το περασμένο Σάββατο, όταν οι μαθητές παρουσίασαν σε ομάδες τα επιχειρήματά τους ώστε να πείσουν τους εκπροσώπους τριών εταιρειών να αναλάβουν δράσεις φιλανθρωπίας για την ενίσχυση του παιδικού χωριού SOS.
«Επρόκειτο για ένα εξαιρετικό παράδειγμα ενεργούς δράσης των παιδιών που επέδειξαν ευρύτητα πνεύματος, ευελιξία σκέψης και πρωτοτυπία στα επιχειρήματα καθώς κάλεσαν τις εταιρείες να επιδείξουν φιλάνθρωπο πνεύμα, περιορίζοντας τις απολύσεις (ώστε να μην υπάρχουν περισσότεροι άνεργοι και να μην χρειάζονται περισσότερες κοινωνικές δράσεις), επιδεικνύοντας κοινωνική ευθύνη (για να μην εντείνονται περαιτέρω τα κοινωνικά προβλήματα) και επενδύοντας στον εθελοντισμό (ώστε να εξομαλύνονται οι επιπτώσεις της κρίσης)», προσθέτει.
Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που Ελληνικό Πανεπιστήμιο προσφέρει πρόγραμμα επαγγελματικής εξειδίκευσης σε μαθητές σχολείου, ακολουθώντας αντίστοιχα ιδρύματα της Ευρώπης και της Αμερικής. Γίνεται, άλλωστε, προσπάθεια θεσμοθέτησης της δυνατότητας αυτής ώστε παιδιά με εξαιρετικές ικανότητες να μπορούν να παρακολουθούν πανεπιστημιακά προγράμματα.
Π. ΓΙΟΥΛΤΣΗ
